ЎМИ Матбуот хизмати

Жавоб: Фарзандлар ўзаро меҳрли, муҳаббатли, садоқатли бўлишлари учун тарбия чоғида улар ўртасида адолат ва тенликка имкон қадар риоя этиш талаб этилади. Нўъмон ибн Баширдан (розийаллоҳу анҳу) ривоят қилинади: «Нўъмонга отаси бир ғулом ҳадя қилди. Онаси: “Сен ўғлимга берган нарсангга Расулуллоҳни (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) гувоҳ қилмагунингча бу ишинга рози бўлмайман”, деди. Ота ўғлининг қўлидан етаклаб Расулуллоҳнинг (алайҳиссалом) ҳузурларига борди. У пайтларда ўғли ҳали кичкина болакай эди. Бориб: “Эй Расулуллоҳ, бу боланинг онаси бинт Равоҳа бу ўғлига ҳадя беришим учун сизни гувоҳ қилишимни талаб қилаяпти”, деди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) унга: “Эй Башир, сени бундан бошқа боланг борми”, дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Уларнинг ҳаммасига шундай ҳадя берасанми?”, дедилар. У: “Йўқ”, деди. У зот: “Бу дуруст эмас, бу ишингга мендан бошқани гувоҳ қил, мен зулмга, гуноҳга гувоҳ бўлмайман. Аллоҳдан қўрқинглар, фарзандларингиз ўртасида адолат қилинглар, улар сенга бир хилда яхшилик қилишлари сени хурсанд этмайдими?”, дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Мен гувоҳлик бермайман дедилар».

Имом Нававий (раҳматуллоҳи алайҳ) айтадилар: “Болаларидан бирини бошқасидан устун кўриш, фақат Шофиъий, Молик ва Абу Ҳанифа наздида макруҳ”, дейишган.

Товус, Урва, Мужоҳид, Саврий, Аҳмад, Исҳоқ ва Довуд бу иш ҳаром дейишган. Улар Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “Мен зулмга, гуноҳга гувоҳ бўлмайман” деган сўзларини далил қилишган. Шофиъий ва у киши билан ҳамфикр бўлганлар эса “Бу ишинга мендан бошқани гувоҳ қил” деганларини далил қилишган. Улар айтишади, агар бу иш ҳаром ёки ботил бўлганида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу гапни айтмаган бўлар эдилар.

Фарзандларидан бири касал бўлса, ёки қарздор бўлиб, қарзини ёлғиз ўзи тўлай олмаса, бошқаларига бермай унга ҳадя ёки ёрдам бериш жоиз бўлади.

“Сўраган эдингиз...” китобидан олинди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Қашқадарё вилоятига ташрифи доирасида 28 январь куни Чироқчи туманида вилоят фаоллари иштирокида йиғилиш бўлиб ўтди.

Ушбу йиғилиш ижтимоий тармоқларда роса машҳур бўлиб кетди. Чунки унда давлат раҳбарининг самимий мутойибаси бор эди.

Вилоятдаги ҳар бир туман бўйича муаммо ва камчиликларни халқ вакилларидан тинглаган юртбошимиз Чироқчи тумани вакилининг туманда темирйўлга, шунингдек, Қумдарёнинг сувидан суғориш даврида фойдаланиш учун сум омборига эҳтиёж борлигини маълум қилганида “Қани келишайлик, қайсини олдин бошлаймиз”, деб ҳазил оҳангида гапирганида ҳамма кулиб юборди, кайфияти кўтарилди.

Давлат раҳбарининг бундай мутойиба қилишининг сабаби шунда эдики, туман вакили мақсадини ортиқча илтифотлару мулозаматларсиз мутлақо табиий равишда айтгани бўлди.

Бу одамнинг соддалигини кўрган Президентимиз унга савдошлашишни таклиф қилиб: “Катта-катта масалалар қўйилди, темир йўлни олдин қиламизми ёки сув омбориними, қайси бирини танлайсиз?” деб сўраганида у яна ўша соддалигига бориб “Иложи бўлса, иккаласини ҳам...” деб жавоб қилди. 

