Sayt test holatida ishlamoqda!
03 Iyul, 2025   |   8 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:10
Quyosh
04:55
Peshin
12:32
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
03 Iyul, 2025, 8 Muharram, 1447

Konstitutsiya – millatlararo totuvlik va diniy bag'rikenglik garovi

29.11.2021   1891   6 min.
Konstitutsiya – millatlararo totuvlik va diniy bag'rikenglik garovi

Mamlakatimizda olib borilayotgan keng qamrovli islohotlar, qabul qilinayotgan farmon va qonunlarda inson sha'ni, e'tiqod erkinligi, huquq va erkinliklari eng oliy mezon sifatida qaraladi.

Jumladan, Bosh Qomusimiz – O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining ustuvor maqsadi har bir fuqaroning huquq va erkinliklari, kafolatlarini ta'minlashga qaratilgan.

Konstitutsiya – vijdon va e'tiqod erkinligini o'zida mujassam etgan, yurtimizda istiqomat qiluvchi barcha millat va elatlarning tengligini ta'minlovchi, mamlakat taraqqiyotini yorqin namoyon etuvchi asosiy hujjat, baxtimiz qomusi, xalqimizning oru nomusi, diniy bag'rikengligimiz ifodasi hisoblanadi. Chunki uning har bir moddasi, har bir bo'limida xalqaro huquq me'yorlari ham, milliy bag'rikenglik tamoyillari ham aks etib turadi.

Quvonarlisi, Bosh Qomusimizning 18-moddasida ham bu mustahkam asos qilib belgilab qo'yilgan: “O'zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega bo'lib, jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e'tiqodi, shaxsi va ijtimoiy mavqeidan qat'i nazar, qonun oldida tengdirlar”.

Shu ma'noda, yurtimizda millatlararo ahillik va konfessiyalararo totuvlikni mustahkamlash, ma'naviy-axloqiy tarbiyani kuchaytirish bo'yicha aniq maqsadga yo'naltirilgan chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Bu barcha sohada olib borilayotgan keng ko'lamli yangilanishlar, xalqimiz turmush darajasini yanada yuksaltirish yo'lidagi ezgu sa'y-harakatlarning muhim asosi bo'lib xizmat qilayotir. O'zbekiston esa bu borada tizimli islohotlar olib bormoqda.

Fuqarolar totuvligi barqarorligi, turli millatlar vakillari o'rtasidagi tinchlik va hamjihatlikni ta'minlash, vatandoshlarimiz ongida ko'p millatli yagona oila tuyg'usini mustahkamlash maqsadida Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do'stlik aloqalari qo'mitasi faoliyat yuritmoqda. Mazkur qo'mita davlatimiz rahbarining 2017 yil 19 maydagi “Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do'stlik aloqalarini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida”gi farmoniga muvofiq tashkil etilgan edi.

Shu bilan birga, 2017-2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasidagi beshinchi yo'nalish xavfsizlik, diniy bag'rikenglik va millatlararo totuvlik masalalariga bag'ishlanganini eslab o'tish joiz.

Joriy yilning 5 iyulida esa davlatimiz rahbari tomonidan “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to'g'risida”gi O'zbekiston Respublikasi qonuni imzolandi. E'tirof etish kerak, xalqimizga xos bo'lgan ma'rifatparvarlik, tolerantlik, bag'rikenglik, mehr-muruvvat kabi ezgu fazilatlar va qadriyatlarimizni keng targ'ib qilish, jamiyatda ijtimoiy-ma'naviy muhit barqarorligini ta'minlash borasidagi yana bir muhim qadamlardan biri bo'ldi deyish mumkin.

O'zbekistonning millatlararo totuvlik va diniy bag'rikenglik sohasidagi islohotlari nafaqat mamlakatimiz ichki siyosati, balki tashqi siyosatida ham o'z aksini topayotir. Prezidentimiz 2017 yil 19 sentyabrda BMT Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida jahon hamjamiyati oldida turgan dolzarb masalalarga to'xtalib, jumladan, “Ma'rifat va diniy bag'rikenglik” deb nomlangan maxsus rezolyutsiyasini qabul qilish bo'yicha takliflarini ilgari surgan edilar.

2018 yil 12 dekabrda BMT Bosh Assambleyasi 73-sessiyasi 51-yig'ilishida “Ma'rifat va diniy bag'rikenglik” rezolyutsiyasi 193 ta a'zo mamlakatlar tomonidan yakdillik bilan qabul qilindi. Prezidentimizning bu tashabbusi zamirida bashariyatni tinchlik va taraqqiyot sari etaklovchi ezgu istak mujassam.

Islohotlar davom etib, yangi saylangan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning lavozimga kirishish tantanali marosimiga bag'ishlangan Oliy Majlis palatalari qo'shma majlisidagi nutqida “O'zbekiston – ulkan imkoniyat va boyliklarga ega mamlakat. Lekin bizning eng katta boyligimiz – turli millat va elatlar, diniy konfessiyalar vakillari o'rtasidagi tinchlik va barqarorlik, o'zaro hurmat va hamjihatlikdir”, deb ta'kidlab o'tgan edilar.

Darhaqiqat, yangi davrga qadam qo'ygan O'zbekistonning bosh maqsadi – jamiyatda hamjihatlik va barqarorlik, inson huquq va erkinliklarining samarali himoya qilinishini ta'minlashdan iborat.  

Ayni paytda yurtimizda 130 dan ortiq millat va elat, 16 ta diniy konfessiya tinch-totuv, hamjihatlik yashab kelmoqda. Ularning huquq va erkinligi, ta'minlash, ta'lim olish, kasb-hunar egallashi, millatiga xos an'ana hamda qadriyatlarini hurmat qilish, rivojlantirishlari uchun barcha zarur sharoitlar yaratilgan. Har yili respublikamiz bo'ylab “16 noyabr' – Halqaro bag'rikenglik kuni” keng miqyosda nishonlanadi. Jamiyatimizda do'stlik va bag'rikenglik muhitini mustahkamlash, yoshlarni Vatanga muhabbat va sadoqat, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni hurmat qilish ruhida tarbiyalash, xorijiy mamlakatlar bilan do'stlik aloqalarini rivojlantirish maqsadida turli tadbirlar, konferentsiyalar, davra suhbatlari, kontsert dasturlaridan iborat “Bag'rikenglik haftaligi” o'tkazilishi an'anaga tusiga kirgan. Joriy yilda ham mazkur haftalik ko'tarinki ruhda o'tkazilganini barchamiz ko'rdik va eshitdik.  

Muxtasar aytganda, yurtimizda yashayotgan barcha millat va elatlar vakillari yaxlit holda O'zbekiston xalqini tashkil etadi. Mustaqil O'zbekistonning bosh hujjati negizida esa millatlararo totuvlik va diniy qadriyatlar sohasida amalga oshirilayotgan keng ko'lamli o'zgarishlar, erishilgan muvaffaqiyatlar mujassam. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi yurtimizning har bir fuqarosining vijdon va e'tiqod erkinligini ta'minlab kelayotir. Zero, yuksak taraqqiyotga millatlararo totuvlik, diniy bag'rikenglik, tinchlik-osoyishtalikni yanada mustahkamlash orqaligina etish mumkin.

Erkinjon MAHMUDOV,

Qo'qon shahar adliya bo'limi boshlig'i

O'zA

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Ixtiloflar yechimi

02.07.2025   2296   1 min.
Ixtiloflar yechimi

Ulamolar dinda ixtilof chiqarayotganlardan saqlanish uchun mazhab ahkomlarida mahkam turish, mutaassib g‘oyalarga berilmaslik zarurligini ta’kidlaydi va ixtilofchilarning jamiyatga buzg‘unchi ta’siridan saqlanishda quyidagilarni tavsiya qiladi:

– Ahli sunna val jamoa yo‘lidan yurish;

– Dinni o‘rganishda solih ajdodlar izidan borish;

– Tizimli va ishonchli manbalar asosida ilm o‘rganish;

– Ulamolarni hurmat qilish va ularga ergashish;

– Farzand tarbiyasiga alohida e’tibor qaratish;

– Turli toifa, firqa va guruhlarning chaqiriqlariga uchmaslik;

– Kishilar o‘rtasida ahil-inoqlik va do‘stlikni mustahkamlash;

– Din, Vatan va xalq foydasi uchun xizmat qilish;

– Ixtiloflardan chetda bo‘lish.

Tarixdan ma’lumki, qaysi xalq yoki jamiyatda ixtilof va o‘zaro nizolar avj olsa, u yerlarda katta fitnalar urchib, o‘lkalar zaiflashgan, oxir-oqibat muqarrar tanazzulga yo‘l tutgan. Aksincha, oshkora va maxfiy fitna va ixtiloflarga qarshi ilm, adolat va birdamlik bilan qarshi turgan yurtlar barqaror rivojlanib, dunyo hamjamiyatida o‘zining munosib o‘rnini egallagan.

Shu nuqtayi nazardan, musulmonlarimiz aqida, shariat va diniy amallarni bajarish masalalarida ulamolarimizga ergashishlari, jamoadan ajralmasligi, o‘zlarini buzg‘unchi toifalar ta’siriga tushib, diniy mavzularda nizo va tortishuv chiqarishdan tiyishlari, ixtilofli masalalarning yechimini jumhur ulamolarning Qur’on va sunnat, moturidiya aqidasi, to‘rt mo‘tabar fiqhiy mazhablar asosida yozilgan asarlardagi hujjat-dalillardan topishlari to‘g‘ri yechim hisoblanadi.

Mingbuloq tumani “Toptiq Aziz” jome masjidi

imom-xatibi Mirzohid Umirzoqov

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA