Бизгача етиб келган тарих китоблари ва саҳиҳ ҳадислардан маълумки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз юмушларини доимо ўзлари бажаришга ҳаракат қилганлар. Аммо, саҳобалар Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муҳаббатларига сазовор бўлиш учун ул зотнинг хизматларида бўлишга ошиққанлар. Алихонтўра Соғунийнинг “Тарихи Мухаммадий” асарида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бази юмушларини доимий бажарувчи хос ходимлари ҳақида ҳам маълумотлар келтирилган. Жумладан, ходимлари ичида энг машҳури ҳазрати Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудир. Мадинага ҳижрат қилиб келган йилдан бошлаб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот бўлгунларича хизматларида бўлди. Унинг ҳаққида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: — Эй бор Худоё, Анаснинг мол-жонига бу дунёда барака бергил, охиратда унга жаннат ато қил, — деб дуо қилдилар. Дуолари қабул бўлиб, мол-жонига барака кириб дунёси кўпайди, ўлганида ёлғиз ўзидан туғилган болалари эрса бир юз олтита бўлган эди. Ўзи бир юз йигирма йил умр кўрди.

Иккинчиси, Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу эрур. Маккада турганларидан бошлаб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга бўлиб, ҳеч ажрамас эди. Билмаган кишилар шу оиладан деб ўйлар эдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мисвокларига, ковушларига эга эди. Таҳорат олишда мисвокларини, турганларида ковушларини тайёрлаб, юрганларида асо кўтариб, олдиларида йўл бошлар эдилар.

Учинчи хизматчилари Муайқиб Давсий розияллоҳу анҳу эрди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муҳр шарифларини сақламоқ учун бу кишига топширмиш эдилар.

Тўртинчилари, Уқба ибн Омир розияллоҳу анҳудур. Бу киши эрса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг хачирлари Дулдулни боқиш, кутиш вазифасида эди. Сафарда, ҳазарда уни етаклаб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни миндириш, тушириш хизматини бажарур эди.

Бешинчилари,  Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муаззинлари ҳазрати Билол Ҳабаший розияллоҳу анҳу эрур. Бу эрса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оилалари устидаги сарф, нафақа ишларига ёрдамлашур эди. Ҳижратнинг 8-йили Макка фатҳ бўлганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам амрлари билан Каъбатуллоҳ ўгизасига (устига) чиқиб, Макка шаҳрида биринчи азони Муҳаммадийни айтган одам шул кишидур. Ҳижратнинг 20- йили олтмиш олти ёшда Шом шаҳрида вафот топди. “Арабнинг афзали мендурман, Ҳабашнинг афзали Билолдур”, деган ҳадис шул киши ҳақида келмишдур.

Яна бир ходимлари Абу Зар Ғифорий розияллоҳу анҳу эрур. Бу киши эрса, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ваҳий келгандан кейин тўртинчи бўлиб Исломга кирган, сўфийлик, қаттиқ тарки дунё қилган улуғ саҳобалардан эди. Дунё тўплаган кишиларнинг ҳеч биридан рози бўлмай: “Уч кунлигидан ортиғини муҳтожларга бўлиб бериш керак”, дер эди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан илгари бутга топинмаган, ҳақ дин излаган киши эрди. Мунинг мазҳабида ҳар бир мусулмон одамга кундалик овқатига қаноат қилиб, ортиғини муҳтожларга бериш фарздур. Хазина қилиб сақлаб қўйиш ҳаромдур. Шунинг учун Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу халифа вақтида Шом волийси Муовия билан бир масала устида хилоф чиқиб тортишувлар бўлди. Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳунинг ювошлигидан, қариндошчанлигидан фойдаланиб, Муовия бошлиқ Бани Умайя раисларига бу сўз оғир келганликдан Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳуга шикоят қилдилар. Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу тарафидан чақирилиб Мадинага келгач, яна шу ҳақда ўз сўзини қувватлаб бу фикрдан қайтмади. Сўнгра Абу Зар розияллоҳу анҳунинг халққа кўп аралашмаслигини маслаҳат қилиб, Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳу Мадинадан уч манзил узоқликда бўлган Рабаза деган киши йўқ ерга сургун қилди. Саҳобалар орасида фитна қўзғалди. Ҳазрати Усмон розияллоҳу анҳуни шаҳодатларига сабаб бўлган ишларнинг бириси шул эди.

