Бу ҳақида ўн тўрт асрдан бери айтиб келинади
Бугунги кунда дунё бўйлаб коронавирус тарқалиши муносабати билан соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан вирус тарқалишининг олдини олиш бўйича турли кўрсатмалар келмоқда. Энг кўп таъкидланаётган чоралардан бири “Аксириш чоғида оғизни қўл ёки салфетка билан тўсиш” экани эслатилмоқда.
Буни қарангки, аксириш чоғида оғизни қўл ёки бирор нарса билан тўсиш ҳақида севикли Пайғамбаримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг кўрсатмалари келган бўлиб, у зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари ушбу кўрсатмаларига амал қилиб, бизга ибрат бўлганлар.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам агар акса урсалар, оғизларига қўлларини ёки кийимларининг бир учини қўярдилар ва овозларини пасайтирардилар ёки беркитардилар” Абу Довуд ва Имом Термизий ривояти.
Ушбу ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг аксирганда бажарадиган одоблари зикр қилинмоқда. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам акса урсалар қўллари ёки кийимларининг бир учи билан оғизларини тўсиб, овозларини пасайтирар эканлар.
Киши аксирганда оғзидан таом қолдиқлари, сўлак ва ҳоказо нарсалар ташқарига отилиши, яқинроқда турган кишига тегиши мумкин. Суҳбатдошингиз аксириб, қўли билан оғзини беркитмаганда, ундан учиб чиққан сўлакнинг сизга тегишини тасаввур қилиб кўринг. Қўлни қўйиш ёки бирор нарса билан беркитиш орқали ўша ноқулай ҳолатнинг олди олинади.
Агар аксираётган киши бирор касалликка, жумладан, грипп, коронавирусга чалинган бўлса, аксириш орқали турли зарарли вируслар атрофга учиши, суҳбатдошга етиб бориши, касаллик кенг тарқалишига боис бўлиши мумкин. Қўлни қўйиш ана шу тарқалишнинг олдини олади.
Инсон бехосдан аксирганда овози баландлаб кетади. Бундай кескин ва баланд овоз атрофдагиларни чўчитиб юбориши, кексалар, ҳомиладор аёллар ва ёш болаларнинг қаттиқ қўрқиб кетишига олиб келиши мумкин. Бордию ўша жойда кимдир ухлаётган бўлса, унинг чўчиб уйғониши ва бошқа ҳолатлар кузатилиш мумкин. Овозни пасайтириш орқали эса одамлар чўчиб кетишининг ҳамда аксирувчининг оғиз бўшлиғидаги баъзи аъзолари шикастланишининг олди олинади.
Биргина набавий кўрсатмада шунча фойда, одоб бор. Саломатликни сақлаш, турли ҳолатлар келиб чиқишининг олдини олиш учун ушбу суннатга амал қилишимиз лозим.
Олимлар, мутахассислар, шифокорлар бугун инсониятга касалликлардан сақланиш чораси сифатида эълон қилаётган кўрсатмалар бундан ўн тўрт аср олдин Ислом динида айтиб қўйилган ва унга амал қилиб келинмоқда.
Аллоҳ таоло барчамизни Ўзининг ҳидоятидан айирмасин ва хотимамизни чиройли қилсин!
Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Қўлни бўғимгача ювиш фойдалари
Маълумки, биз таҳоратни икки қўлимизни ювишдан бошлаймиз. Бунинг кўплаб фойдалари бор. Инсон қўли билан турли нарсаларни ушлайди, ўзгалар билан қўл бериб кўришади. Мана шу нарса бактериянинг тарқалиши ва унинг кўпайишига сабаб бўлади. Қўл орқали юқадиган касалликларга ич терлама, дизентерия (ичбуруғ) ва гастрит кабиларни мисол қилиб келтириш мумкин.
Исломда қўлни покиза сақлаш, тирноқларни вақтида олиб, озода бўлиб юриш ҳар бир мўмин-мусулмоннинг қатъий вазифаларидан саналади.
Қўл ювилганда, бармоқ учларидан нур чиқиб, қўл атрофида доира ҳосил қилади. Бунинг натижасида бизнинг ички энергиямиз ҳаракатга келади ва қўлларимиз тоза, чиройли кўриниш касб этади.
Оғизни чайиш (мазмаза) фойдалари.
Таҳоратда аввал қўлларни ювишнинг фойдаси жуда кўп. Агар қўллар яхшилаб ювилмаса, бактериялар оғиз орқали ошқозонга ўтиб, касаллик келтириб чиқаради.
Оғизни пок тутиш ҳам муҳим аҳамиятга эга. Унга ҳаво, озиқ-овқат ва бошқа сабаблар билан турли зарарли моддалар тушади. Агар булар вақтида тозаланмаса ёки мисвок билан покланмаса, оғизда кўплаб касалликлар, жумладан, милк ва тиш касалликлари келиб чиқади.
Таҳоратда мисвок ишлатиш суннати муаккада бўлиб, бу нарса тиббий нуқтаи назардан ҳам фойдалидир.
Замонавий илмий кашфиётлар мисвок ҳақида қуйидаги хулосаларга келди:
– арок дарахтидан олинадиган мисвок таркибида кўп миқдорда фторид бўлиб, бу модда тиш чиришининг олдини олишда катта аҳамиятга эга;
– мисвок эмал ва милкларга зарар бермаган ҳолда тишларни муваффақиятли тозалайди ва оқартиради;
– мисвок таркибидаги табиий антисептиклар оғиздаги зарарли микроорганизмларга қирон келтиради;
– мисвок таркибидаги фтор моддаси тишларнинг кариесга йўлқишининг олдини олади;
– хлор моддасига эга бўлгани сабабли тишлардан турли ранг ва доғларни кеткизади;
– ошловчи кислота (дубилъная кислота) милкни касалликлардан сақлайди;
– хлорид моддаси ҳар хил тошма ва доғларнинг кетишига ёрдам беради;
– мисвок таркибидаги силикат моддаси тишларни оқартиради;
– мисвокдаги баъзи моддалар оғиз саратони ва чиришнинг олдини олади;
– фарфор моддаси тишни чиритувчи бактериялардан ҳимоя қилади;
– мисвокдаги хушбўй ёғ сўлак ажралиб чиқишини (саливация ) кўпайтиради ва натижада ксеростомия касаллигининг олди олинади;
– мисвок умумий шамоллашнинг оддий давосидир;
– гингивит касаллигини камайтиради;
– арок дарахти экстракти билан оғиз чайилса, оғиздаги бактериялар 75% гача камайиши ўз тасдиғини топди. Мисвок билан тозалаганда ҳам шу натижага эришилади;
– милк қонашининг олдини олади;
– Мисрда олиб борилган изланишларда маълум бўлишича, мисвок билан оғиз тозалангач, унинг қолдиқлари икки кунгача (!) бактерияларни ўлдириш хусусиятини сақлаб қолар экан;
Одилхон қори Юнусхон ўғли