Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
11 Июл, 2025   |   16 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:18
Қуёш
05:00
Пешин
12:34
Аср
17:41
Шом
20:01
Хуфтон
21:35
Bismillah
11 Июл, 2025, 16 Муҳаррам, 1447

Исроф нима?

09.12.2020   3053   3 min.
Исроф нима?

Исроф – вақт, пул, мол ка­би Аллоҳ таоло бе­рган неъ­матларни ножўя сарфлаш­дир. Исроф қилувчилар “мус­риф” деб аталади. Аллоҳ мусриф­лар­ни ёқтирмайди. Ис­рофнинг зидди тежамкор­ликдир.

Исроф ҳам, бахиллик ҳам Ислом динида ҳаромдир. Чунки бу­лардан бири пул ва мол­ни со­чиш, кераксиз жой­ларга сарф­лаш бўлса, иккин­чиси, мол ва пулни тўплаб, қўлда ушлаш, ундан ўзини ҳам, бошқаларни ҳам фой­далантирмасликдир. 

Аллоҳ таоло бизга етказган ҳалол неъматлардан ўзимиз ис­таганча фойдаланишимиз мумкин. Аммо исроф қилиш ва манманликка берилишга йўл қўймаслигимиз лозим.

Абу Ҳомид Ғаззолий ай­тади: “Қалб сиҳҳатини тик­лаш дардга даво бўладиган сабабларга эътибор қара­тиш билан бошланади. Маса­лан, Аллоҳ таолодан узоқлаш­ти­рувчи, ҳалокатга олиб бо­рув­чи бахиллик дарди­нинг да­воси молни сарфу инфоқ қи­лишдир. Лекин баъзида бу сарф исроф даражасига ўтиб кетади. Натижада ба­хиллик­дан халос бўламан деб, исрофни орттиради.

Исроф ва бахиллик орасида мўътадилликни сақ­лаш ке­рак. Агар мўътадиллик не­лигини билмоқчи бўлсанг, сақланишинг лозим бўлган хулққа назар сол. Бу хулқ ўзи­нинг зидди бўлмиш бошқа бир хулқдан сенга ёқимли ва енгил бўлса, демак, сен сақла­нишинг лозим бўлган хулқ би­лан хулқлангансан. Масалан, мол-дунёни сарф­лашдан кўра, уларни тўп­лаш сенга лаззатли ва осон бўлса, демак, сенда бахил­лик кўпроқ. Бас, мол-дунёнг­ни сарфлашга тириш!

Агар мол-дунёни керагича сақ­лашдан кўра ноўрин сарф­лаш сенга лаззатли ва енгил бўлса, демак, сен исрофга мо­йилсан. Бас, молингни ушлаб туришни ўрган! Наф­сингни кузат. Қайси феъл­ларни қи­лишинг осону қай­си феълларни қилишинг қи­йин эканини аниқ билиб ол. Қалбингни мол-дунё­га боғ­ланиб қолиш­дан асра. Шун­да мол-дунёни ноўрин сарф­лашдан ҳам, бахиллик­дан ҳам омонда бўла­сан.

Мол-дунё сен учун бамисоли сув. Бирор ташнанинг чан­қоғи­ни қондириш учун сен уни ушлаб турасан. Бирор муҳ­тожнинг ҳожатини раво қилиш учун сен уни сарф­лайсан. Бераётганингда заррача қий­налмайсан, ак­синча, лаз­зат­­ланасан. Қайси қалб шу даражага етса, бил­гинки, Ал­лоҳ уни саломат қилибди”. .

Исроф ва бахиллик че­га­ра­си иқтисоддир. Ҳар бир ки­ши ўз ҳаётидаги молиявий жа­раёнларда иқтисодга таян­са, у бахилликдан ҳам, исрофгарчиликдан ҳам йи­роқ бўлади.

Бу борада маъ­рифатпарвар адиб Абдулла Авлоний таъкидлай­ди: “Иқ­тисод деб пул ва мол каби неъматларнинг қадрини билмакни айтилур. Мол қад­рини билувчи кишилар ўрин­сиз ерга бир тийин сарф қилмас, ўрни келганда сўмни аямас.

Саховатнинг зидди бахиллик бўлгани каби иқтисоднинг зидди исрофдур. Аллоҳ таоло ис­роф қилгувчиларни суй­мас. Иқтисодни риоя қилган ки­шилар ҳамма вақт тинч ва роҳатда яшарлар. Сўзнинг қисқаси, илм ва маърифат ила баробар иқтисод, инсоф, туганмас саъй, битмас ғайрат лозимдур”.

Айримлар пул ва молдан ташқари вақтини ҳам ис­роф қилади. Вақт ҳам Аллоҳнинг неъмати эканини унута­дилар. Пайғамбар алайҳис­салом бир кунни уч қисмга бўлардилар. Бир қисмини ибодат билан, бир қисмини рўзғор ишлари билан, яна бир қисмини халқ ишлари билан ўтказар эдилар. Халқ ишлари учун ажратилган вақт кифоя қилмаса, оила­ларига ажратган вақтдан олар, ибо­дат вақтига тегмас эдилар.

Қуръо­ни каримдаги Аср сурасини Аллоҳ таоло: “Аср (вақти)га қасамки...” деб бошлайди. Бу оятда вақтнинг одамлар учун қан­ча­лик юксак аҳамиятга эга экани таъ­кидланган.

