Tavsiya
Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim Qadr kechasida imon-e'tiqod bilan Alloh taolo roziligi uchun toat-ibodat qilsa, oldingi gunohlari kechiriladi”, deganlar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Muborak kechaga etib, unda beriladigan mukofotlardan bahramand bo'lish har bir musulmonning orzusi. Shunday ekan, bu fazilatli tunni qanday o'tkazamiz? Avvalo, kechani tetik holatda o'tkazish uchun peshindan so'ng biroz mizg'ib oling, iftorda ham engil taomlaning. Qadr kechasini manfaatli o'tkazish uchun quyidagi tavsiyalarga diqqat qiling.
Istig'for ayting. Vahba Zuhayliy rahmatullohi alayh quyidagilarni yozgan: “Farishtalar shu kecha erdagi turli-tuman toat-ibodatlarni ko'radi va gunohkor bandalarlarning mag'firat so'rab, yolvorib iltijo qilayotganlarini eshitadi hamda bir-biriga: «Kelinglar, Rabbimizga bizning tasbehlarimizdan ko'ra sevimli bo'lgan ovozlarni eshitamiz», deb erga tushadilar”. Demak, shu kungacha qilgan gunohlaringiz uchun chin dildan tavba qilib, hidoyat so'rab duo qiling.
Qur'on o'qing. Allohning kalomini o'qish, tinglash, o'rganish va unga amal qilish zaruriy ishdir. Kalomulloh ayni shu kechada ummatga nozil bo'ldi. “Albatta, Biz uni (Qur'onni «Lavhul-mahfuz»dan birinchi osmonga) Qadr kechasida nozil qildik” (Qadr surasi, 1-oyat).
Qurbingiz etganicha Qur'on o'qib, tadabbur qiling. Oyatlar borasida fikr yuritib, Alloh taolo ularda iroda etgan mazmunlarni anglashga va fahmlashga harakat qiling.
Namoz o'qing. Savobi ulug' tundan unumli foydalanib, nafl namozlarini o'qib olishga harakat qiling. Muhimi, namozning adadi emas, balki chin ixlos bilan o'qilganidir.
Salavot ayting. Qadr kechasida Payg'ambarimiz alayhissalomga salavot aytish bilan bandaning gunohlari o'chiriladi, darajasi ko'tarilib, duolari ijobat bo'ladi. Imom Ahmad ibn Hanbal va Imom Ibn Moja rivoyat qilgan hadisda Omir ibn Robi'aning otasi bunday degan: «Payg'ambar sollallohu alayhi va sallamning “Kim menga salavot aytsa, farishtalar unga ham menga aytgan salavoti barobarida salavot aytib turadilar. Banda salavotni xohlasa, oz aytsin, xohlasa, ko'p”, deganlarini eshitdim».
Duo qiling. Qadr kechasida qilingan duolar ijobat bo'ladi. Payg'ambarimiz alayhissalom bu kunda maxsus duoni o'qishni tavsiya qilganlar. Oysha onamiz roziyallohu anho: “Yo Rasululloh, agar Qadr kechasini topishga muvaffaq bo'lsam, nima deb duo qilay?” deb so'radilar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ushbu duoni o'qishni aytdilar: “Allohumma, innaka a'fuvvun, kariymun, tuhibbul a'fva, fa'fu a'nniy” (“Allohim, albatta, Sen kechirguvchisan, kechirishni yaxshi ko'rasan. Gunohlarimni kechirgin”) (Imom Termiziy rivoyati).
Shuningdek, o'zingiz va zurriyotlaringizning ikki dunyo saodatiga erishishi, Alloh taoloning sevimli bandalari qatorida bo'lishni so'rab ixlos bilan duo qiling.
O'zingizni isloh eting. Hato, kamchiliklaringizni bartaraf qilish yo'llarini o'ylang. Hulqingiz va nafsingizni taftish etib, ijobiy tomonga o'zgartirishni maqsad qiling.
Alloh taolo ushbu oyda tutayotgan ro'zalarimiz, o'qiyotgan taroveh namozlarimiz, qilayotgan iftorliklarimiz, sadaqotu ehsonlarimizni O'z dargohida qabul etib, Qadr kechasining savoblaridan bahramand bo'lishni barchamizga nasib aylasin.
Robiya TOHIROVAtayyorladi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، فِي قَوْلِ اللهِ تَعَالَى: ﮋﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘﮊ، قَالَ: لَا تَمْتَنِعْ مِنْ شَيْءٍ أَرَادَاهُ.
Hishom ibn Urva otasidan rivoyat qiladi:
«Alloh taoloning «Ikkovlariga mehribonlik ila xokisorlik qanotingni pastlat», degan qavli haqida: «Ikkovi iroda qilgan biror narsadan bosh tortma», dedi».
Sharh: Ya’ni ota-onang sendan xohlagan hech bir narsadan bosh tortmagin. Nimani xohlasalar, «Xo‘p», deb qilib bergin. Faqat bu yerda oldingi qoida, ya’ni Allohga ma’siyat ish bo‘lmasligi shart qilinadi.
Alloh taoloning Isro surasidagi «Ikkovlariga mehribonlik ila xokisorlik qanotingni pastlat» (24-oyat) degan qavlidan mana shu ma’no kelib chiqar ekan.
Farzand ota-onaning huzurida o‘zini qanchalik xokisor tutsa, shunchalik yaxshi. U o‘z rahmatini xokisorlik ila ota-onasiga pastlatib, poyandoz qilsa ham oz. Shu bilan birga, doimo ularga Alloh taolodan rahm-shafqat tilab duo qilib turishi lozim.
Ota-onani hurmatlash, e’zozlash masalasida hech bir tuzum yoki tarbiya vositasi Islomga teng ham, yaqin ham kela olmaydi. Ota-onaning hurmati, farzand ustidagi haqqi to‘g‘risidagi oyatlar, hadislar, islomiy hikmatlar, musulmonlar hayotidagi tajribalar dunyo tarixida bu borada misli ko‘rilmagan oliymaqom narsalar ekanligi ma’lum va mashhurdir.
عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ قَالَ: قَالَ لِي أَبِي: هَلْ تَدْرِي مَا قَوْلُهُ: ﮋﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘﮊ؟ أَنْ لَا تَمْتَنِعَ مِنْ شَيْءٍ أَرَادَاهُ.
Hishom ibn Urvadan rivoyat qilinadi:
«Otam menga: «U Zot taoloning «Ikkovlariga mehribonlik ila xokisorlik qanotingni pastlat» degan qavli nima ekanini bilasanmi? «Ikkovlari iroda qilgan biror narsadan bosh tortma», dedi».
Sharh: Bu rivoyat ham o‘zidan oldingi rivoyatga juda o‘xshash bo‘lishiga qaramay, biz undan avvalgisida yo‘q ma’noni chiqarib olamiz. Bu rivoyatda nasihatni ota o‘z bolasiga qilmoqda. Ha, otalar bolalarini tarbiya qilishda Qur’oni Karim oyatlarini anglatishlari, ota-onani hurmatlash haqida o‘gitlar berishlari oldin o‘tgan azizlarimizning tutgan yo‘llari bo‘lgan. Biz bu borada ham ulardan o‘rnak olishimiz lozim.
«Yaxshilik va silai rahm» kitobi 1-juz.