Мамлакатимизнинг Париждаги элчихонаси ташаббуси билан Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази (ИМХТМ) ва Франция Миллий кутубхонаси (BNF) Шарқ қўлёзмалари департаменти ўртасида видеоанжуманалоқа шаклида мулоқот ташкил этилди, деб хабар қилмоқда “Дунё” АА мухбири.
Унда Ўзбекистон томонидан Марказ раҳбарияти, француз томонидан эса Шарқ қўлёзмалари департаменти раҳбари Лорен Эрише бошчилигида француз шарқшунос олимлари қатнашди.
Онлайн-анжуманда Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказининг мақсад ва вазифалари таништирилди. Исломий илмлар, хусусан, калом илми тарихи ва унинг бугунги кундаги аҳамиятини тадқиқ этиш соҳасидаги халқаро ҳамкорликни кучайтириш, амалга оширилган тадқиқотлар натижалари бўйича қомуслар, каталоглар ва китоблар нашр этиш устида ишлар олиб борилаёгани айтиб ўтилди.
Француз илмий жамоатчилиги вакиллари Ўзбекистонда диний-маърифий соҳадаги тизимли ислоҳотларни юқори баҳолаб, бугунги кунда чет давлатларнинг Ўзбекистон илмий муассасалари билан ҳамкорлик қилишга бўлган қизиқиши кун сайин ортиб бораётганини таъкидлади.
Хусусан, Л.Эрише ИМХТМ билан илмий алоқалар ўрнатишга тайёрлигини баён этди. Ўзбекистон маданий меъроси жаҳон тўпламларида китоб-альбомлари тўпламининг кутубхонага тақдим этилгани, BNFда сақланаётган қўлёзмалар асосида тайёрланган “Мовароуннаҳр қўлёзмалари Франция тўпламларида” китобининг нашр этилганини таъкидлади ўтди.
Бундан ташқари, Элчихонада ташкил этилган Ўзбекистонда диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувлик, мамлакатимиз маданий меъросига бағишланган анжуманларда тақдимотлар ўтказганини билдириб, ИМХТМ билан ҳамкорлик икки томон учун янги йўналиш экани, француз тадқиқотчиларида мазкур муносабатларга қизиқиш юқори даражада эканини эътироф этди.
Қўлёзмалар бўйича мутахасис Х.Ш-Алами ислом динининг софлиги ва бағрикенглик тамойилларини баён этишда Имом Мотуридий илмий-маърифий мероси муҳим аҳамиятга эгадир, деб таъкидлади.
Тадбир якунида томонлар биргаликда чора-тадбирлар режасини ишлаб чиқиш, Имом Мотуридий ҳаёти ва ижодига доир қўлёзмаларни тадқиқ қилиш, Франциянинг “Gallica” электрон кутубхона тизими ва каталоглаштириш бўйича тажрибасини ўрганиш ва бошқа масалалар юзасидан келишувларга эришилди.
Маълумот учун, BNF ҳозирги номда 1995 йилда ташкил этилган, бироқ турли манбаларга қараганда, кутубхонанинг ташкил этилиш тарихи 1368 йилга бориб тақалади. Унда сақланаётган коллекциялар сони тахминан 40 миллион донани ташкил қилади ва дунёдаги энг йирик мажмуалардан бири ҳисобланади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким таомини еб бўлгач:
الحمدُ للهِ الذي أطعَمَني هذا الطَّعامَ ورَزَقَنيه من غيرِ حولٍ مِنِّي ولا قوةٍ
“Алҳамду лиллаҳиллазий атъаманий ҳазат тоъама ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деб айтса, унинг аввалги гуноҳлари мағфират қилинади», дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).
Маъноси: “Бу таомни менинг куч-қувватимсиз менга таомлантириб, у ила мени ризқлантирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.
2. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ким янги кийим кийганда
الحمدُ للهِ الَّذي كساني هذا ورزقنيه من غيرِ حوْلٍ منِّي ولا قوَّةٍ
“Алҳамду лиллаҳиллазий касаний ҳазас савба ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деса Аллоҳ унинг олдинги гуноҳларини кечиради” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).
Маъноси: Ўзгартирмасдан, қувватимни кетказмасдан менга ризқ берган ва мени кийинтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.
3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки азонни эшитганида:
أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ رَضِيتُ بِاللهِ رَبًّا وَ بِالْإِسْلَامِ دِينًا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ رَسُولًا
“Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу. Розийту биллаҳи Роббан ва бил Ислами дийнан ва би Муҳаммадин соллаллоҳу алайҳи васаллама Расулан” деса гуноҳлари кечирилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Маъноси: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига гувоҳлик бераман. У якка-ю ягонадир, унинг шериги йўқдир. Муҳаммад алайҳиссалом Унинг бандаси ва расули эканига ҳам гувоҳлик бераман. Аллоҳни Роббим, Исломни эса диним, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни расул деб рози бўлдим.
4. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта Аллоҳга тасбеҳ айтса, ўттиз уч марта Аллоҳга ҳамд айтса, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса ҳаммаси тўқсон тўққиз бўлади, юзтанинг тамом бўлишига:
لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدهُ لاَ شَرِيكَ لهُ لَهُ المُلْكُ ولَهُ الحمْدُ وَهُو عَلَى كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ
“Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр”ни айтса, унинг гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам, мағфират қилинади», дедилар (Имом Муслим ривояти).
5. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки ўрнига ётаётганида:
لا إله إلا اللهُ وحده لا شريك له له الملكُ وله الحمدُ وهو على كلِّ شيءٍ قديرٌ لاحولَ ولا قوةَ إلا بالله العليِّ العظيمِ سبحان اللهِ والحمدُ لله ولا إله إلا اللهُ واللهُ أكبرُ
“Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр. Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалиййил ъазийм. Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” деса гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам кечирилади”, дедилар (Ибн Ҳиббон ривояти).
6. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ер юзида кимда-ким:
لا إلهَ إلَّا اللهُ واللهُ أكبرُ ولا حولَ ولا قوَّةَ إلَّا باللهِ
“Лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ” дер экан, унинг барча гуноҳларига каффорат бўлади, гарчи гуноҳлари денгиз кўпигидек кўп бўлса ҳам», дедилар (Имом Термизий ривояти).
7. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир кунда юз марта “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи” деса унинг хатолари ҳатто денгиз кўпикларича бўлса ҳам ўчирилади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).
8. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки:
أسْتَغْفِرُ اللهَ العَظِيمَ الَّذِي لاَ إلَهَ إلاَّ هُوَ الحَيُّ القَيُّومُ وَأتُوبُ إلَيهِ
“Астағфируллоҳал ъазиймиллазий лаа илаҳа илла ҳувал ҳаййул қоййуму ва атуби илайҳ” деса урушдан қочган бўлса ҳам гуноҳлари кечирилади», дедилар (Имом Термизий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД