Sayt test holatida ishlamoqda!
03 Iyul, 2025   |   8 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:10
Quyosh
04:55
Peshin
12:32
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
03 Iyul, 2025, 8 Muharram, 1447

Taroveh namozi fazilati

10.06.2016   4513   34 min.
Taroveh namozi fazilati

«Taroveh» rohat-istirohat ma'nosidadir. Chunki, mazkur namoz istirohat hisoblanadi, har to'rt rakatni o'qib bo'lganidan keyin istirohat olinadi.

 

«Muxtasari Viqoya» kitobida:

 

Taroveh Vitrdan oldin yoki keyin sunnatdir. Har to'rt rak'atdan keyin uning miqdoricha o'tiriladi. Bir marta xatm qilish sunnatdir. Uni qavmning dangasaligi tufayli tark qilinmaydi. Ramazondan tashqarida Vitrni jamoat bilan o'qilmaydi, deyiladi.    

 

 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ t قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ r يُرَغِّبُ فِي قِيَامِ رَمَضَانَ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَأْمُرَهُمْ بِعَزِيمَةٍ وَيَقُولُ: مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ. رَوَاهُ الْخَمْسَةُ.

   

Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi:

 

«Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) Ramazon kechalarini ibodat ila bedor o'tkazishga targ'ib qilar, ammo, qat'iy buyruq bermas edilar. Bas, u zot:

 

«Kim Ramazonda imon va ixlos bilan qoim bo'lsa, o'tgan gunohlari mag'firat qilinur», der edilar»(Beshovlari rivoyat qilishgan).

 

 عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: خَرَجَ رَسُولَ اللهِ r لَيْلَةً مِنْ جَوْفِ اللَّيْلِ فَصَلَّى فِي الْمَسْجِدِ وَصَلَّى رِجَالٌ بِصَلاَتِهِ فَأَصْبَحَ النَّاسُ فَتَحَدَّثُوا فَاجْتَمَعَ أَكْثَرُ مِنْهُمْ فَصَلَّى فَصَلَّوْا مَعَهُ فَأَصْبَحَ النَّاسُ فَتَحَدَّثُوا فَكَثُرَ أَهْلُ الْمَسْجِدِ مِنَ اللَّيْلَةِ الثَّالِثَةِ فَخَرَجَ رَسُولُ اللهِ r فَصَلَّى فَصَلَّوْا بِصَلاَتِهِ فَلَمَّا كَانَتِ اللَّيْلَةُ الرَّابِعَةُ عَجَزَ الْمَسْجِدُ عَنْ أَهْلِهِ حَتَّى خَرَجَ لِصَلاَةِ الصُّبْحِ فَلَمَّا قَضَى الْفَجْرَ أَقْبَلَ عَلَى النَّاسِ فَتَشَهَّدَ ثُمَّ قَالَ: أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّهُ لَمْ يَخْفَ عَلَيَّ مَكَانُكُمْ وَلَكِنِّي خَشِيتُ أَنْ تُفْتَرَضَ عَلَيْكُمْ فَتَعْجِزُوا عَنْهَا فَتُوُفِّيَ رَسُولُ اللهِ r وَاْلأَمْرُ عَلَى ذَلِكَ. رَوَاهُ الثَّلاَثَةُ.

 

Oysha (roziyallohu anho)dan rivoyat qilinadi:

 

«Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) kechasi, tunda chiqib, masjidda namoz o'qidilar. Odamlar u kishiga iqtido qilishdi. Tong otganidan so'ng odamlar bu haqda gapirishdi. Keyin ulardan ham ko'p to'planishdi va u zot bilan namoz o'qishdi. Tong otganidan so'ng odamlar bu haqda ham gapirishdi. Uchinchi kechada masjid ahli ko'payib ketdi. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) chiqib, namoz o'qidilar. Ular u zotga iqtido qildi. To'rtinchi kecha bo'lganida hatto masjidga odamlar sig'mayketishdi. Ul zot (sollallohu alayhi vasallam)bomdod namoziga chiqdilar. Namozni o'qib bo'lganlaridan keyin odamlarga yuzlandilar va:

 

«Sizning holingiz menga maxfiy bo'lgani yo'q. Lekin men (namoz) sizga farz bo'lib, so'ng uning adosida ojiz qolishingizdan qo'rqdim», dedilar.

 

Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) vafot etganlarida ish ana shu holda edi».