Баҳодир УСМОНОВ,

Янгийўл туманидаги

“Пусур оқсоқол” жоме

масжиди имом-хатиби

“Ҳидоят” журналининг 5-сонидан олинди

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Индонезия ОАВ Ўзбекистон олимларининг Жакартага илмий сафарини ёритди

09.07.2025   3606   4 min.
Индонезия ОАВ Ўзбекистон олимларининг Жакартага илмий сафарини ёритди

Ўзбекистон Дин ишлари қўмитаси, Мусулмонлар идораси, Имом Бухорий, Имом Мотурудий, Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари ҳамда Ўзбекистон халқаро исломшунослик академияси масъул ходимларидан иборат илмий гуруҳнинг Индонезияга ташрифи ушбу мамлакатнинг етакчи босма ва электрон нашрлари томонидан кенг ёритилди, деб хабар қилмоқда "Дунё" АА мухбири.

 

 

Жумладан, Индонезиянинг "CNN Indonesia" ахборот агентлиги "Ўзбекистон делегацияси Индонезияга ташриф буюрди" сарлавҳали мақолани эълон қилди. Унда Шариф Ҳидоятулла номидаги Жакарта давлат ислом университетида "Мовароуннаҳрдан Жануби-Шарқий Осиёга: ҳадис илмлари ва интеллектуал алоқалар" мавзусида илмий-амалий конференция бўлиб ўтгани ва мазкур анжуманда Ўзбекистондан етакчи олимлар иштирок этгани маълум қилинган.

 

"Тадбир илмий мулоқот шаклида ташкил этилган бўлиб, унинг доирасида Имом Бухорий меросини ўрганиш, Мавароуннаҳр уламоларининг Индонезия оролларида ислом динини тарқатишда тутган ўрни, ҳадисшунослик йўналишида ҳамкорликни ривожлантириш каби масалалар муҳокама қилинди", – деб ёзган ахборот агентлиги.

 

Ўзбекистон делегациясининг ташрифи доирасида бўлиб ўтган қатор тадбирлар икки мамлакат ўртасида исломий маърифат, таълим, диний бағрикенглик ва тарихий меросни асраб-авайлаш соҳаларида алоқаларни янада мустаҳкамлаши таъкидланган.

 

Мақолада хабар қилинишича Ўзбекистон илмий-маърифий доиралари вакиллари Индонезия халқ манфаатлари ва ҳуқуқларини ҳимоя қилиш вазири Мухаймин Искандар, экология вазири ўринбосари Диас Хендраприоно, Уламолар Кенгаши ва "Наҳдатул уламо" ташкилоти раҳбарияти билан учрашувлар ўтказди.

"Businessreview" веб-сайти "Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Шариф Ҳидоятулла номидаги Жакарта давлат ислом университети ҳамкорлиги диний мўътадиллик ва ислом таълими тизимини мустаҳкамлайди" сарлавҳали мақолани эълон қилди.

 

 Нашрда Имом Бухорий халқаро илмий тадқиқот маркази ва Шариф Ҳидоятулла номидаги Жакарта давлат ислом университети ҳамкорлигида Индонезия пойтахтида илмий-амалий конференция ташкил этилгани қайд этилган.

 

 Материалда ёзилишича, анжуманда Мавороуннаҳр тарихи, Имом Бухорий мероси, Марказий Осиё уламоларининг Индонезияда ислом таълимотини тарқатишда тутган ўрни каби мавзулар муҳокама қилинди.

 

Ушбу мамлакатдаги "Aspirasi Nusantara" электрон нашри Имом Мотуридий халқаро илмий тадқиқот маркази директори ўринбосари "Наҳдлатул уламо" ташкилоти фаолияти билан танишгани ҳақида ёзди. Маълум қилинишича, шу йил 2 июль куни Ўзбекистон Дин ишлари қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Даврон Махсудов ҳамда Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори ўринбосари Шаҳзод Исломов Индонезиядаги энг йирик ташкилот "Наҳдлатул уламо" раҳбарияти билан учрашди.

 

"Наҳдлатул уламо" ташкилоти қошидаги Илмий марказ раҳбари Абшор Абдулло Имом Мотуридий таълимоти сунний калом илмида мўътадил, ақл ва мантиққа таянадиган йўналиш эканини қайд этди" – деб ёзган электрон нашр.

 

Томонлар таълим соҳасида алоқаларни кенгайтириш, талабалар алмашувини амалга ошириш ва зиёрат туризми йўналишида дастурлар ишлаб чиқиш каби мавзуларда фикр алмашдилар.

 

Индонезиянинг "Jakarta Merdeka" онлайн портали эса "Богор Ботаника боғида дўстлик дарахти экилди" сарлавҳали мақолани эълон қилинди. Унда Ўзбекистон делегацияси аъзолари Богор шаҳридаги Индонезия Миллий Ботаника боғида дарахт экиш маросимида иштирок этгани ва Индонезия экология вазири ўринбосари билан учрашув ўтказгани маълум қилинган.

 

 "Вазир ўринбосари Диас Хендраприоно Имом Бухорий тўплаган ҳадислар орасида табиатни асрашга оид насиҳат ва тавсиялар кўп эканини таъкидлади. Бу эса ислом таълимотида экологик билим ва онг асосий ўрин тутишининг яққол далилидир", – деб ёзилган "Jakarta Merdeka" мақоласида. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати