Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Iyul, 2025   |   30 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:35
Quyosh
05:12
Peshin
12:35
Asr
17:36
Shom
19:51
Xufton
21:20
Bismillah
25 Iyul, 2025, 30 Muharram, 1447

Rasululloh alayhissalomning maqomlari (2-qism)

20.07.2022   9196   7 min.
Rasululloh alayhissalomning maqomlari (2-qism)

SUNNAT ISTILOHI

Muhaddislar sunnat so'zini quyidagicha ta'riflaydilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan asar bo'lib qolgan gap, amal va tasdiqlash (ma'qullash) sunnatdir”.

Tasdiqlash arab tilida “taqrir” deb ataladi. Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning sahobalar tomonidan sodir etilgan gap, so'z, amallarni ma'qullashlari yoki e'tiroz bildirmay indamasliklari ham sunnat hisoblanadi.

Demak, sunnat ushbu jami uch (so'z, amal, taqrir) asos bilan bevosita Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga bog'liq ekan, u zot alayhissalomning mavqelarini o'zlashtirmay (o'rganmay) turib, fiqhni to'liq tushunib bo'lmaydi.

 

RASULULLOH ALAYHISSALOMNINGMAQOMLARI

Payg'ambarimiz alayhissalom insoniyatga yuborilganlarida qanday mavqe (maqom)ga ega edilar? U zot sollallohu alayhi vasallam pochta xodimi kabi faqat etkazib beruvchi va xatning nima bo'lishi haqida o'ylamaydigan bo'lganmilar?

Javob aniq: Aslo yo'q! Payg'ambarlar alayhimussalom faqat Alloh taoloning kalomini odamlarga etkazish uchun yuborilmagan. Ulardan ilohiy ta'limotni etkazish, uni tushuntirish va amaliy namuna bo'lish talab etiladi. Ilohiy kitoblarni etkazish bilan payg'ambarlarning vazifalari tugamaydi, balki, ular insoniyatga Kitobdagi ko'rsatmalarga muvofiq yashashni o'rgatishlari lozim. Qur'oni karimning ushbu oyati bunga shubha qoldirmaydi:

 

 

لَقَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ بَعَثَ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ ١٦٤

Alloh o'z ichlaridan Allohning oyatlarini o'qib beradigan, ularni (shirk va gunohlardan) musaffo qiladigan hamda ularga Kitob va Hikmatni ta'lim beradigan Payg'ambarni yuborish bilan, mo'minlarga in'om etdi. Ular esa bundan oldin aniq gumrohlikda edilar(Oli Imron surasi, 164-oyat).

هُوَ ٱلَّذِي بَعَثَ فِي ٱلۡأُمِّيِّ‍ۧنَ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ ٢

U (Alloh) omilar (savodsiz kishilar) orasiga o'zlaridan bo'lgan, ularga (Uning) oyatlarini tilovat qiladigan, ularni (shirk va jaholatdan) poklaydigan hamda ularga Kitob (Qur'on) va Hikmat (Hadis)ni o'rgatadigan (bir) payg'ambarni (Muhammadni) yuborgan zotdir(Jum'a surasi, 2-oyat).

Ushbu oyat ma'nolari Ibrohim alayhissalom duolarida ham o'z aksini topgan:

رَبَّنَا وَٱبۡعَثۡ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَيُزَكِّيهِمۡۖ ١٢٩

 Ey, Robbimiz, ularga (kelajak ummatlarga) o'zlaridan (chiqqan), ularga oyatlaringni tilovat qilib beradigan, kitob va hikmat (Qur'on va Hadis)ni o'rgatadigan va ularni (kufr va gunohlardan) poklaydigan bir payg'ambarni yuborgin!(Baqara surasi, 129-oyat).

Ushbu oyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning to'rt payg'ambarlik vazifalari bayon etilmoqda:

  1. Alloh taoloning Kalomi – Qur'oni karim oyatlarini tilovat qilish (etkazish);
  2. Qur'ondan ta'lim berish;
  3. Hikmat (hadis)ni o'rgatish;
  4. Insonlarni shirk va zulmat botqog'idan hidoyat nuri sari boshlash.

Demak, ushbu oyatlardan Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning vazifalari faqatgina Allohning buyruqlarini etkazish emas, balki o'sha buyruqlar asosida insonlarni yashashga o'rgatish ekani ma'lum bo'ladi.