 

 

 

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ الْقَارِيِّ t قَالَ: خَرَجْتُ مَعَ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ t لَيْلَةً فِي رَمَضَانَ إِلَى الْمَسْجِدِ فَإِذَا النَّاسُ أَوْزَاعٌ مُتَفَرِّقُونَ يُصَلِّي الرَّجُلُ لِنَفْسِهِ وَيُصَلِّي الرَّجُلُ فَيُصَلِّي بِصَلاَتِهِ الرَّهْطُ فَقَالَ عُمَرُ: إِنِّي أَرَى لَوْ جَمَعْتُ هَؤُلاَءِ عَلَى قَارِئٍ وَاحِدٍ لَكَانَ أَمْثَلَ ثُمَّ عَزَمَ فَجَمَعَهُمْ عَلَى أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ ثُمَّ خَرَجْتُ مَعَهُ لَيْلَةً أُخْرَى وَالنَّاسُ يُصَلُّونَ بِصَلاَةِ قَارِئِهِمْ قَالَ عُمَرُ: نِعْمَ الْبِدْعَةُ هَذِهِ وَالَّتِي يَنَامُونَ عَنْهَا أَفْضَلُ مِنِ الَّتِي يَقُومُونَ يُرِيدُ آخِرَ اللَّيْلِ وَكَانَ النَّاسُ يَقُومُونَ أَوَّلَهُ.

 

 

Abdurrohman ibn Abdin Qoriy (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi:

 

«Umar ibn Hattob (roziyallohu anhu) bilan Ramazon kechalarining birida masjidga chiqdim. Qarasak, odamlar guruh-guruh bilan tarqoq hollarida: kimdir o'zi namoz o'qimoqda, kimdir namoz o'qisa, bir necha kishi unga iqtido qilmoqda. Shunda Umar:

 

«Menimcha, anavilarni bir qori(orti)ga jamlasam, yaxshi bo'ladi», dedi. So'ngra, ularni Ubay ibn Ka'bning ortidan jamladi. Keyin, boshqa bir kechada men yana u bilan chiqqanimda odamlar qorilarga iqtido qilib namoz o'qishar edi. Umar:

 

«Bu qanday ham yaxshi bid'at! Bu vaqtda uxlab yotganlaridan ko'ra, qoim bo'lganlari afzal», dedi. Kechaning oxirida, demoqchi. Odamlar kechaning avvalida qoim bo'lishar edi»(Imom Buxoriy rivoyati).

 

Hazrat Umarning bu ishlariga sahobalardan va musulmon ummatidan biror kishi ham qarshi chiqmagan.

 

 

عَنِ الْعِرْبَاضِ بْنِ سَارِيَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ r: فَعَلَيْكُمْ بِسُنَّتِي وَسُنَّةِ الْخُلَفَاءِ الْمَهْدِيِّينَ الرَّاشِدِينَ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِِذِيُّ.

 

Irboziy ibn Soriyadan rivoyat qilinadi:

 

Nabiy (sollallohu alayhi vasallam):

 

«Mening sunnatimni va mendan keyin roshid xalifalarning sunnatini lozim tuting», dedilar»(ImomAbu Dovud va Termiziy rivoyati).

 

Abu Hanifa (rahmatullohi alayh)dan hazrat Umarning qilgan bu ishlari haqida so'ralganida:«Taroveh sunnati muakkadadir. Uni Umar o'zidan chiqargan emas. U bu ishda bid'atchi emas. Uning asli bor bo'lgani uchun amr qilgan. Bu haqda Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam)dan ahd bo'lgan», deganlar.

 

Taroveh namozi Ramazonda, xufton namozidan keyin vitr namozidan oldin o'qiladi. U yigirma rakatdan iboratdir.

  

عَنْ يَزِيدَ بْنِ رُومَانَ t قَالَ: كَانَ النَّاسُ يَقُومُونَ فِي زَمَانِ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ فِي رَمَضَانَ بِثَلاَثٍ وَعِشْرِينَ رَكْعَةً.

 

Yazid ibn Rumon (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi:

 

«Odamlar Umar ibn Hattobning zamonida yigirma uch rakat ila qoim bo'lar edilar».

 

Bundan yigirmasi taroveh, uchtasi vitr.

 

Taroveh yigirma rakat bo'lishiga sahobalar, tobeinlar, ulardan keyingi avlodlar va barcha fiqhiy mazhablarning imomlari ittifoq qilganlar.

 

Har to'rt rakatdan keyingi o'tirishni

 

«tarviyha» deyiladi va uning ismidan taroveh namozining nomi olingandir. Ushbu o'tirish paytida har yurtning odamlari o'zlariga odat bo'lib qolgan tasbih va tahlillar o'qishadi.