“Ана, бу ёғи энди қашқадарёча”, бўлди деб кулиб юборди юртбошимиз ва Чироқчи туманида ҳақиқатан темир йўлга эҳтиёж борлиги ва уни қисқа фурсатларда ҳал этиш лозимлигини айтиб, мутасаддиларга кўрсатмалар берди. Шундан сўнг сув омбори масаласига тўхталди. Вакилнинг  айтишича, ҳар йили ёғин-сочиндан ҳосил бўлган 80-100 миллион куб сув қум бағрига сингиб кетар экан. Ана шу сув сақлаб қолинса, вегетация даврида жуда ҳам асқатади. Шунинг учун ҳам Президентимиз тумандаги учинчи сув омборини қуриш учун унинг лойиҳасини тайёрлашни буюрди. Бошқа туман вакиллари билан ҳам худди шундай самимий оҳангда савол-жавоб қилганлари кузатиб ўтирган барча фуқароларимизда ўзгача, яхши кайфият уйғотди.

Давлат раҳбарининг оддий инсон билан бундай оҳангда сўзлашиши унинг истакларидан қайси бирини олдин бажаралишини исташини сўраши, яъни “савдолашиши” қандай ажойиб ҳодиса. Халқимиз ана шу ҳодисани кўриб бир севинган бўлса, Чироқчига темир йўл келиши ва яна битта сув омбори қурилишини эшитиб яна бир марта хурсанд бўлди ва шундай халқпарвар йўлбошчи билан сийлагани учун Аллоҳ таолога беадад ҳамду санолар айтди.

ЎМИ матбуот хизмати

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фарғона вилояти Бош имом-хатиби Турсунтоҳир домла Эрбўтаев билан суҳбат.

– Ассалому алайкум, домла! Маълумки, инсон зоти моддий эҳтиёжлар билан бирга маънавий озуқага ҳам ташна бўлади. “Тарбия таълимдан устун туради, чунки инсонни вояга етказадиган нарса тарбиядир” дея таърифлаган экан файласуфлардан бири. Фурсатдан фойдаланиб, тарбия ҳақида ўз фикр-мулоҳазаларингиз билан ўртоқлашсангиз.

 – Имом Байзовий «тарбия»ни қуйидагича таърифлайди: «Тарбия бир нарсани аста-секин камолига етказишдир». Фарзанд ёшгина ниҳол шуни секин-асталик билан ота-она камолотга етказдириб, мева берадиган дарахтга айлантириб қўйишлиги керак ва ана ундан кейин унинг мевасидан, унинг самарасидан, ҳосилидан фойда кўради, манфаатдор бўлади. Агар фарзандни, яъни ёш ниҳолни ўз ҳолатига қўйиб қўйса, ёввойи ўтлар атрофини ўраб, унинг куч-қувватини сўриб олади ва унга ёввойилиги таъсир қилади, бориб-бориб энг зўр ҳосил бериши керак бўлган ниҳол, келажакда ёввойи, ҳеч қандай ҳосил бермайдиган, соядан бошқа нарсага ярамайдиган бир дарахтга айланади. Соя эса оддий кўланкада ҳам бўлаверади».

“Юртимиздан дунё илм-фани тараққиётига беқиёс ҳисса қўшган буюк мутафаккирлар етишиб чиққан. Ёшларимизни уларга муносиб маърифатли, илмли қилиб тарбиялашимиз лозим”, – дея таъкидлаган эди Президентимиз Шавкат Мирзиёев.

Бугун фарзандларимиз таълим-тарбияси, уларни шиддат билан бошланган ислоҳотларга камарбаста, миллий ва умуминсоний қадриятларга эҳтиром руҳида камол топтириш ҳар қачонгидан ҳам долзарб аҳамият касб этмоқда. Инсоннинг билимли, тарбияли, касб-ҳунарли ва албатта бахтли, бўлишининг муҳим омили – илмга эътиборлиги билан албатта. Зеро, тарбия ҳам илм билан юксалишини асло унутмаслик лозим.

Шу ўринда таъкидлаш лозимки, Самарқандда – Имом Бухорий илмий марказида ҳадисшунослик, Имом Мотуридий маркази қошида калом илми, Фарғонада – Марғиноний илмий марказида ислом ҳуқуқи мактаби, Бухорода – Баҳоуддин Нақшбанд марказида тасаввуф, Қашқадарёда – Абу Муин Насафий марказида ақида илми мактаблари  ташкил этилди. Мазкур илмий мактабларни ташкил этилиш замирида ҳам ёшларимизни таълим-тарбияси юксалтириш, уларни ватанга садоқат, аждодларимизга муносиб ворис сифатида улғайтириш мақсад қилинган.

– Дарҳақиқат, ҳозирда юртимизда барча соҳалар қатори диний-маърифий йўналишда ҳам катта ўзгариш ва ислоҳотлар амалга оширилаётганига ишора қилиб ўтдингиз. Айни вақтда муҳтарам Юртбошимизнинг ташаббуслари билан Қуръони карим мусобақаси кенг кўламда ўтказилмоқда. Мазкур жараёнларнинг фарзандларимиз тарбиясига аҳамияти ҳақида айтиб ўтсангиз?

– “Илм  талаб қилиш ҳар бир муслим ва муслимага фарздир” дейилади ҳадиси шарифда. Фарзандларимиз  олтиндан ҳам қимматли вақтларидан ҳар томонлама унумли фойдаланишлари жуда ҳам муҳимдир, зеро бу ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Сизларнинг энг яхшиларингиз, Қуръонни ўрганиб, уни ўргатадиганларингиздир”  (Имом Бухорий ривояти).

Аллоҳга шукрлар бўлсинким, Юртимизда ҳам муҳтарам Президентмизнинг юксак ташаббуслари билан ўлкамизнинг туман-шаҳарларида Аллоҳ таолонинг каломи Қуръони каримни ўз қалбларига жо қилган қори ва қориялар мусобақалари кенг миқёсда бўлиб ўтмоқда. Яратган Парвардигорга беҳисоб шукрки, мана шундай инсонлар бизнинг ўлкамизда ҳали жуда ҳам кўп экан.

Президентимизнинг Қуръон мусобақасини ўтказишга катта ташаббус кўрсатиб: “Қуръонни эшитиш, эшита олиш юксак маънавият, маърифат. Қуръон ҳеч қачон ёмонликка даъват қилмайди. Агар, Қуръони каримни эшита олсак, эшиттира олсак бу муваффаққият бўлади. Элимизга нур келади”, – деб алоҳида таъкидладилар.

Қуръонни ёдлаш, бошқа илмларни ҳам ўзлаштиришга ёрдам беради. Қуръон – нурдир. Уни ёдлаган кишининг қалби мунаввар бўлади. Қалбнинг ободлиги имон-эътиқод ва Қуръон тиловати билан бўлади.

Имом Бухорийнинг замонларида беш ёшли болалар ёппасига Қуръонни ёзиб, ўқий олиш малакасига эга бўлган. Имом Бухорий, Ибн Сино, Беруний, Навоий каби алломаларимизнинг ҳаммалари 10 ёш атрофида ҳофизи Қуръон бўлишган. Улар ўз асарларини араб тилида ёзганлар. Имом Замахшарийдек бобокалонларимизнинг араб тили ва балоғатида ёзган асарларини ҳозиргача арабу ажам ўқиб, ўрганмоқда. Зотан, улуғ аждодларимиз айнан шундай йўл тутганлар. Биз ҳам боболаримиз маёғини маҳкам тута олсаккина авлодларимиздан яна бухорийлар, насафийлар етишиб чиқиши мумкин.

Аллоҳ таоло барчамизга фарзандларимизни чиройли тарбия қилишимизни ҳамда зурриётларимизни эл-юрт корига ярайдиган комил инсонлар бўлиб етишишларини насиб этсин!

Раҳматуллоҳ Жалилов

суҳбатлашди

ЎМИ Матбуот хизмати

ЎМИ Матбуот хизмати