Shuningdek, u zot alayhissalomdan hikmatni o'rgatish talab etiladi. Yana bu hali hammasi emas. Nabiy alayhissalom amaliy namuna bo'lib, insonlarni zalolatdan hidoyat nuri sari boshlashlari zarur.

a) Demak, Qur'on oyatlarini etkazish Nabiy alayhissalomning vazifalaridan biri ekanligini Qur'oni karim tasdiqlaydi;

b) u zot alayhissalomning Qur'on tafsiridagi sharhlari hal qiluvchi asos sanaladi;

v) Nabiy alayhissalom ilohiy ko'rsatmaga asoslangan hikmatni o'rgatuvchi yagona asos hisoblanadilar;

g) insonlarni Islom shariati asosida yashashga o'rgatishda namuna o'laroq bo'lishlariga ishonch bildirilgan.

Musulmonlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga itoat etishlari va ergashishlari shart bo'lmaganida u zot alayhissalomning ushbu vazifalari bajarilmagan bo'lardi. Inchunun, Nabiy alayhissalom so'zlariga amal qilish u zotning ergashuvchilariga majburiydir, amallari esa ummat uchun go'zal namunadir.

Alloh taolo qator oyatlarda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga itoat etishga va ergashishga buyuradi. Bu borada, Qu'roni karimda ikki so'z: “itoat” – bo'yinsunish va “ittibo” – ergashish ishlatiladi.

Birinchi so'z (itoat) Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning buyruq va so'zlariga itoat etishni anglatadi, ikkinchisi (ittibo) esa, u zot alayhissalomning amallariga ergashishni bildiradi.

 

Muftiy Muhammad Taqiy Usmoniy hafizahullohning

"Islom shariatida sunnatning o'rni" kitobidan

Tarjimon: Davron NURMUHAMMAD

1-qism. Davomi bor... 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi

22.07.2025   13620   2 min.
Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi

Rossiya Federatsiyasi hududida vaqtincha bo‘lib turgan fuqarolarimiz bilan doimiy muloqotni qo‘llab-quvvatlab turish, ularning haq-huquqlarini himoyalash, huquqiy ongini oshirish, ma’rifatini ziyoda qilish bo‘yicha suhbatlar o‘tkazish maqsadida O‘zbekiston delegatsiyasining Tatariston va Boshqirdistonga xizmat safari uyushtirildi.
 

Prezident Administratsiyasining topshirig‘i ijrosiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari O. Abdullayev boshchiligida yurtimizning Rossiya Federatsiyasidagi Favqulodda va Muxtor elchisi B.Asadov, Bosh konsuli M.Xayriddinov va bir qator tegishli tashkilotlar vakillaridan tashkil topgan delegatsiya tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi vakili Ibrohimjon Inomov ham ishtirok etdi.


Vatandoshlarimiz bilan “Ota-onani rozi qilish – farzandlik burchi”, “Halol kasb – baraka kaliti”, “Milliy va diniy qadriyatlarimiz”, “Oilada farzand tarbiyasi”, “Aqidada adashmaylik!”, “Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish odobi”, “Islomda bag‘rikenglik”, “Islomda vatanparvarlik tushunchasi” mavzularida suhbatlar o‘tkazildi. Har qanday diniy mavzudagi ma’lumotlar borasida O‘zbekiston musulmonlari idorasiga tegishli rasmiy internet tarmoqlardan foydalanish tavsiya etildi. Turli diniy oqimlardan ehtiyot bo‘lish zarurligi – ham shariat ko‘rsatmasi, ham zamon talabi ekani ta’kidlandi.


Rossiya musulmonlari markaziy diniy idorasi raisi, muftiy Talgat Safa Tadjuddin hazrat delegatsiya a’zolarini qabul qilib, O‘zbekiston xalqiga mehri o‘zgacha ekanini bildirdi. Uchrashuv davomida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining salomi esdalik hadyalari taqdim etildi. Muftiy Talgat Safa Tadjuddin hazrat mehmonlarni Diniy idora va uning qoshidagi Rossiya islom universiteti bilan tanishtirib chiqdi.


Xizmat safari davomida vatandoshlarimiz bilan bo‘lgan suhbatlarda bugun mamlakatimizda qilinayotgan ishlar to‘g‘risida to‘xtalinib, yurt tinchligi, xalq farovonligi va salomatligi, dinimiz ravnaqi yo‘lidagi islohotlar, yangiliklar haqida ham aytib o‘tildi.


O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati

Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi Tatariston va Boshqirdistondagi vatandoshlar holidan xabar olindi
Dunyo yangiliklari