Ҳижратнинг 9-йили Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Шом тупроғига яқин Табук ғазотига чиқмиш эдилар. Шунда Абу Зар розияллоҳу анҳунинг минган туяси чарчаб аскар ортида қолди. Юришга ярамаганликдан қуролларини осиниб, юкини елкасига қўйиб йўлга тушди. Унинг келаётганини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам йироқдан кўриб: — Бечора Абу Зар, ёлғиз юради, ёлғиз ўлади, — дедилар. Шунинг устига Кўфадан келаётган Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу бошлиқ бир жамоа киши келиб қолишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: — Эй Абу Зар, сенинг жанозангни мўминлардан бир жамоа киши ўқийди, — деган эдилар. Расулуллоҳсоллаллоҳу алайҳи васаллам айтганларидек, Рабазага сургун бўлиб, шу жойда ёлғизликда вафот топади. Яна ул зот айтганларидек, Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу имом бўлиб, шул жамоа жанозасини ўқиди. Расулуллоҳ йигирма неча йил илгари Абу Зар розияллоҳу анҳу ҳақида ғайбдан хабар айтган мўъжиза сўзлари деганларидек тўғри чиқди.

Саидаброр Умаров тайёрлади

Саудия Арабистонининг Жидда шаҳрида жорий йилнинг 14-18 январь кунлари бошланган Қуръони Карим мусобақасида мамалакатнинг 21 та университети, давлат ва нодавлат коллежларининг жами 500 нафар талабалари иштирок этмоқда. Бу ҳақда International Quran News Agency нашри хабар берди.

Мусобақада аёллар ва эркаклар Қуръонни ёддан ўқиб бериш бўйича мусобақалашадилар.

Мусобақа бош ташкилотчиси Салоҳ бин Салим Усмоннинг таъкидлашича, иштирокчилар Тажвид, Вақф ва Ибтидо қоидаларини билиши баҳоланади.

Мусобақа иштирокчиларининг чиқишлари 10 та малакали ҳакамлар томонидан баҳоланиб борилади. Мусобақанинг соврин жамғармаси 500 минг саудия риёли миқдорида белгилангани қайд этилган.

Мусобақанинг финал босқичи 2019 йилнинг 23 январь куни ўтказилиши маълум қилинган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Сўнгги йилларда халқимизнинг қадимий тарихи ва бой маданиятини тиклаш, улуғ алломаларимизнинг илмий меросини асраб-авайлаш, ҳар томонлама чуқур ўрганиш ва уларнинг мазмун-моҳиятини ёш авлодга етказиш бўйича улкан ишлар амалга оширилмоқда.
Айни вақтда диний-маърифий соҳадаги ислоҳотлар самарасини ошириш зарурати бу йўналишдаги ишларни сифат жиҳатидан янги босқичга кўтаришни талаб этмоқда. Бу борада жаҳон миқёсида ғоят ноёб ҳисобланган, Бутунжаҳон маданий мероси рўйхатига киритилган қўлёзмалар фондига эга бўлган Миср ва Туркия давлатларидаги йирик кутубхоналар, илмий тадқиқот марказлари ва музейларнинг тажрибаларини ўрганиш мақсадида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлим мудирлари Муҳаммад Аюбхон Ҳомидов ва Камолиддин Маҳкамов ушбу мамлакатларга хизмат сафарларини бошладилар.
Маълумки, 2017 йили муҳтарам Президентимизнинг “Қадимий ёзма манбаларни сақлаш, тадқиқ ва тарғиб қилиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори эълон қилинган эди. Қарорга мувофиқ, турли давлатларда сақланаётган қадимий ноёб қўлёзмалар, чет эл фондларидаги мавжуд асарлар нусхаларини айирбошлаш ёки олиш ҳисобидан Ўзбекистондаги қўлёзма ва ёзма манбалар фондларини бойитиб бориш белгиланган. Шунингдек, Ўзбекистоннинг турли ташкилотларида сақланаётган араб ёзувидаги қўлёзма асарлар, тошбосма китоблар ва тарихий ҳужжатларнинг сақлаш ва таъмирлаш ҳолатини янада такомиллаштириш масалалари ҳам белгиланган.
Маълумот ўрнида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси китоб фондида 3 минг жилдга яқин қўлёзма, 17 минг жилддан ортиқ тошбосма китоблар сақланади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Илгари Тошкентдан Самарқандгача от-уловда дейлик, бир ҳафта йўл юришган. Ҳозир машинада уч соатда етиб борамиз. Лекин ўтмишдагилар билан солиштирсак, бизнинг ихтиёримизда бир ҳафта “бўш вақт” қолмайди. Аксинча, барибир кўп нарсага вақтимиз етмайди... 

