Bugun, 27 iyul' kuni Samarqand shahridagi “Yoshlar markazi” binosida Samarqand viloyatida faoliyat yuritayotgan imom-xatiblar ishtirokida yig'ilish bo'lib o'tdi. Unda Prezident maslahatchisi Muzaffar Komilov, Din ishlari bo'yicha qo'mita raisi Sodiqjon Toshboyev, O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Nuriddin domla hazratlari, Samarqand viloyati hokimi o'rinbosari Bahodir Qodirov hamda viloyat bosh imom-xatibi Zayniddin domla Eshonqulov qatnashdi.
Tadbirda so'zga chiqqan Diniy soha rahbarlari muhtaram Prezidentimiz boshchiligida mamlakatimizda barcha jabhalarda bo'layotgani kabi diniy-ma'rifiy sohada ham ko'lamli islohotlar amalga oshirilayotgani, xususan, diniy qadriyatlarimizni tiklash va rivojlantirish, tabarruk ziyoratgoh va qadamjolar, ko'hna masjid va madrasalarni obod qilish, buyuk ajdodlarimizning bebaho ma'naviy-ma'rifiy merosini chuqur o'rganish va keng targ'ib etish borasidagi ishlar xalqimiz va dunyo jamoatchiligi tomonidan e'tirof etilayotgani aytib o'tildi.
Yig'ilish davomida ayni kunlarda Samarqand viloyatida Toshkentdan tashrif buyurgan va viloyatda faoliyat yuritayotgan voiz ulamolar olis va chekka hududlardagi masjidlarda ma'rifiy suhbatlar o'tkazilayotgani, shuningdek, aholi vakillari bilan yuzma-yuz muloqotlar tashkil etilayotgani, ularda hudud ahlini yurtimizda bo'layotgan o'zgarishlar mazmun-mohiyati haqida xabardor qilish bilan bir qatorda, ularning dardu tashvishlariga ko'maklashish, fikr-mulohazalarini tinglash va diniy sohaga tegishli muammolarini joyida o'rganib, bartaraf etish ham ko'zda tutilgani bayon qilindi.
Shuningdek, tadbirda viloyatdagi masjid va mahallalarda o'tkazilayotgan suhbatlarda ijtimoiy-ma'naviy muhitni yanada sog'lomlashtirish, yoshlarni yot g'oyalardan asrashga alohida e'tibor qaratish lozimligi ta'kidlandi.
Yig'ilish so'ngida imom-xatiblar faoliyatini yanada yaxshilash, aholimizning diniy savodxonligini oshirish bo'yicha tavsiyalar berildi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Kelinlikka nomzod shaxsning ham o‘ziga yarasha huquqlari va odoblari mavjud.
1. Kelinlikka nomzod shaxs o‘zini xushro‘y ko‘rsatish uchun ziynatlanishga haqli.
Ulamolarimiz bunga misol qilib, Subayha binti Horis roziyallohu anhoning hadisini keltirishadi. Unda «Qachonki nifosdan poklanganda, sovchilar uchun ziynatlandi» degan jumla bor. Boshqa bir rivoyatda: «...surma surtib, xino qo‘yib tayyorlandi», deyilgan.
2. Kelinlikka nomzod shaxs kuyovlikka nomzodni ko‘rishga haqli.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Mug‘iyra roziyallohu anhuning hadisidagi: «Unga nazar sol, chunki bunday qilish ikkingiz orangizda bardavomlikka kerakdir», deganlari kelinlikka nomzodga ham tegishli.
3. Kelinlikka nomzod shaxs kuyovlikka nomzod bilan suhbatlashishga haqli. Bu – tabiiy holat. Ko‘rishgandan keyin, oila qurish niyati bo‘lgandan keyin, o‘rtada suhbat bo‘lishi turgan gap.
4. Kelinlikka nomzod shaxs muayyan erkakni yoqtirish va unga nikohlanish istagini bildirishga haqli.
قَالَتْ أُمُّ سَلَمَةَ وَلَدَتْ سُبَيْعَةُ الْأَسْلَمِيَّةُ بَعْدَ وَفَاةِ زَوْجِهَا بِنِصْفِ شَهْرٍ، فَخَطَبَهَا رَجُلَانِ أَحَدُهُمَا شَابٌّ وَالْآخَرُ كَهْلٌ، فَحَطَّتْ إِلَى الشَّابِّ، فَقَالَ الشَّيْخُ: لَمْ تَحِلِّي بَعْدُ، وَكَانَ أَهْلُهَا غَيَبًا وَرَجَا إِذَا جَاءَ أَهْلُهَا أَنْ يُؤْثِرُوهُ بِهَا، فَجَاءَتْ رَسُولَ اللهِ r، فَقَالَ: قَدْ حَلَلْتِ فَانْكِحِي مَنْ شِئْتِ. رَوَاهُ مَالِكٌ.
«Ummu Salama aytadilar:
«Subayha Aslamiya erining vafotidan yarim oy o‘tib tug‘di. Unga ikki kishi sovchi qo‘ydi. Ulardan biri yosh, boshqasi qari edi. U yoshiga moyil bo‘ldi. Chol: «Hali halol bo‘lganing yo‘q», – dedi. Ayolning ahli g‘oyib edi. Chol ayolning ahli kelganda uni o‘ziga berishlaridan umidvor bo‘ldi. Ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga bordi. Bas, u zot: «Sen halol bo‘lding. Kimni istasang, o‘shanga nikohlan», dedilar» (Molik rivoyat qilgan).
Ikki taraf rioya qilishi lozim narsalar
Kelinlik va kuyovlikka nomzodlar nikohdan oldingi uchrashuv va boshqa munosabatlarda rioya qilishlari lozim bo‘lgan narsalar quyidagilardan iborat:
1. Ikkovlari bir-birlariga nomahram ekanliklarini unutmasliklari zarur.
Chunki asli mahram bo‘lmagan ikki jinsdagi shaxsning nikohdan boshqa narsa mahram qila olmaydi, jumladan, sovchilik qilish va unashtirish ham.
2. Ikkovlari uchrashmoqchi bo‘lsalar, faqat mahramlarining ishtirokida uchrashishlari shart.
3. Ikkovlari uchrashganda qo‘l berib ko‘rishishlari mutlaqo mumkin emas.
4. Nikohdan oldin ikkovlari xoli qolishlari mutlaqo mumkin emas.
"Baxtiyor oila" kitobidan