Бугун, 28 октябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла Холиқназаров ҳазратлари диний таълим муассасаларига бўлган илк ташрифларини Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтидан бошладилар.
Ташриф дастлаб институт тарихига оид маълумотлар билан танишишдан бошланди. Унда институт ташкил этилиши, таълим даргоҳининг мақсад-вазифалари, собиқ муфтийлар тарихи ва ректорлар тўғрисида маълумотлар берилди. Сўнгра институт биносида ташкил этилган китоблар кўргазмаси ва ҳаттотлик ишлари билан яқиндан танишилди.
Севимли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам таваллуд топган Робиъул аввал ой муносабати билан институтда Сийрат ойлиги ўтказилаётгани ҳақидаги хушхабар кўнгилларни шод этди.
Муфтий Нуриддин домла Холиқназаров Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак ҳадиси шарифларидан таълим берилаётган дарс хонасига ташриф буюриб, талабалар билан суҳбат қурдилар. Талабалар дарс жараёнларидан, айниқса Мисрнинг Ал-Азҳар олийгоҳининг фазилатли устозларидан Шайх Жамолиддин Ҳошим каби мударрисларнинг замонавий усуллар орқали дарс беришаётганини жуда ҳам мамнун эканликларини изҳор этишди.
“Қиз болага таълим бериш, бутун умматга таълим бериш билан баробардир”. Шундан келиб чиқиб, Муфтий ҳазратлари институтда аёл-қизлар учун ҳам яратилган шарт-шароитлар билан қизиқдилар. Айниқса, қизлар учун алоҳида кутубхона, мажлислар зали, ўқув хоналари ва намозхона ташкил этилгани айни муддао бўлгани қайд этилди.
Албатта талабаларнинг илмли ва ўз касбининг етук мутахассиси бўлиб етишишларида китобнинг ўрни алоҳида. Муфтий ҳазратлари институт кутубхонасининг фаолияти билан ҳам танишдилар. Ахборот-ресурс маркази ходими Камолиддин Маҳкамов институт кутубхонаси ҳақида батафсил маълумо берди. Жумладан, ахборот-ресурс марказига етук мутахассислар жалб этилган ҳолда модернизация қилингани, китобларни сақлаш, уларнинг хавфсизлигини таъминлаш ва талабаларга китобларни етказиш халқаро талаб даражасида экани ҳақида сўзлаб берди.
Институтнинг асосий биносига қўшимча равишда бунёд этилган 15 та талабалар ўқув аудиторияси, мажлислар зали, кутубхона, ўқитувчи ва талабалар ошхонасини ҳам Муфтий ҳазратлари кўздан кечирди. Шунингдек, ушбу ўқув даргоҳи ҳудудида қад ростлаган 4 қаватли бинодаги 30 ўринлик таҳоратхона ва 30 та хонадан иборат замонавий ва шинам ҳолатга келтирилган талабалар турар жойи – ётоқхонани билан ҳам танишдилар.
Мана шундай ўзгаришлар ва янгиланишлар Янги Ўзбекистон шароитида Давлатимиз раҳбари ташаббуслари билан таълим-тарбия соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотларнинг амалдаги яққол ифодаси экани ташриф давомида алоҳида эътироф этилди.
Муфтий ҳазратлари талабалар илм олиши, динимиз, халқимиз манфаати йўлида хизмат қилиши учун барча шароитлар муҳайё этилгани, толиби илмлардан эса фақатгина бир нарса – ихлос билан илм олиш, яратилган қулайликлардан тўғри ва оқилона фойдаланиш, Аллоҳ таолонинг неъматларга шукрона сифатида ҳам илму ирфон эгаллаш зарурлигини ёдга солиш бугунги ташрифдан кўзланган бош мақсад экани алоҳида таъкидладилар.






















Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Бу уммат бошидан охиригача бир ақида – ашъарий-мотуридийлик ақидасида эди. Муфассирлар, ҳадис шориҳлари, фуқаҳолар, навҳ ва луғат уламолари, буларнинг деярли барчаси эътиқодда бир йўлни тутишган эди. Бу гапни исботлашга ҳожат йўқ, бу ҳақиқат экани кундек равшан аксиомадир. Уламоларнинг таржимаи ҳоллари ҳақида ёзилган китоблар олимларни бу мазҳабларга мадҳ ва мақтов ўлароқ нисбат берганини кўрасиз. Буюк уламолар ҳақида маълумотлар келтирилганда Имом Фалончи, мазҳаби шофеъий, ё ҳанафий, ақидада ашъарий ё мотуридий, дейилган. Кўпинча олимнинг тасаввуфдаги тариқатига ҳам тўхтаб ўтилади. Масалан, Имом Жунайд тариқатида бўлса, Жунайдий нисбати берилади.
Бу одат яқин-яқингача давом этиб келаётган эди. Бунга биров эътироз ҳам билдирмаган, инкор ҳам қилмаган. Бирон олим ҳақида гапирилар экан, фиқҳда тўрт мазҳабда қайсига эргашиши, ақидада ашъарийми мотуридийми қайси манҳажда экани ва тариқатдаги йўли баён қилинмай қолмаган.
Бу дастур умматни шарқию ғарбини, шимолию жанубини минг йилдан бери ягона қалбга, ягона фикр атрофига жамлаб келади. Бирон одам оғриса, бутун тана ўша касал аъзо учун қайғуриб, даволашга киришарди.
Тарихимизни зийнатлаб турган, бугунги шармандаликларни бир мунча тўсиб турган тарихий ғалабаларимиз ҳам шу ақида, шу тафаккур воситасида қўлга киритилган.
Ҳиттинда салибчиларни ер тишлатиб, Қуддусни қайтариб олган Салоҳиддин Айюбий ва унинг қўшини айни шу мазҳаб ва тариқатларда бўлишган. Биронталари бугунги салафийликни билган эмас.
Музаффар Қутз, Зоҳир Бейбарс ва улар билан елкадош бўлган Изз ибн Абдуссалом каби уламолар мазҳабда бўлишган. Айни Жолутда мўғулларни тор-мор келтиришда ҳам асосий қуролимиз бирлик эди. Ўша пайтда бошини баланд кериб: “Бидъатчисизлар, ширк келтиряпсизлар, қабрларни зиёрат қилиш ширк”, деб қичқирадиган шаллақилар бўлмаганди.
Султон Муҳаммадхон Фотиҳ ва унинг қаторидаги олим ва муршидлар динда бир манҳажни тутишган эди. Кофирлар қўлида қолиб кетган шаҳар (Қустантиния)ни фатҳ қилиб, машҳур ҳадисда келган башоратга* ноил бўлишди. Аммо ҳадис мусулмон ашъарий-мотуридий қўмондон ва унинг қўшини ҳақида эканидан қалблари ёниб, ҳасад қилаётган бугунги бемазҳаб тоифалар ҳадиснинг тасдиғини бузиб талқин қилишмоқда. (давоми бор)
Доктор Аҳмад Муҳаммад Фозил,
Истанбулдаги Султон Муҳаммад Фотиҳ жомеъаси,
исломий илмлар куллияси доктори
*Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Қустантиния, албатта, фатҳ қилинажак. Унинг амири нақадар яхши амир, қўшини нақадар яхши қўшин!”. (Имом Аҳмад ва Ҳоким ривояти).
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси
Абдулбосит Абдулвоҳид ўғли таржимаси