 

 

 

Mir Arab madrasasi 

T. Sayliyev to'pladi.

 

Boshqa maqolalar

Muhimi qalbdagi narsa, cho‘ntakdagi emas

27.06.2025   8697   3 min.
Muhimi qalbdagi narsa, cho‘ntakdagi emas

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.


Bir kishi Nabiy sollallohu alayhi vasallamga kelib: «Men qiynalgan kishiman», dedi. Ya’ni, och ekanini bildirdi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam xotinlaridan biriga ovqat so‘rab odam yubordilar. «U zotni haq ila jo‘natgan zotga qasam ichib aytamanki, uyimda suvdan boshqa hech narsa yo‘q!» dedi u.

Xuddi shunday qilib barcha xotinlariga ovqat so‘rab odam jo‘natdilar. Ularning bari yuqoridagidek javob berdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Bu kecha bu odamni kim mehmon qiladi, Alloh unga rahm qilsin», dedilar. Shunda ansorlardan bir kishi turib: «Yo Allohning Rasuli! Uni men mehmon qilaman», dedi. So‘ngra uni uyiga olib ketdi. Borib xotiniga bunday dedi:

— Bu odam Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning mehmonlari. Unga taom hozirla!

Xotin dedi:

— Bolalarimizning ovqatidan boshqa ovqat yo‘q.

Er dedi:

Bolalaringni uxlatib ovqatni olib kel. Mehmon ovqatga qo‘l uzatganida chiroqni o‘chirib qo‘y. Biz qorong‘ida o‘zimizni ovqat yeyayotgandek ko‘rsatamiz. Ammo yemaymiz. Mehmon shunda ozgina ovqatga to‘yadi.

Ular shunday qilib och uxlashdi. Mehmon to‘ydi. Ertalab ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga borishgach, u zot dedilar:

— Alloh taolo sizning ishingizdan ajablandi. Siz haqingizda Qur’on nozil qildi:

«Garchi o‘zlarining hojatlari bo‘lsa ham (boshqalarni) o‘zlaridan ustun ko‘radilar. Kim o‘z nafsining baxilligidan saqlansa, unday kishilar ha, ana o‘shalar najot topguvchilardir» (Hashr surasi, 9-oyat).

Dunyo charxpalakdir. Zamon aylanib turadi. Bugun puling bor. Ertaga yo‘q, ishing orqaga ketadi. Bugun faqirsan, ammo ertaga boyib ketishing mumkin. Faqirlik ayb emas, boylik fazilat emas.

Muhimi qalbdagi narsadir, cho‘ntakdagi emas. Muhimi insonning boylik va faqirlik paytidagi axloqidir.


Tasavvur qilyapsizmi, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hech bir ayollari uyidan ovqat topilmayapti! U kishi Allohning Rasuli bo‘lish bilan birga davlat rahbari ham edilar. Uylarida suvdan boshqa hech vaqo yo‘g‘-a?!

Faqirlikni uqubat, boylikni esa mukofot deb o‘ylashdan ehtiyot bo‘ling. Dunyo bor-yo‘g‘i imtihon, xolos. Imtihon savollari qanchalar qiyin bo‘lmasin, o‘tirib qolmang.

Aqlli inson boshqalarning hojatini chiqarishga harakat qiladi. Ularni qiyin ahvolda qoldirmaydi. Kishilarga ehson qilganingizda ular o‘zini aybdor va nuqsonli sanashmasin!

Bemor kishining faqirligini bilib qolsangiz, u so‘rashidan oldin ahvolidan xabar olishingiz oqilona ishdir. Ba’zilarning iffati so‘rashdan to‘sadi. In’omning eng afzali insonlarning iffatni ehtirom qilib, obro‘larini muhofaza qilib berilgan in’omdir!


Ehson qilishning ham odoblari bor. Bir kishiga hammaning oldida sadaqa yoki ehson bersangiz, uni xijolatga qo‘yasiz, iffatini jarohatlaysiz, ojizligini yuziga solgandek bo‘lasiz... Bunaqa sadaqa-ehson qilgandan ko‘ra, qilmaganing afzaldir!

Yuqorida keltirilgan ansoriyning odobiga boqing. Ovqati ozligi uchun xotiniga chiroqni o‘chirishni buyurdi. Maqsadi mehmonni xijolat qilmaslik edi. Chiroq yonib turganida mehmon ovqatning kamligini ko‘rib, uyalib, ovqat barchaga yetishi uchun ehtimol to‘yib yeya olmasdi.

Kishilardan noqulaylikni ketkazish ham ularni xotirjam qilishdir. Xotirjam qilish esa, ibodatdir!

«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi