- ro'zador barmog'i yoki namlangan paxta bilan qulog'ini tozalasa, ro'zasi ochilmaydi. Zero, quloq pardasi biron bir narsani bosh tomonga o'tkazmaydi;
- ro'zador ayolni ginekolog ko'rigi ro'zasi buzmaydi;
- ichki bavosil (gemorroy) va qoshiq bilan tomoqni tekshirish ham ro'zani buzmaydi;
- teri ostiga (yonboshga) qilingan ukol, emlash ham ko'pchilik fuqaholar nazdida ro'zani buzmaydi;
- ro'zador boshi yoki boshqa a'zolaridan qon oldirsa ro'zasi ochilmaydi;
- ro'zador ostini (mahrajini) yuvib, uni quritmay o'rnidan turib ketsa ro'zasi buziladi. Chunki qolgan suv ichiga ketib qolishi mumkin. Agar yuvgandan keyin orqasini biror narsa bilan artib, o'rnidan tursa ro'zasi buzilmaydi;
- ro'zador ayol paxtani jinsiy a'zosiga qo'yib, uni ichiga kiritib yuborsa ro'zasi buziladi, paxtaning bir tarafi tashqarida tursa ro'za buzilmaydi;
- ro'zadorning orqasiga termometr yoki haroratni o'lchovchi tibbiy jihozni kiritilsa ro'za ochilmaydi;
- erkak va ayolning orqasi hamda oldi tomonidan tibbiy bog'lama muolajalari kiritilsa ro'za buziladi.
- ro'zadorning terisi orqali kirgan narsa ro'zasini buzmaydi. Agar suvning sovuqligini ichida sezsa ham ro'zasi ochilmaydi. Shu kabi yuz terisini yog'lasa yoki surma qo'ysa ro'za buzilmaydi, agarchi og'zida uning ta'mini sezsa yoki tupigida rangini ko'rsa ham;
- Dori sotuvchi dorixonadagi dorilarning ta'mi va hidlarini sezsa ham ro'zasi buzilmaydi;
- Ro'zador qulog'iga ixtiyorsiz kirgan suv ro'zani buzmaydi, ammo qasddan suv kiritsa ro'zasi ochiladi;
- Ro'zador tamaki hidini qasddan hidlasa yoki ichiga kiritsa, shubhasiz ro'zasi ochiladi ( “Raddul muhtor” kitobi);
Ro'zador og'zini xurmo, ho'l yoki quruq mevalar bilan ochishi sunnat. Suv bilan ham ochish joiz. Bir oz tamaddi qilgandan so'ng shom namozini ado qilish sunnatga muvofiqdir.
Fatvo hay'ati
Ummatga qilingan so‘nggi vasiyat
“Hajjatul vado’” ya’ni “Vado xutbasi” lug‘atda “Vidolashuv xutbasi”, “xayrlashuv, ayriliq xutbasi-xitobi” degan ma’nolarni bildiradi.
Hijriy o‘ninchi yilning 9 zulhijja oyida (milodiy 632 yil 8 mart) Payg‘ambarimiz alayhissalom so‘nggi haj ibodatini ado etganlarida xutba qilganlar. Unda Makkada jami 124 ming musulmon to‘plangan edi.
U zot alayhissalom Qasvo degan tuyalariga minib, Arafot vodiysida ummatga so‘nggi vasiyatlarini bayon etganlar. Bu xitob faqat o‘sha joyda to‘plangan hojilargagina emas, balki qiyomatga qadar keladigan butun insoniyatga qaratilgan.
Payg‘ambarimiz alayhissalom ummatga bunday vasiyat qildilar:
“Ey insonlar! So‘zimni yaxshilab tinglang... Bu yildan so‘ng sizlar bilan bu yerda yana ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.
Ey insonlar! Buguningiz qanday ham muqaddas kun, bu oylar qanday ham muqaddas oy, bu shahar (Makka) qanday ham muqaddas bir shahar bo‘lsa, Robbingiz bilan ko‘rishgunga qadar qonlaringiz, mollaringiz, obro‘larinigiz ham ayni shaklda muqaddasdir va bir-birlaringizga haromdir!
Ey sahobalarim! Ertaga Robbingizga ro‘para bo‘lib va bugungi holingiz haqida javob berursiz. Mendan so‘ngra eski zalolatlarga qaytib, bir-biringizning bo‘yningizga urmangiz!...
Ey insonlar! Ayollaringizga yaxshi muomala qilishingizni va Allohdan qo‘rqishingizni tavsiya qilaman. Chunki ular amringiz ostidadir. Siz ularni Allohning bir omonati o‘laroq oldingiz va ularning nomuslarini va iffatlarini Alloh oldida so‘z beraroq halol etingiz.
Yaxshi bilingki, sizning ayolingizda haqqingiz bo‘lganidek, ularning ham sizda haqlari bor.
Ey mo‘minlar! So‘zimni tinglang. Yaxshi tushinib oling. Batahqiq Robbingiz birdir. Otalaringiz ham bittadir. Alloh huzurida eng xayrligingiz, Allohdan eng ko‘p qo‘rqqaningizdir.
Arablarning ajamdan, ajamning esa arabdan, oq irqlining qora irqlidan, qora irqlining oq irqdan hech qanday ustunligi yo‘qdir. Ustunlik yolg‘iz taqvodadir.
Ey insonlar! Allohdan qo‘rqing, rahbar qilib ustingizga burni, qulog‘i kesik bir qulni saylab qo‘ysa, Allohning Kitobi ila hukm etgani qadar uni tinglang va unga itoat eting!
Ey insonlar! Sizga bir omonat qoldirayapman-ki, uni mahkam ushlasangiz yo‘lingizdan adashmaysiz! U omonat Allohning Kitobi va payg‘ambarining sunnatidir.
Ey mo‘minlar! Allohdan qo‘rqing! Besh vaqt namozingizni o‘qing! Ramozon oyidagi ro‘zalaringizni tuting!
Mollaringizning zakotini bering! O‘zlaringizdan bo‘lgan amr sohiblariga itoat eting-ki, Robbingizni jannatiga kirursiz.
Ey insonlar! Haddan oshishlikdan saqlaning. O‘tgan ummatlarning halokatining sababi, dinlarida haddan oshish edi.
Bu sanadan so‘ngra yana siz bilan bu yerda ko‘rishish-ko‘rishmasligimni bilmayman.
Ey insonlar! Ertaga men xaqimda sizdan so‘raganlarida nima deysiz? Risolatni yetkazdimmi? Ilohiy vazifani ado qildimmi?”, dedilar.
Bunga butun as’hobi kirom shunday javob berdilar: “Albatta, qasam ichamizki siz Allohning xabarini tablig‘ etdingiz, vazifani bajardingiz. Bizga tavsiya va nasihatda bo‘ldingiz. Hammasiga shohidlik beramiz!”
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak ko‘rsatgich barmoqlarini samoga ishorat qildirib, jamoatga boqib bunday dedilar: “Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim! Shohid bo‘l Robbim!”.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vidolashuv xutbasini yakunlagach, Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi:
“Bugungi kunda Men sizning diningizni mukammal qilib berdim. Sizga ne’matimni batamom qildim. Va sizga Islomni din deb rozi bo‘ldim” (Moida surasi, 3-oyat).
Nabiy alayhissalom vado hajidan qaytishda yo‘lda xastalandilar. Xastaliklari 13 kun davom etdi. Hijriy 11 yili robi’ul avval oyining dushanba kuni Oisha onamizning xonalarida muborak ruhlarini Allohga topshirdilar va o‘sha joyda dafn qilindilar...
Sollallohu alayhi vasallam
Davron NURMUHAMMAD