muslimuz
Қалбингизни салавот билан зийнатланг!
Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг Азбо номли туялари ўтлаётган бўлса, ўт-ўланлар унга талпинар, йиртқич ҳайвонлар эса: “Сен Муҳаммадникисан” дея ундан йироқлашарди. Расулуллоҳнинг вафотларидан кейин шу туялари емай, ичмай қўяди...
Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ алайҳиссалом: “Жаброил алайҳиссалом менга рисолатни олиб келганида, қайси тош ёки дарахт ёнидан ўтмайин: “Ассалому алайка, йа Расулаллоҳ!” дер эди», деганлар (Имом Баззор ривояти).
Жобир розияллоҳу анҳу айтади: “Масжид хурмонинг ғўлаларидан бино қилинганди. Набий алайҳиссалом хутба қилсалар, ана шу ғўлалардан бирининг устига чиқар эдилар. У зот алайҳиссаломга минбар ясаб берилгач, ўша ғўланинг ўн ойлик бўталоқдек инграганини эшитдик”.
“Ал-фиқҳул акбар” асаридаги Ибн Аббоснинг “Муҳаммад алайҳиссаломнинг асҳобини сўкманглар. Улардан ҳар бирининг мақоми соат сайин юксалган, яъни Пайғамбар алайҳиссалом билан бир соат бирга бўлиш сизларнинг қирқ йиллик амалингиздан яхшироқдир”, деганларини эсласак, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Саҳобаларим йўлчи юлдуз кабидирлар. Улардан қай бирига эргашсангиз, ҳидоят топасиз” (Имом Дорақутний ривояти) ҳадисидаги моҳиятни янада теранроқ англаймиз.
Саъдий Шерозийнинг ҳикоятини ўқисак, буни янада яққолроқ ҳис қиламиз:
“Хушбўй совуннинг ҳидига маҳлиё бўлган шоир фаразан ундан сўрабди:
– Бунча хушбўйликни қаердан олдинг?
– Аслида, мен мушк ҳам, анбар ҳам бўлмаган оддий тупроқман. Бир муддат гулга ҳамроҳу ҳамсуҳбат бўлдим. Атиргул бутаси остида бўлганим туфайли унинг куртакларидан оқиб тушган шудринг томчилари билан намландим. Шундан сўнг унинг ҳиди менга ўрнашди. Қалбингизни яйратган бу ифор аслида атиргулдан!..”.
Биз ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга мунтазам равишда салавотлар айтиб, саломлар йўлласак, атиргулнинг ифори каби маънавий оламимиз зийнатланиб бораверади.
Мавжуда АБДУЛЛОҲ қизи
3 кунда яримта нон еган – Расулуллоҳ ﷺ
Кунларнинг бирида Фотима розияллоҳу анҳо оталари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бир парча нон олиб келдилар. Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Бу нима эй Фотима?” деб сўрадилар. Шунда Фотима розияллоҳу анҳо: “Ўзим ёпган нондан сизга олиб келдим. Сизга олиб келмагунимча кўнглим тинчимади”, деб жавоб бердилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу – отангиз уч кундан бери еган илк егулик”, дедилар.
Абу Толҳа розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васалламга очликдан шикоят қилдик. Қорнимизга (боғлаб олинган) биттадан тошни олиб кўрсатдик. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васаллам иккита тошни олиб кўрсатдилар”.
Оиша онамиз розияллоҳу анҳо айтадилар: “Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оиласи бир кунда икки марта егулик емаган, еса ҳам биттаси хурмо бўлган” (Имом Бухорий ривояти).
Очлик – нафсни енгишнинг энг самарали йўли. Очлик нафс учун оғир синовдир. Очлик туфайли ақл-тафаккур чархланади. Қўрқув ва безовталик кетади. Организм ўз-ўзини тозалайди, тиклайди. Доимо тўйиб юриш ҳам жисмга, ҳам руҳга ўта зарарли. Шунинг учун меъёрида оч юриш жисм учун ҳам, руҳ учун ҳам фойдалидир.
Даврон НУРМУҲАММАД
Ухлашга ётишдан олдин ўқиладиган 4 сура
- Оятул курсий.
بِسْمِ اللهِ الرّحْمَنِ الرّحِيمِ
اللّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ يَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ
Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу айтадилар: “Ухлашдан олдин оятул курсий оятини ўқимаганлардан ажабланаман. Агар бу оят нақадар улуғ эканини билишганида, уни ўқишни асло беэътибор қолдирмаган бўлардилар. Бу оят Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга Арш хазинасидан берилган. Оятул курсий Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламдан олдинги пайғамбарларнинг ҳеч бирига берилмаган. Оятул курсийни ётишдан олдин уч марта ўқимай бир кеча ҳам ўтказмаганман”.
- Ихлос сураси.
بِسْمِ اللهِ الرّحْمَنِ الرّحِيمِ
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ
- Фалақ сураси.
بِسْمِ اللهِ الرّحْمَنِ الرّحِيمِ
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ وَمِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ
- Наас сураси.
بِسْمِ اللهِ الرّحْمَنِ الرّحِيمِ
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ مَلِكِ النَّاسِ إِلَهِ النَّاسِ مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ
Оиша розияллоҳу анҳо онамиздан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тунги ётоқларига борсалар, икки кафтларини бирлаштириб, уларга дам уриб – “Ихлос”, “Фалақ”, “Нас” сураларини қироат қилардилар. Сўнгра икки кафтларини баданларининг қўллари етгарлик жойларига суртардилар. Бошларидан бошлаб, сўнгра юзлари ва кетма-кет бошқа аъзоларига. Бу ишни уч марта қилардилар” (Имом Бухорий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД
Ижтимоий тармоқдаги “тренд”ларга бир назар
Бўш вақтларимизда ижтимоий тармоқларда турли видеоларни томоша қиламиз. Маъқул келса, дўстларимиз ва яқинларимизга ҳам улашамиз.
Кейинги пайтларда тармоқларда одоб-ахлоққа, инсонийликка чорловчи видеолар кўпаймоқда. Айниқса, ижтимоий билим улашувчи, тадбиркорлик ва замонавий технологиялар билан шуғулланувчи блогерларимиз халқимизга манфаатли контентларни улашяпти.
Гуруч курмаксиз бўлмаганидек, ахлоқсизлик, беҳаёлик ва ваҳшийликни тарғиб қилувчи видеоконтентлар ҳам талайгина. Айрим вайнерларнинг мавзуларига назар солсак, эр-хотин, қайнона-келин, дўст ва дугоналар орасидаги муносабатлар, бошқа турли трендларни такрорлаш бўлиб қолган. Сўзларни бузиб, шеваю жаргонлардан фойдаланиш эса одат тусига кирмоқда.
Булар орасида инстаграм тармоғида қайнотасининг ҳисобига яшовчи эркаклар мавзусидаги видеолар талайгина экани кишини таажжубга солади. Унда йигитларнинг боқиманда, қўлидан ҳеч иш келмайдиган ландовур, аёлининг ёки ота-онасининг ҳисобига яшаши кулги қилиняпти ва бу оддий ҳолдек кўрсатилган. Бу ҳазил, албатта. Лекин унинг замирида “зили” бормасмикин? Чунки бундай видеоларнинг кўплиги йигитларимизда ана шу тушунчани ҳосил қилиб қўймаяптими? Ҳаётда орияти йўқ йигитлар кўпайиб бораётганини инобатга олсак, бу мавзуга бошқача ёндашиш кераклиги ойдинлашади. Афсуски, мард, қаҳрамон, юрт ҳимоячиси ёки эр киши оиласининг қўрғони, аёлининг таянчи, фарзандларининг ишонган тоғи эканини ифодалайдиган видеолар кам.
Шуниси ҳам борки, кейинги пайтларда баъзи йигитларимиз орасида беҳаё видеоларни тарқатиш урфга кирган. Шу билан бирга, тўю тантаналарда, байраму йиғинларда йигит кишига ярашмайдиган хурмача қилиқлар қилиб, ижтимоий тармоқларга жойлаш ҳам кўпаймоқда. Улар бу билан нимага эришмоқчи? Наҳот биргина лайк ёки машҳур бўлиш киши ор-номуси, ҳаёсидан устун бўлса!?
Афсуски, баъзи қизларимиз ҳам ижтимоий тармоқ саҳифаларида обуначилар ва лайклар сони ошиши учун очиқдан-очиқ беҳаё суратларини жойлайди. Бу эса айрим кузатувчилар томонидан илиқ қарши олинади. Саҳифаси бундай суратлар билан тўлган қизларимиз эртага бир йигитнинг ёри, кимгадир келин ёки она бўлишини наҳот ўйламасалар. Шунингдек, тармоқларда айрим қизларнинг муомала маданиятидан йироқ эканини кўриб ёқа ушлайсан. Эртага у қандай она, қандай келин бўларкин?
Қолаверса, шу кунларда тармоқларда баъзилар ўзининг бир кунлик ҳаётини кенг оммага икир-чикиригача намойиш этиш одат тусига кирмоқда. Улар ўз саҳифаларида ҳашаматли яшаши, қиммат автомашиналар миниши, нима тановул қилаётгани ёки чет элларга саёҳати, аёли, ота-она, ака-ука ёки дўстларига машина, уй совға қилишини кўз-кўз қилмоқда. Бу кибр бўлиши билан бирга ҳаёсизлик ҳам эмасми? Бу иллат урфга кириб бораётгани ачинарли ҳол. Бу видеоларни кўриб, кимдир ҳавас қилса, кимдир ҳаётидан нолишга тушади. Бунинг ортидан оилавий можаролар келиб чиқиши ҳеч гапмас.
– Динимиз беҳаёликдан, кибру риёдан қайтаради. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Риёнинг камлиги ҳам ширкдир”, деганлар, – дейди Тошкент шаҳар “Ҳазрати Имом” жоме масжиди имом-хатиби Ҳабибуллоҳ домла Абдураззоқов. – Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадисда Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳаё иймондандир, иймон эса жаннатдадир. Беҳаёлик қўполлик, шафқатсизликдир, қўполлик эса дўзахдадир”, деганлар (Имом Термизий ривояти). Ҳаё кишиларни ёмон йўлдан қайтаради, яхшиликка ундайди. Кимнинг ҳаёси бўлмаса, қабиҳ ишларни тап тортмасдан қилаверади. Ҳадисда айтилганидек, қабиҳ ишлар охири дўзахга олиб боради. Шу боис бугун ижтимоий тармоқларга бирор хабар ёки видео жойлаётганда, жуда ҳушёр бўлиш керак. Одамларга яхшилик улашиш пайида бўлайлик, маънисиз, савиясиз, манфаатсиз видеолардан тийилайлик. Шунда ўзимиз учун ҳам, жамият учун ҳам фойдали иш қилган бўламиз.
Шоҳрух УБАЙДУЛЛОҲ
Фарзандим катталашгач, муҳаббатим камайди
Фарзандларимнинг гўдаклик даврида уларга бўлган муҳаббатим чексиз эди. Лекин улар катта бўлиб ўсмирлик даврига ўта бошлагач, уларга нисбатан муносабатим ўзгара бошлаганини, қаттиққўлликка ўтганимни сеза бошладим. Айни пайтда фарзандларим ҳам менга нисбатан худди шундай муомалага ўтишди. Улар менинг айтганимни қилишдан қочишар, қасдма-қасд ҳаракатлар қилишарди. Орамиздаги муҳаббат сусайгани сари муаммолар келиб чиқа бошлади.
Шунда бу масалада тажрибага эга инсонлар билан маслаҳатлашиб, тавсиялар олишга қарор қилдим. Уларнинг айтишича, биз ота-оналар ва фарзандлар орасидаги муҳаббат вақт ўтгани сари ўзгариб, уни мустаҳкамлаш чораси кўрилмаса, улар билан бирга яшаш қийинлашиб қолар экан. Яъни қалбдаги муҳаббат камайса, унинг ўрнини нафрат эгаллаб вақт ўтгани сари ўртадаги алоқа йўқолиб борар экан.
Тажрибали кишиларнинг сўзига кўра, биз фарзандларимиз ўртасидаги меҳр-муҳаббатни кундалик, ҳафталик ва ойлик махсус кўрсатмалар билан янгилаб туришимиз керак экан. Ушбу кўрсатмалар фарзандларимизга бўлган меҳримизни ифодаловчи сўзлар айтишимиз, ҳаракатлар қилишимиз, уларга ёқадиган машғулотлар билан шуғулланишимиз, ибодатларни биргаликда бажаришимиз, биргаликда саёҳатларга чиқишимиз кабилардан иборат экан.
Мен уларнинг кўрсатмаларига амал қилишга қарор қилдим. Тўғри, аввалига бу бироз қийин бўлди. Лекин Аллоҳнинг фазли билан бу йўлда сабрли бўлиб, муваффақиятга эришдим. Бир ой ўтар-ўтмас оиламизда меҳр-муҳаббат янада зиёдалашди. Оиламиз биз учун жуда ёқимли ва севимли даргоҳга айланди. Фарзандларим билан хотиржам мулоқот қила бошладим. Улар мени кўпроқ эшитадиган, қайсарлик қилмайдиган бўлишди.
Ушбу тажрибамга таяниб ҳар бир ота-оналарга айтадиган тавсиям шуки, фарзандларингиз билан орангизда муаммолар кўпайиб кетаётган, тинчлигингиз, асабларингиз бузилаётган, кўп жаҳл қилаётган, ғазабланаётган бўлсангиз, билингки сиз фарзандларингиз билан орангиздаги муҳаббатни янгидан тиклашга шошилинг.
Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътийнинг "Меҳр ойи" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Ҳикматуллоҳ Рўзалиев таржимаси.