Техника тараққиёти туфайли имкониятларимиз кўп мартага ортди, аммо ялқовлигимиз ҳам шунча мартага кучайди. Масалан, олимларнинг ҳисоб-китобларига кўра, Алишер Навоий замонида бир одамнинг мияси олтмиш йилда қабул қилиши мумкин бўлган ахборот ҳажмини бугунги аср одами тахминан бир ҳафтада қабул қилиши мумкин экан. Аммо бу ҳисоб билан ҳар ҳафтада шунча ҳажмдаги ахборотларни қабул қилаётган болаларнинг аксарияти 12 ёшидаёқ академик бўлиб кетишлари керак эди. Бироқ нега шунча имкониятларга қарамай, Навоийлар йўқ?

Кўплаб муаммоларнинг ечими топилди, ҳаёт кечириш учун қулайликлар ортиб боряпти. Шу билан бирга, янги-янги муаммолар, мушкулотлар пайдо бўлмоқда... Масалан, қуйидаги ҳолатларга ҳеч эътибор бердингизми:

• Мол-давлатимиз ортди, аммо ҳузур-ҳаловатимиз йўқолди.
• Қулайликлар ортди, аммо вақтимиз камайди.
• Дорилар кўпайди, касалликлар озаймади.
• Кеч ётиб, саҳарда чарчоқ билан уйғонамиз.
• Кам китоб ўқиймиз, кўп телевизор кўрамиз.
• Кўп гапирамиз-у, кам эътибор берамиз.
• Пул топишни ўргандик, сарфни эплолмадик.
• Ойга учиб қайтишни биламиз, лекин қўшнимиз ҳолидан хабар олиш учун икки қадам босмаймиз.
• Фазода нима бўлаётганини биламиз, лек ички кечинмаларимиздан бехабармиз.
• Ҳавони тозалаймиз, лекин руҳларимиз кир.
• Режалар тузамиз, натижалар кўринмайди.
• Шошилишни ўргандик, сабрни эса ёддан чиқардик.
• Танишларимиз кўп, дўстларимиз кам.
• Ютуқларимиз кўп, қувончларимиз кам.

Бугун бундай саволлар, миллати ва динидан қатъи назар, жуда кўпчилик инсонларни ўйлантирмоқда. Мана, америкалик ҳажвий ёзувчи Жорж Гарлиннинг ҳажвий бўлмаган фикрлари:

Давримиз ғалати зиддиятларга бой:

• Биноларимиз баланд, қадримиз паст, йўлларимиз кенг, сабримиз тор.
• Кўп сарфлаймиз, оз нарсага эга бўламиз. Кўп нарса сотиб оламиз, аммо қувончимиз оз.
• Уйлар катта, оилалар кичик, қулайликлар – кўп, вақт – кам.
• Маълумотимиз яхши, ақлимиз қосир. Мутахассисларимиз кўп, муаммолар ундан ҳам кўп...
• Одам умрига йил қўшишни ўргандик, лекин йилларга ҳаёт бағишлашни билмаймиз.
• Атомни бўйсундирдик, лекин ўз худбинлигимизни ва нафсимизни бўйсундира олмадик.

Давримиз:

- Кўп ейиш ва ёмон ҳазм қилиш, катта одамлар ва тор феъллар, оилавий даромад ва ажралишларнинг ўсиши, чиройли уйлар ва вайрона қалблар даври;

- Бир марталик таглик (памперс)лар, бир марталик ахлоқ, бир кечалик “висол”...

- Ортиқча вазнлар, одамни эҳтиросга солувчи, тинчлантирувчи, ўлдирувчи... “таблетка”лар даври.

- Яқинларингизга меҳр кўрсатинг! Чунки ҳеч ким сиз билан абадий бирга бўлмайди. Бир-биримизга ғаниматмиз, ахир!

- Гўдакларни яхши кўринг! Сиздан ўтган илиқлик у билан бирга улғайсин!

- Яқинларингизни иссиқ бағрингизга маҳкам босинг. Бу, Сиз беришингиз мумкин бўлган энг қиммат туҳфа ва у мутлақо текиндир.

- Тафаккур ва самимий мулоқот учун вақт топинг. Чунки, умр фақатгина нафас олиш ва нафас чиқариш билан ўлчанмайди. Инсон умри завқ-шавқли дамлар билангина қадр-қиммат ва мазмун касб этади.

- Бебаҳо ҳаётдан, Аллоҳ таоло тақдир қилган қадари ва берган ризқидан рози бўлиб яшанг!

Зеро, Аллоҳ таоло Ўз каломида шундай марҳамат қилади: «Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман. Борди-ю, ношукрчилик қилсангиз, албатта, азобим (ҳам) жуда қаттиқдир» (Иброҳим, 7)

Саидаброр Умаров тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати