29 Август, 2024, 24 Сафар, 1446
29 Август, 2024, 24 Сафар, 1446
Қишда қор ёғишини томоша қилиш завқли иш. Тўғрими? Ҳамма жой оппоқ қорга бурканади, атроф мусаффо, ҳаво топ-тоза, учиб-учиб тушаётган қор парчаларига қўлингизни тутсангиз, кафтингизга қўниб эриб кетади.
Биз қорни уч ёки тўрт кўринишда тасаввур қиламиз: майда қор. Қор майдалаб ёққанда қаттиқ совуқ бўлади, одамнинг хаёлига осмонда қор тугаб қолаётгандек, ана шу қор охиргисидек туйилади; ўртача қор, бу қор ёққанда ҳаво мўътадил бўлади, суяккача ўтиб кетадиган совуқ бўлмайди; лайлак қор. Бу қор ҳамманинг жону дили. Аммо у узоқ вақт ёғмайди ва ҳаво ҳарорати ҳам ёқимли бўлади; шилта қор. Бу ёмғир аралаш ёғадиган қор. Бунда ҳам ҳаво хийлагина совуқ бўлади.
Демак, билганларимиз шу тўрт хил қор экан. Уларни ҳажмига қараб ажратамиз. Аммо Аллоҳ таолонинг мусаввирлигини қарангки, ушбу қор зарраларининг бирортаси бошқа бирига ўхшамайди ва уларнинг ҳар бири алоҳида санъат асаридир.
Олимларнинг таъкидлашича, ер юзини буткул қор қопласа ҳам ҳеч бир қор заррасига бошқасига ўхшамайди.
Америкалик тадқиқотчи олим Вильсон Бентлей 50 йил давомида олиб борган кузатишлари натижасида 1985 йил шундай хулосага келди. Қор заррасини суратга туширишни санъат даражасига кўтарган олим умрининг ярмини шу ишга сарф этди.
Ҳар бир қор зарраси осмондан тушган мукаммал санъат асаридир. Ана шу бир дона қор заррасининг ўзиёқ инсон зотига Буюк Яратувчини танишга кифоя қилади. Яъни, Албатта, бунда тафаккур қиладиган қавмлар учун оят-белгилар бордир» (Наҳл сураси, 11-оят).
Қорнинг мўъжизаси шу билан тугамайди. Ҳар йили қишда тоғларда муз захираси йиғилади. Муз қалин бўлиши учун қор кўп ёғиши керак. Агар тоғлар меъёрида муз захирасини тўплаб ололмаса, ўша йили дарёларнинг суви кам бўлади. Шунингдек, яйловларга ва далаларга ҳам қор кўп ёғса, ўша баҳорда ўт-ўлан мўл бўлади, экин-тикин баракали бўлади.
Аллоҳ таоло муборак Каломида: «У осмондан сув нозил қилган Зотдир. Бас, у (сув) ила турли набототлар чиқардик. Ундан яшил гиёҳларни чиқардик. Ундан ғужум-ғужум бошоқлар чиқарамиз. Ва хурмодан, унинг новдаларидан яқин шингиллар чиқарамиз ва узум боғлари чиқарамиз. Бир-бирига ўхшаган ва ўхшамаган зайтун ва анорларни чиқарамиз. Унинг мева қилиш пайтидаги мевасига ва пишишига назар солинг. Албатта, бундай нарсаларда иймон келтирадиган қавм учун оят-белгилар бордир» (Анъом сураси, 99-оят), деб марҳамат қилган.
Бундан аён бўладики, қиш фаслининг қаҳратони ва қор-ёмғирлари бизнинг баҳоримизни, ёзимизни, кузимизни сероб қилиш учун экан. Биз эса ана шу ғанимат фаслда Қуръони каримни мутолаа қилайлик, зикрни кўпайтирайлик, амри маъруфлар, наҳйи мункарлар эшитиш учун муҳтарам олимларимизнинг суҳбатига бориб файз олайлик. Дўстларни зиёрат қилиб иймонлашайлик. Зотан, улуғларимизнинг тавсиялари ҳам шу ўзи.
