Ayni kunlarda minglab yurtdoshlarimiz muqaddas zaminda Umra ziyoratini ado etishmoqda. Ularga havas qilgan yana ko'plab yurtimiz mo'min-musulmonlari muborak safar orzusida.
Allohga shukrki, yurtimiz ahlining talab va istaklarini inobatga olgan holda O'zbekiston musulmonlari idorasi va bir qator hamkor tashkilotlar tomonidan Umra safari uchun qulay shart-sharoitlarni hozirlash ishlari amalga oshirildi. Jumladan, safar reyslarni oshirish bo'yicha amaliy chora-tadbirlar ko'rilib, natijada, shu yilning 10 fevralidan boshlab, muborak zaminga umra ibodati uchun reyslar haftaning har seshanba va shanba kunlari 3 marta, qolgan 5 kunida 2 tadan reys yo'lga qo'yildi. Shunda bir hafta davomida jami 16 marta aviaparvoz amalga oshirilmoqda.
Yana bir quvonchli xabar, O'zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan “Umra qo'llanmasi” mobil ilovasi ishlab chiqildi. “Umra qo'llanmasi”da Umra safari davomida lozim bo'ladigan zarur barcha ma'lumotlar tafsilotlarigacha qisqa, sodda va lo'nda bayon etilgan.
Ma'lumki, hamma ham Umra ziyorati odoblari, bu sunnat amalni bajarish tartib-qoidalari, uning duolar haqida to'liq xabardor emas. Umrani niyat qilgan ayrim kishilar u haqda kitobdan o'qisa, kimdir ziyoratga borib kelganlardan surishtiradi. Boshqa birov esa internetu YouTube tarmoqlaridan ma'lumotlar izlab, mustaqil bilim olish payida bo'ladi. Lekin bularning barchasi kishida to'liq tasavvur uyg'otmasligi mumkin.
Pandemiya sharoitida Saudiya Arabistonida joriy etilgan yangi tartib-qoidalar, aeroport, mehmonalarda nimalarga e'tiborli bo'lish kerakligi, Umra ziyoratida qayerlarga borilishi, ziyoratgohlarning tarixi haqida ham qisqacha ma'lumotlar berilgan. Mobil ilovada muborak safar davomida zarur bo'ladigan barcha duolar audio shaklida berilgani ziyoratni mukammal ado etishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Ilovaga batafsil to'xtaladigan bo'lsak, unda “Umra qo'llanmasi”, “Umra duolari”, “Safarga tayyorgarlik” va “Islom tarixiga oid joylar” nomli bo'limlari mavjud.
“Umra qo'llanmasi” bo'limida Umra ibodatiga oid barcha masalalar keltirilgan: “umra” so'zining ma'nosidan to uning amallari-yu sunnatlarigacha. Shu bilan birga, ziyorat qilish odoblari, muborak shahar va masjidlarning fazilatlari, muborak safar tartib-qoidalari kabi bir qator ruknlarda zarur ma'lumotlar taqdim etilgan.
Shuningdek, “Umra duolari” bobida muborak safarda muhim bo'lgan duolar batafsil bayon etilgan. Safarga tayyorgarlik ko'rishda, safar davomida, muborak shaharga kirishdagi duolar, tavof asnosida, zam-zam suvi ichganda, tabarruk joylarda, vatanga qaytishda o'qiladigan duolar kabi ellikdan oshiq duolar berilgan. Yana bir muhim jihat, bu bo'limda Nabiy sollallohu alayhi vasallam bilan bir qatorda Abu Bakr va Hazrati Umar roziyallohu anhumoga salom berish odob va tartiblari bayon etilgan. Bu duolarni mukammal bilish ziyoratu ibodatlarni to'la-to'kis bo'lishiga omil bo'ladi.
Mazkur boblardan yana biri Islom tarixiga oiddir. Bunda safar davomida boriladigan muqaddas joylar haqida qiziq va tarixiy manbalar berilgan. Ularni o'qigan kishi muqaddas qadamjolarga oid keng tushunchaga ega bo'ladi.
Yana bir muhim bo'lim – safarga tayyorgarlik bo'limidir. Unda muborak safarga chiqmoqchi bo'lgan har bir kishiga muhim tavsiyalar, man etilgan tartib-qoidalar, ziyoratchilar e'tibor qaratish lozim bo'lgan masalalar bayon etilgan.
Shuningdek, ilovada bir qator eslatma va xizmatlar bor. Jumladan, pandemiya sharoitida Saudiya Arabistonidagi tartiblar, qaysi vaktsinalar olish zarurligi hamda ob-havo ma'lumotlari berib borilmoqda. Qolaversa, muqaddas safarga eng so'nggi reyslar qachon uchishi va qaytishi haqida ham aniq xabarlar joylangan. Bunday zamonaviy xizmatlar muborak safarga otlanganlar uchun qulaydir.
Qisqasi, ilova bilan tanishgan kishi Umra ziyorati xususida to'liq ma'lumotga ega bo'ladi. Bu esa muborak ziyoratga oldindan tayyorgarlik ko'rish va uni mukammal ado etishda o'ta muhim qadamdir.
Kezi kelganda aytish kerakki, umra safariga borib kelayotgan hamyurtlarimiz muborak ziyoratga borish yo'lga qo'yilgani, hozirlangan sharoit va xizmat ko'rsatish sifatining yuqoriligidan juda ham minnatdor bo'lishmoqda. Buning uchun Haq taologa shukronalar aytmoqdalar, Davlatimiz rahbari va bu savobli ishga mutasaddi bo'lganlar haqqiga xayrli duolar qilib, yurtimiz tinchligi va xalqimiz farovonligini so'rab iltijolar qilmoqdalar. Mana shu shukrona va duolar sharofati ila yurtimizda xursandchiliklar bardavom bo'lmoqda. Alloh taolo ne'matlarini bundan-da ziyoda etsin!
Alloh taolo barchamizni umra ziyoratini nasib etsin!
Umra qo'llanmasi – https://play.google.com/store/apps/details?id=uz.devteam.hajjumrahguide
O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Al-Kisoiy al-Kufiy 119/737 yil Kufada dunyoga kelgan.
To‘liq ismi: Ali ibn Hamza ibn Abdulloh ibn Bahman ibn Fayruzm al-Kisoiy al-Kufiy. Imom al-Kisoiy yoshligida ilm o‘rganishga juda intilardi, lekin boshlang‘ich davrda muvaffaqiyat qozona olmasdi. Bir safar Qur’onni yod olishda qiynalgach, ustoziga: “Men hech narsani yodlay olmayapman, charchadim”, dedi.
Ustoz unga sabr qilishni va Qur’onning barakasiga ishonishni tavsiya qildi. Shundan so‘ng, Imom al-Kisoiy sabr bilan harakat qilib, Qur’onni mukammal yod oldi va keyinchalik mashhur qiroat imomlaridan biri bo‘ldi. Bu voqea sabr va mehnatning samarasini eslatadi.
Hayoti: Al-Kisoiy Kufada tug‘ilgan va tilshunoslikda ham, qiroatda ham yuqori maqomga ega bo‘lgan. Undan nega «Kisoiy» deb nom olganligi haqida so‘rashganida u, – "chunki men hajda kisoda (kiyimda) ehrom bog‘laganman", deb javob bergan ekan. U asli fors bo‘lib, Bani Asad qabilasining qullaridan edi.
Ilmiy faoliyati: Uning asosiy ustozlari Hamza al-Kufiy va boshqa yirik qiroatchilar bo‘lgan. Bundan tashqari Kufa maktabini asoschisi hisoblanadi.
Muoz al-Harro va Abu Ja’far Ruasiylarda nahvdan tahsil oldi. Ular-dagi ilmlarni olib bo‘lib, ulardan qoniqmay qolgach, Basraga kelib Iso ibn Umar, Abu Amr ibn al-Alo va Al-Xalil ibn Ahmaddan ilm o‘rgangan. Qiroatni esa Sho‘ba ibn Hajjojdan ta’lim olgan.
U zot juda ko‘p asarlar ham yozgan: "Kitab muxtasar fi an-nahv" (Nahvga oid qisqa bo‘lgan kitob), "Kitab al-hudud fi an-nahv" (Nahvdagi hadlar oid kitob), "Kitob al-qiroat (Qiroatga doir kitob)", "Kitab al-adad (Sonlarga doir kitob)", "Kitab ixtilaf al-adad (Sonlarning ixtilofiga oid kitob)", "Kitab al-huruf (Harflarga oid kitob)", "Kitab maoniy al-Qur’an (Qur’on ma’nolari haqidagi kitob)" kabi ko‘plab kitoblar yozgan.
Nahvdan Farro uning xos shogirdlaridan hisoblanadi.
Kisoiy 189/805 yil Roy shahrida vafot etgan.
Matkarimov Nurmuhammad,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.