Sabablari ko‘p...

Nega erkaklar o‘z joniga qasd qilishmoqda? Oila boshlig‘ining hayotdan to‘yishiga sabab nima? Ba’zilar uni oilaviy mojarolar bilan bog‘laydi. Afsuski sabab faqat shu emas, uning omillari juda ko‘p.

Butun dunyodagi holat shu...

Dunyodagi barcha o‘z joniga qasd qilishlarning to‘rtdan uch qismi erkaklar o‘rtasida sodir bo‘lmoqda. Afsuski, yurtimizda ham o‘z joniga qasd qilish holatlari ko‘proq erkaklar bilan yuz bermoqda, ya’ni ayollarga nisbatan erkaklar ko‘proq suitsidga qo‘l urmoqda.

Muammoning ildizi qayerda?

Asosiy sabab – oiladagi noto‘g‘ri tarbiyaga borib taqaladi. Farzand tarbiyasiga befarq, har kuni urush-janjal, ichkilikbozlik bo‘ladigan oilalarda ulg‘ayganlar orasida o‘z joniga qasd qilish holatlari ko‘proq kuzatiladi.

Bola tarbiyasi uchun faqat Ona mas’ul(mi?)...

Afsuski aksar oilalarda farzand tarbiyasi bilan faqat onalar shug‘ullanadi va shunga mas’ul sanaladilar. Barcha mashaqqatlar ojizalar zimmasiga yuklanadi. Otaning vazifasi esa pul topish, ro‘zg‘orni bus-butun qilish, xullas oilani faqat moddiy tarafdan ta’minlashi kerak degan noto‘g‘ri tushuncha keng tarqalgan.

Agar farzand ota mehri va e’tiborisiz ulg‘aysa....

O‘g‘il bolaning erkaklik fazilatlarining shakllanishida otaning o‘rni beqiyos. Chunki har bir o‘g‘il bola o‘z otasini qahramon deb biladi. Farzand uchun hayotidagi eng mukammal inson bu uning otasidir.

Hayotidagi qahramonidan namuna olmagan farzand jamiyatda o‘z o‘rnini topishga, maqsad sari intilishga, mashaqqatlarni yengib o‘tishga, sinovlarda sabrli va irodali bo‘lishga qiynaladi. Bunday vaziyatlardan qanday qutilishni, musibatlani yengishni, kimdan maslahat olishni yoki kimga ergashishni bilmay qoladi.

Og‘ir kunlarda yaqinlarining, xususan, otasining qo‘llab-quvvatlashini, dalda bo‘lishini, tasalli berishini, ishonchini kutadi. Afsuski bu bo‘shliq ayrim otalar tomonidan to‘ldirilmaydi.

“Kuchli portlash”ga olib keladi

Aksincha juda ko‘p otalar farzandiga beradigan yagona tasallisi: “sen o‘g‘il bolasan”, “o‘g‘il bola yig‘lamaydi”, bo‘ladi. Nahotki, o‘g‘il bola yig‘lamasa yoki unga yig‘lash mumkinmas bo‘lsa?

Yo‘q, aslo. Aslida o‘g‘il bola ham o‘z muammolari yoki hissiyotlari sababli yig‘lashi mumkin. Aksincha kechinmalarni ichga yutish bir kun kelib “kuchli portlash”larga sabab bo‘ladi. Shu tariqa muammolar bartaraf etilishining o‘rniga, farzand o‘z yog‘iga yanada battar qovuriladi.

“Jonimga tegdi”

Erkak kishi bir kunda o‘z joniga qasd qilish qaroriga kelmaydi. U yoshlikdan muammolar girdobidan chiqa olmagan, o‘zini hatto ota-onasiga ham kerakli deb his qilmagan bo‘ladi. Hayotda o‘z o‘rnini topishga, muammolarini yechishga harakat qiladi. Ammo hech kimdan dalda topa olmaganidan keyin shu qarorga keladi. Ungacha ancha bosqichlarni bosib o‘tgan, lekin hech kim unga e’tibor bermagan bo‘ladi. “Hammasi jonimga tegdi”, “Yashagim kelmayapti”, “Eplolmayapman” degan gaplarini esa afsuski yaqinlari “eshitmagan” bo‘lishadi.

Tushkunlik – tashvish keltiradi

Shu tariqa erkak kishi muammolar, musibatlar yoki qiyinchiliklarining yechimini topa olmay ichini kemiradi. Birov uni eshitmaydi yoki tasalli bermaydi. Natijada yana bir tashvish – kasallikka chalinadi.

O‘lim – so‘nggi chora emas

Og‘ir vaziyatlarda muammolar yechimsiz tuyuladi. Bunday holatda ba’zilar muammoning yechimini topishga harakat qilmaydi, balki muammoni og‘irlashtirni o‘ylaydi. Masalan, qarzga botgan yoki ishi yurishmay turgan bo‘lishi mumkin. Ayrimlar ushbu muammolarning “yechimi”ni – o‘lim deb bilishadi.

Musibatlar hech kimni chetlab o‘tmaydi, ayab o‘tirmaydi ham...

Hamma gap unga munosabatda, uni qanday qabul qilishda. Siz uchun dunyo zimziyo, qorong‘imi? Sabrli bo‘ling, tong otishiga oz qoldi, quyosh ham hademay charaqlab chiqadi!

Qarzga yoki g‘amga botgan bo‘lsangiz

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalaridan biriga: “Alloh g‘amlaringni ketkazadigan va qarzlaringni uzadigan kalimalarni o‘rgatib qo‘yaymi?” dedilar. “Ha, yo Allohning Rasuli!” dedi u. Nabiy alayhissalom: “Tong otganda va kech kirganda: Allohim! Sendan g‘am bosishidan, mahzunlikdan, ojizlikdan, dangasalikdan, qo‘rqoqlikdan, baxillikdan, qarzga botishdan va odamlarning g‘olib kelishidan panoh so‘rayman, degin”, dedilar.

Barcha muammolar yechimi, baraka kaliti

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim istig‘for aytishni o‘ziga lozim tutsa, Alloh uning mushkulini kushoyish qiladi, og‘irini yengil qiladi va o‘zi o‘ylamagan tomondan rizq beradi”, deganlar.

Hali hammasi yaxshi bo‘ladi...

Agar solihlarning amal qilishida bellasha olmasangiz, gunohkorlarning istig‘for aytishida musobaqalashing! Shunda hammasi yaxshi bo‘ladi, insha Alloh.

Davron NURMUHAMMAD