19 Март, 2025, 19 Рамазон, 1446
19 Март, 2025, 19 Рамазон, 1446
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: «Сиздан (эй Муҳаммад!) бандаларим Менинг ҳақимда сўрасалар, (айтинг) Мен уларга яқинман. Менга илтижо қилувчининг дуосини ижобат этурман. Бас, улар ҳам Мени (даъватларимни) ижобат (қабул) этиб, Менга имон келтирсинлар, шояд (шунда) тўғри йўлга тушиб кетсалар» (Бақара сураси, 186-оят).
«Эй Раббимиз! Биз ўзимизга (ўзимиз) зулм қилдик. Агар бизни кечирмасанг ва бизга раҳм қилмасанг, биз, албатта, зиён кўрувчилардан бўлиб қолурмиз» (Аъроф сураси, 23-оят).
«Раббим! Мен Сендан ўзим (яхши) билмаган нарсани сўрашимдан паноҳ тилайман. Агар мени кечирмасанг ва менга раҳм қилмасанг, албатта, зиён кўрувчилардан бўлиб қолурман» (Ҳуд сураси, 47-оят).
«Эй Раббим, бу бузғунчилар қавми устидан Ўзинг мени ғолиб қил!» (Анкабут сураси, 30-оят).
«Эй Раббим! Мени ва зурриётимдан (кўп фарзандларимни) намозни баркамол адо этувчи қилгин! Эй Раббимиз! Дуоимни қабул эт! Эй Раббимиз! Ҳисоб-китоб қилинадиган (қиёмат) куни мени, ота-онамни ва (барча) мўминларни мағфират қилгин!» (Иброҳим сураси, 40–41-оятлар).
«Эй осмонлар ва Ерни ижод этган Зот! Дунёю охиратда Ўзинг эгамдирсан. (Ажалим етганида) мусулмон ҳолимда вафот эттир ва мени солиҳлар (қатори)га қўшгин!» (Юсуф сураси, 101-оят).
«Таваккулни Аллоҳга қилдик. Эй Раббимиз! Биз билан қавмимиз ўртасида ҳаққоний ҳукм қил! Сен ҳукм қилувчиларнинг яхшисидирсан» (Аъроф сураси, 89-оят).
«Эй Раббим! (Бу қийин вазифага) бағримни кенг қилгин ва ишимни осон қилгин ҳамда тилимдан тугунни (дудуқликни) ечиб юборгин, (токи) улар (қавмим) гапимни (яхши) англасинлар» (Тоҳо сураси, 25–28-оятлар).
«Эй Раббим! Ўзинг менга (бу) золимлар қавмидан нажот бергин!» (Қасас сураси, 21-оят).
«Сендан ўзга илоҳ йўқдир. Сен (барча) нуқсонлардан покдирсан. Дарҳақиқат, мен (ўзимга) зулм қилувчилардан бўлдим» (Анбиё сураси, 87-оят).
«Эй Раббим! Мени ёлғиз ташлаб қўйма (меросхўр фарзанд ато эт!) Сен (Ўзинг) ворисларнинг яхшироғидирсан» (Анбиё сураси, 89-оят).
«Раббим, менга (ҳам) ўз ҳузурингдан пок зурриёт ато эт! Дарҳақиқат, Сен дуони эшитувчидирсан» (Оли Имрон сураси, 38-оят).
«Эй Раббимиз, бизни ҳидоят йўлига солганингдан кейин дилларимизни (тўғри йўлдан) оғдирма ва бизга ҳузурингдан раҳмат ато эт! Албатта, Сен Ваҳҳоб (барча неъматларни текин ато этувчи)дирсан» (Оли Имрон сураси, 8-оят).
«Эй Раббим! Мени (қабрга) содиқлик билан (гуноҳларим кечирилган ҳолимда) киритгин ва (тирилтирганингда ҳам) содиқлик (розилигинг билан) чиқаргин ҳамда мен учун ўз даргоҳингдан бир мадад берувчи ҳужжат ато қилгин» (Исро сураси, 80-оят).
«Эй Раббим! Менга (кофирларга) ваъда қилинаётган нарса (азоб)ни кўрсатсанг-чи?! Эй Раббим! (ўшанда) мени у золимлар қавми ичида (турувчи) қилмагин!». «Эй Раббим! Мен Сендан шайтонларнинг васвасаларидан паноҳ беришингни сўрайман. Яна мен Сендан, эй Раббим, улар менинг ҳузуримга келишларидан паноҳ сўрайман». «Эй Раббим! (Гуноҳларимизни) мағфират эт ва (ҳолимизга) раҳм айла! Сен (ўзинг) раҳм қилувчиларнинг яхшисидирсан». (Муъминун сураси, 93,-94-,97-,98-,118-оятлар).
«Эй Раббим! Менга илмни зиёда эт!» (Тоҳо сураси, 114-оят).
«Эй Раббимиз, бизлар Сенга имон келтирганмиз. Бас, бизнинг гуноҳларимизни кечир ва бизни дўзах азобидан асра!» (Оли Имрон сураси,16-оят).
ЎМИ матбуот хизмати
Рамазон ойида хуфтон намозидан сўнг адо қилинадиган таровеҳ намози суннати муаккададир. Эркаклар масжидда жамоат билан ўқиса, аёллар уйида адо қилади. Баъзи фуқаҳолар: «Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисда айтган Рамазондаги тунги ибодатдан мақсад таровеҳ намозидир», дейишган.
Таровеҳ намози йигирма ракатдир. Ушбу йигирма ракатни ўнта салом ва бешта тарвиҳа (дам олиш)да адо қилинади. Ҳар икки саломдан сўнг дам олинади.
Тўрт мазҳаб уламолари таровеҳнинг йигирма ракат эканлигига бу ҳадисларни далил қилишган: Соиб ибн Язид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Умар розияллоҳу анҳунинг даврларида Рамазон ойида саҳобалар таровеҳни йигирма ракат ўқишарди» (Имом Байҳақий ривояти).
Абдулазиз ибн Рофеъ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Мадинада Убай ибн Каъб Рамазон ойида одамларга йигирма ракат (таровеҳ) намозини ўқиб берарди ва витрни уч ракат ўқирди».
Ибн Қудома раҳматуллоҳи алайҳ «Муғний» номли китобларида таровеҳ намозини йигирма ракатлигига ижмо қилинганини келтиради ва Имом Моликнинг «Таровеҳ ўттиз олти ракатдир», деган сўзларига раддия сифатида бундай ёзади: «Рамазон ойида қоим бўлиб ўқиладиган таровеҳ намози йигирма ракатдир. Ушбу намозни биринчи ўқиган одам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдирлар. Ушбу намозни Умар розияллоҳу анҳу жорий қилган, дейилишининг сабаби эса, у киши Убай ибн Каъбни имом қилиб, бу намозни жамоат бўлиб ўқишни жорий қилган биринчи шахс ҳисобланадилар.
Али розияллоҳу анҳу халифалик даврларида Рамазон ойида масжидлар олдидан ўтиб кетаётганларида уларнинг шамчироқлар ила ёритилганини кўриб: «Бизнинг масжидларимизни ёритган Умарнинг қабрини Аллоҳ ёритсин», деб дуо қилганлар. (Яъни Умар (розияллоҳу анҳу)нинг қилган ишларини маъқуллаганлар.)»1
Миср, Мағриб, Ливия, Қувайт, Қатар, Сурия, Покистон, Ҳиндистон каби ўлкалардаги деярли барча масжидларда таровеҳ намозини йигирма ракат ўқишади.
Юқорида айтиб ўтилган маълумотлардан ер юзидаги барча мусулмонлар таровеҳни йигирма ракат ўқишлари аён бўлади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг муборак ҳадисларида: «Менинг умматим залолатда жамланмайди», деганлар. Демак, таровеҳни йигирма ракат ўқиш суннат ҳисобланади.
Одилхон қори ЮНУСХОН ўғли
1 Ибн Қудома. “Муғний фи фиқҳил Ҳанбалий”. 2-жуз. 167-бет.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа