Маълумки, инсон бу дунёда қилган ишларига ва гапирган гапларига охиратда жавоб беради. Елкамиздаги фаришталар қилган ишларимиз билан бирга оғзимиздан чиққан ҳар бир сўзни ёзиб боришади.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган: 

إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ مَا يَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ

“Зотан икки кутиб олувчи ўнгда ва чапда ўтирган ҳолларида кутиб олурлар. У бирор сўз айтмас, магар ҳузурида (фаришта) ҳозиру нозир” (Қоф сураси, 17-18-оятлар).

Буюк тобеинлардан бўлган Умар ибн Абдулазиз раҳимаҳуллоҳ “Айтаётган гапини амалидан деб билган одамнинг гапи оз бўлади” деганлар.

Бир масални келтирсак: “Бир куни эшак арслоннинг терисини ёпиниб олиб, ҳамма ҳайвонларни қўрқита бошлабди. Шу пайт у тулкига йўлиқиб қолди ва бошқа ҳайвонларни қўрқитганидек, уни ҳам қўрқитмоқчи бўлди. Шунда тулки: “Менга ишон, агар сенинг ҳанграганингни эшитиб қолмаганимда, сендан қўрқиб кетган бўлардим” деди”.

Аҳмоқ кимсалар ақлли инсонларнинг “либослари”ни кийиб оладилар. Кейин ўзларининг бемаъни маҳмадоналиклари билан аҳмоқ эканликларини фош қилиб қўядилар.

Дўстлар, дунё ва охиратимизга фойдали бўладиган ўринлардагина гапирайлик. Бўлмаса, сукут сақлаб турайлик. Зеро, муборак ҳадисда шундай дейилган:

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ўзи учун беҳуда нарсаларни тарк қилиши киши Исломининг ҳуснидандир», дедилар».

Термизий ва Ибн Можа ривоят қилишган.

Гўзал мусулмоннинг қиладиган ишлари ва айтадиган сўзлари фақат фойдали, ўринли бўлиб, беҳуда, кераксиз гапларни гапирмайди, ундай ишларни қилмайди. 

Аллоҳ таоло бизни ҳам айтадиган сўзини амалидан деб, фойдали ўринлардагина гапирадиган бандаларидан қилсин, омин!

Нозимжон Иминжонов тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган.

*****

Ақлли инсон деб қачон гапиришни, қаерда гапиришни ва кимга гапиришни биладиган кишига айтилади.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Донолик ва заковат хунукликни гўзалликка айлантиради.

 “Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Намозинг тонна бўлса ҳам, қилчалик зулминг вазнингни йўқ қилади.

Аҳмад Матар

*****

Баъзан турган жойингдан кетишинг қолганларни ҳалокатдан қутқариб қолади.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Агар олдингга ғамга ботган одам келса, унинг сўзларига қулоқ сол. Агар олдингга кимдир узр айтиб келса, уни кечир. Агар олдингга муҳтож киши келса, унга инфоқ қил.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Ҳақиқий дўстлар сенга билдирмасдан одамлар олдида сени ҳимоя қиладилар.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Жоҳиллар ва аҳмоқлар ўзлари тушунмаган нарсанинг устидан кулиб, масхара қиладилар.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Имконини қилиб уйлан. Агар яхши аёл насиб этса, бахтли бўласан. Агар ёмон аёл насиб этса, файласуф бўласан.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Шундай одамлар борки, улар билан бирга ўтирсанг, иймонинг зиёда бўлиб, ҳимматинг ошади.

Яна шундай кимсалар борки, улар билан бирга ўтирсанг, иймонинг заифлашиб, ғафлатинг ортади. Қандай инсон билан ўтиришни ўзинг танла!

“Фикр дурдоналари”

*****

Сен бир ҳақиқатни билиб ол:  Баъзи кимсаларга яқинлашишни ҳар қанча хоҳласанг ҳам, барибир улар сенинг ҳаётингга муносиб эмаслар.

“Фикр дурдоналари”

*****

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов

ЎМИ Матбуот хизмати

Бирор мусибат ёки қийинчилик етса сабрли бўлинг. Одамларга шикоят қилманг, ҳолингиздан нолиманг!

Ёлғиз Аллоҳга юзланиб: “Мен ғам ва ташвишларимдан ёлғиз Аллоҳгагина шикоят қиламан...” (Юсуф сураси, 86-оят), деб айтинг.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Эй, имон келтирганлар! Сабр қилингиз, бағрикенг бўлингиз ва (Аллоҳ йўлига) тахт бўлиб турингиз ва Аллоҳдан қўрқингиз, зора (охиратда) нажот топсангиз!” (Оли Имрон сураси, 200-оят).

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Махфий садақа бериш, бошига тушган қийинчиликлардан одамларга шикоят қилмаслик ва мусибатларини ҳеч ким кимга билдирмаслик жаннат хазиналаридандир”, дедилар. 

Аллоҳ таолони янада кўпроқ зикр қилинг. Истиғфор ва ҳамд айтинг.

Мусибат етганида Аллоҳни эслаш, истиғфор сўраш ва Ўзидан умидвор бўлиш мусибатнинг ечимидир. Юнус алайҳиссалом ана шу йўл билан мусибатдан фориғ бўлдилар. Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади: «Зуннун (Юнус)нинг (ўз қавмидан) ғазабланган ҳолда (қишлоғидан чиқиб) кетиб, Бизни унга қарши чиқа олмайди, деб ўйлаган пайтини, сўнг (Биз уни балиқ қорнига ташлаганимиздан кейин) қоронғи зулматлар ичра: “Сендан ўзга илоҳ йўқдир. Сен (барча) нуқсонлардан покдирсан. Дарҳақиқат, мен (ўзимга) зулм қилувчилардан бўлдим”, деб нидо қилган (пайтини эсланг!) Бас, Биз унинг (дуосини) ижобат қилдик ва уни ғамдан қутқардик. Биз мўминларга мана шундай нажот берурмиз» (Анбиё сураси, 87–88-оятлар). 

Унутманг! Ҳар бир банда синовга дучор бўлувчидир.

Бу дунё – синов майдони. Ундаги синовлар бири ортидан тўхтамай иккинчиси, учинчиси..... етиб келади. Ҳаёт аслида ана шундай битмас-туганмас имтиҳонлар занжиридир. Аллоҳ таоло бу ҳақда бундай огоҳлантиради: “Сизларни бироз хавф-хатар, очлик (азоби) билан, молу жон ва мевалар (ҳосили)ни камайтириш йўли билан синагаймиз. (Шундай ҳолатларда) сабр қилувчиларга хушхабар беринг (эй, Муҳаммад)!” (Бақара сураси, 155-оят). 

Синов тоқатга қараб бўлади.

Чунки “Аллоҳ ҳеч бир жонга тоқатидан ташқари нарсани таклиф этмайди” (Бақара сураси, 286-оят).

Пайғамбарлар ҳаммадан кўра кўпроқ азият, озор чекишган. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Инсонлар ичида мусибати энг оғири пайғамбарлардир. Сўнгра уларга эргашган солиҳлар, ундан сўнг ўшаларга эргашган солиҳларга бўлади”, деганлар.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, Аллоҳ таоло ризқ миқдорига қараб ёрдамчиларни туширади. Бало даражасига қараб сабрни туширади”, дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти). 

Ҳар бир синов Аллоҳнинг хоҳиш-иродаси билан бўлади.

Ҳар бир яхшилик ва ёмонлик Аллоҳ таолонинг ҳузуридандир. Унга қалб ила таслим ва рози бўлиш лозим. Ҳар қандай синовларни розилик билан қабул қилиш мусибатларни енгишнинг гўзал муолажасидир. Аксинча, синовларга ношукрлик қилиш, жазавага тушиш мусибат устига мусибатдир.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Хоҳ ерга ва хоҳ ўзларингизга бирор мусибат етса, Биз уни пайдо қилишимиздан илгари Китобда (Лавҳул-маҳфузда битилган) бўлур. Албатта, бу Аллоҳга осондир” (Ҳадид сураси, 22-оят).

Абу Дардо розияллоҳу анҳу: “Имоннинг юксак даражаси Аллоҳнинг ҳукмига сабр қилиш ва тақдирга рози бўлишдир”. 

Мусибатларга сабр қилиш улкан ажру мукофотларга ноил этади, гуноҳларни кетказади.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Имон келтирган ва солиҳ амалларни қилган зотларни, албатта, жаннатда остидан анҳорлар оқиб турадиган кўшкларга жойлаштирурмиз. Улар у ерда мангу қолурлар. (Яхши) амал қилувчиларнинг (қиёмат куни оладиган) мукофоти нақадар яхшидир! Улар сабр қилган ва ёлғиз Парвардигорларигагина таваккул қиладиган зотлардир” (Анкабут сураси, 58-59 – оятлар).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Мусулмонга қай бир мусибат: чарчашми, беморликми, ташвишми, хафачиликми, озорми, ғам-ғуссами, ҳаттоки тикан киришми етадиган бўлса, албатта, Аллоҳ улар ила унинг хатоларини каффорат қилур”, дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти). 

Ёдда тутинг! Ҳар бир қийинчиликдан сўнг албатта енгиллик келади.

Аллоҳ таоло ҳеч бир бандасига бирор синов юбормайдики, унинг ортидан яхшиликлар, муваффақиятлар келмаса. Аллоҳ таоло айтади: “Бас, албатта, ҳар бир қийинчилик билан бирга енгиллик бордир. Албатта, ҳар бир қийинчилик билан бирга енгиллик бордир” (Шарҳ сураси, 5-6 – оятлар).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кенгчиликда Аллоҳни танигин, У ҳам сени қийинчилик пайтида танийди. Билгинки, сенга етмаган нарса, сенга етадиган эмас эди. Сенга етган нарса, сенга етмайдиган эмас эди. Албатта, нусрат (ғалаба) сабр билан бирга, албатта, шодлик ғам ила бирга, қийинчилик енгиллик билан бирга бўлади”, (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).

Жалолиддин Румий қуддиса сирруҳу айтади: “Ҳар торлик ортида кенглик, ғамлар ортида шодлик бор. Ғам-ташвишларнинг калити – сабр”. 

Ҳар бир синов ортида Аллоҳнинг ҳикмати яширинган.

Албатта, Аллоҳ таоло бандаларига ўта меҳрибон ва раҳмлидир. Аллоҳ бандаларига бирор ёмонликни раво кўрмайди. Синовлар орқали Аллоҳ ўз бандаларини синаб, Ўзига яқин қилади ва гуноҳларни мағфират этади. Муваффақиятларга эришиш учун машаққат талаб қилинганидек, Аллоҳ таолонинг розилигини топиш учун ҳам синовларга сабр қилиш лозим.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Яхшиликлар катта синовлар билан келади. Қачонки Аллоҳ бир бандасини яхши кўрса, Аллоҳ ўша бандага бир синовни юборади. Агар банда синовга сабр қилса, Аллоҳнинг раҳматига эришади, аммо сабрсизлик қилса Унинг ғазабига дучор бўлади”, деганлар. 

Ҳар қандай ҳолатда ҳам сабрли бўлинг! Иншааллоҳ барча яхшиликларга эришасиз. Аллоҳ таоло барчамизни Ўзидан ўзгага муҳтож қилмасин.

Даврон НУРМУҲАММАД