Қуръони каримни қанчалик кўп ўқисак, қалбларимиз шифо топади, кўнглимиз роҳатланади, кўзимиз равшанлашади, хотирамиз мустаҳкам бўлади. Қалб шифо топса, тананинг бошқа аъзолари ҳам соғлом бўлиши машҳур ҳадисда ворид бўлган. Яна бир ҳадиси шарифда Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Темирга сув тегса занглайди. Худди шунга ўхшаб қалбларни ҳам занг босади”, дедилар. Шунда: “Ё Расулуллоҳ, унинг жилоси нима?” деб сўралди. У зот: “Ўлимни кўп эслаш, Қуръон ўқиш”, дея марҳамат қилдилар (Байҳақий, Абу Нуайм Қузоий ривоят қилган Жалолиддин Суютий бу ривоятни “Жомеул аҳодис”да, Муттақий Ҳиндий “Канзул уммол”да келтирган)
Имом Аҳмад ибн Ҳанбал айтади: “Тушимда Аллоҳ азза ва жаллани кўрдим. Ундан: “Ё Раббим, бандаларинг Сенга қурбат ҳосил қиладиган энг афзал амал қайси?” деб сўрадим. У Зот: “Эй Аҳмад, Менинг Каломим билан (қурбат ҳосил қиладилар)”, деди. Мен: “Парвардигорим, маъносини тушунсаларми ѐки тушунмасалар ҳамми?” дедим. Шунда Аллоҳ: “Маъносини тушунсалар ҳам, тушунмасалар ҳам”, деб марҳамат қилди” (Ибн Қудома. Мухтасару минҳожил қосидин).
Ёғаётган қор парчалари, тунларнинг қуюқлиги биз бандаларга ана шу ҳикматларни эслатиб, ибодатга маҳкам бўлишимизга ундайди.
Фотограф Алексей Клжатов ҳам кўп йиллардан бери қор парчаларининг йирик планли суратларини тасвирга тушириш билан шуғулланади. У доимий равишда ўз расмларини Flickr ресурсига жойлаб келади. “Мен уйимнинг очиқ айвонида LED чироғ билан ёритилган шиша устига тушаётган қор парчаларини суратга оламан. Баъзида эса табиий ёруғлик ҳамда фон сифатида қора толалардан фойдаланаман”, деб ёзади у.
Қуйида Алексей тасвирга олган қор парчаларидан намуналар келтирилди:
ЎМИ матбуот хизмати
Ҳидоят сари
Ҳожилар маънавий-маърифий тарғибот ишларида фаол қатнашмоқда
Бугунги кунда мамлакатимиз ривожланишининг маънавий асосларини мустаҳкамлаш, миллий қадриятларимиз, анъана ва урф-одатларимизни асраб-авайлаш долзарб масалалардан бири. Ҳозирги мураккаб даврда адашганни тўғри йўлга бошлаш, йиқилганни суяш, меҳр-оқибат кўрсатиш, ёш авлод қалби ва онгига она юртга муҳаббат ва садоқат, тинч-осойишта ҳаётимизнинг қадрига етиш, шукроналик туйғуларини чуқур сингдириш муҳим аҳамият касб этмоқда. Мана шундай савобли ишларда нуронийлар, маҳалла фаоллари, имом-хатиблар, муборак ҳаж зиёратидан қайтган отахону онахонларнинг ўрни бениҳоя каттадир.
Исломнинг барча — беш рукнини бажарган одам чинакам саодатлидир. Айниқса, ҳожилик — алоҳида масъулият талаб этадиган мақом. У ҳам жисмонан, ҳам руҳан бажариладиган улуғ ибодат. Бу ҳақда Қуръони каримда: “Йўлга қодир бўлган киши зиммасида Аллоҳ учун Байтни ҳаж қилиш (фарзи) бордир” (Оли Имрон сураси, 97-оят), дея марҳамат қилинади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Аллоҳ учун ҳаж қилса, фаҳш сўз айтмаса ва фисқу фасод қилмаса, худди онаси туққан кунидек (бегуноҳ) қайтади” (Бухорий ривояти), деганлар.
Бу йил юртимиздан ўн беш минг юртдошимиз ана шундай бахтга муяссар бўлди. Макка ва Мадина шаҳарларидаги меҳмонхоналарда, шунингдек, Мино, Арафот, Муздалифа манзилларида ҳамюртларимиз учун барча шароит ҳозирлангани, 300 нафар гуруҳ раҳбари, 50 нафар олий тоифали шифокор, ошпазлар ва бошқа кўмакчилар улар хизматида бўлгани ҳожиларимизнинг ҳаж ибодатини бекаму кўст адо этишига замин яратди.
Эътиборлиси, бу йилги ҳаж мавсумида тарихий воқеа содир бўлди. Президент Шавкат Мирзиёев Макка шаҳрида бўлиб турган Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар билан телефон орқали мулоқот қилди. Президент ҳаж мавсуми жараёнлари, ватандошларимиз учун яратилган шароитлар, уларнинг саломатлиги ва кайфияти ҳақида сўрагани барчани чексиз мамнун этди.
Давлат раҳбари суҳбат асносида юртдошларимизнинг муқаддас ҳаж ибодатини мукаммал адо этиб, соғ-омон келишларини тилади. Ўзбекистонга қайтгач, ҳожилар жамиятдаги меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш, ёшлар тарбияси ва оилалар тотувлигида ибрат бўлишларига умид билдирди.
Ўз навбатида, юртимиздан борган ҳожилар муфтий бошчилигида Арафот водийсида туриб, Ватанга қайтгач, ўз маҳаллаларида ёш авлод тарбияси ва маънавий камолотига муносиб ҳисса қўшишга тайёр эканликларини билдириб, мурожаат қабул қилган эди.
Бугунги кунда бу сўзлар амалда ўз исботини топмоқда. Ҳадиси шарифда таъкидланган: “Инсонларнинг Аллоҳ таолога энг севиклиси одамларга кўп манфаати етказадиганидир” (Имом Табароний ривояти), сўзига амал қилиб, ҳожилар халқимиз манфаати йўлида астойдил меҳнат қилмоқда.
Айни кунларда юртимиз бўйлаб 11 минг нафардан ошиқ ҳожилар ўз ҳудудидаги имом-хатиб, маҳалла фаолларига кўмакчи бўлиб, маҳаллама-маҳалла юриб, маънавий-маърифий тадбирларда фаол иштирок этмоқда. Жараёнда ижтимоий ҳимояга муҳтож, боқувчисини йўқотган, нотинч, ажрим ёқасида турган ҳамда моддий ва маънавий кўмак зарур бўлган оилалар ҳолидан хабар олиниб, уларга ҳар томонлама ёрдам берилмоқда. Шу вақтга қадар 17 566 та маърифий тадбир ўтказилиб, минглаб фуқаролар қамраб олинди.
Натижада оилавий низоларни бартараф этиш, ажрим ёқасидаги оилаларни яраштириш, ёшларга тўғри йўл кўрсатиш каби турли масалаларни ижобий ҳал этишга эришилди. Ўнлаб фуқаролар ишга жойланди. Мазкур давр мобайнида 155 дан ошиқ уй-жойлар таъмирдан чиқарилди. Эҳтиёжманд оилаларга 946 миллион сўмдан зиёд моддий ёрдам кўрсатилиб, бир миллиард сўмдан ортиқ озиқ-овқат маҳсулотлари улашилди.
Эътиборлиси, катта ҳаёт тажрибасига эга ҳожи ота, ҳожи оналарнинг фидойиликлари ўз самарасини бермоқда. Уларнинг бундай саъй-ҳаракатлари билан халқимизнинг маънавияти, маърифати янада ошмоқда. Бундай эътибордан юртдошларимиз ҳам миннатдор бўлиб, ўз ташаккурларини изҳор этаётганидан билиш мумкинки, юртимизда инсон қадри тобора юксалмоқда.
Мана, қарийб бир ой мобайнида, ёшлар тарбияси, оилалар тотувлиги, адашган ёшларга тўғри йўл кўрсатиш, қўйингки, инсон манфаатларига хизмат қиладиган, жамият равнақига ҳисса қўшадиган ҳар қандай иш борки, албатта, бу жараёнда ҳожиларнинг саъй-ҳаракатлари, йўл-йўриқ ва тавсиялари барчага манзур бўлмоқда.
Бундай эзгу ташаббус ва хайрли амаллар ортар экан, уларнинг файзу барокатидан элу юрт янада фаровон, тинч-осойишта бўлади, инша Аллоҳ.
Зайниддин ЭШОНҚУЛОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа