07 Апрел, 2025, 9 Шаввол, 1446
07 Апрел, 2025, 9 Шаввол, 1446
Мадинаи мунаввара зиёратини тамомлаган ўзбекистонлик зиёратчилар Макка шаҳрида иззат-икром ила кутиб олинди.
Муқаддас икки шаҳарнинг ораси 460 километрни ташкил этади. Ушбу масофа автобусда ўртача тезликда 5-6 соатда босиб ўтилади. Аммо эҳром боғлаб, “Зул-Ҳулайфа” масжидида умрага ният қилган ибодатчилар йўл олислигини сезишмади ҳам. Тилидан “лаббайка” тушмаган йўловчилар шаҳарга кириб келганини сезмай ҳам қолишди.
Макка — Саудия Арабистонининг ғарбида жойлашган бўлиб, атрофини тоғлар қуршаб олган гўзал шаҳар. Айни пайтдаги ҳарорат билан юртимиздаги ўртасидаги катта фарқ сезилмайди. Буни юртдошларимизнинг деярли барчаси таъкидлашмоқда. Улар шаҳардаги энг ҳашаматли ва кўркам меҳмонхоналардан бири — “Аброж ал-Ҳидоя”да жойлашдилар.
25 қаватли меҳмонхонадан шаҳар кафтдек кўринади. Айниқса, юқори қаватига чиқсангиз, атрофнинг гўзаллигига боқиб тўймайсиз. Дастлаб эътиборингиз бир-биридан баланд бинолар тортади. Назаримизда, уларга осмонўпар таърифидан кўра, қояларга бўйлашган иморатлар ташбеҳи кўпроқ мос тушади. Зеро, маҳаллий аҳоли айтганидек, маккаликлар тоғларни талқон қилишнинг уддасидан ҳам чиқади.
Дарҳақиқат, шаҳарда ер ресурслари чеклангани янги имкониятларни ишга солиш, аниқроғи, тоғларни ўзлаштиришга ундамоқда. Инсон қўли, сангтарошлик маҳорати ила баланд қоялар ўрнида маҳобатли иморатлар қад растлаяпти. Бу жараёнда бир зум бўлса-да, тўхтагани. Чўққи устида ишлаётган экскаваторларни кўриб, ақлингиз шошади. Уларга басма-бас қилгандек, бир маромда ҳаракатланаётган кранларга қарасангиз, бошингиздаги дўппингиз тушиб кетди.
Янги объектларнинг аксариятини меҳмонхоналар ташкил этади. Бироқ айни ҳаж мавсумида бўш номерларни топиш қийин. Ўзбекистон томони ҳамкорлик қилаётган ширкатлар тақдим этган меҳмонхона хизматларидан барча бирдек мамнун.
— Ўн нафар болани тарбиялаб вояга етказдим, — дейди тўқсон ёшнинг остонасида турган чинозлик Саври ая Розиқова. — Оллоҳга шукр, уларнинг ҳаммаси ўзидан тинган. Ҳозир, тўрттаси пенсияга чиқиб, қарилик гаштини суряпти. Фарзандлар роҳатини кўришдан ортиқ бахт йўқ она учун.
Барака топишсин, меҳмонхонадагилар ҳам худди ўз боламиздек ғамхўрлик қиляпти. Ҳамма шароит бор. Ошхонада ўзбекистонлик ошпазлар ширин таомлар тайёрлаб беришмоқда. Шифокорлар бўлса, ҳолимиздан хабар олиб турибди. Лекин, очиғини айтсам, ҳажга келиб, ўзимни ёшаргандек, тетик ҳис қиляпман.
“Аброж ал-Ҳидоя” меҳмонхонасидан Каъбатуллоҳга автобус қатнови йўлга қўйилган. Транспортлар икки тарафга узлуксиз, 24 соат давомида ҳаракатланади.
Зиёратчилар гуруҳ раҳбарлари ҳамроҳлигида тилдан талбияни қўймагунча Масжидул Ҳарамга йўл олишди.
Ҳарам инсоният, маданият ўчоғи, ҳар қандай ёмонлик, ҳаққа тажовуз тақиқланган муқаддас жойдир. Унинг қоқ марказида инсонлар учун қурилган илк ибодат маскани — Каъбаи муаззама жойлашган. Муқаддас китобларда келтирилишича, у Оллоҳнинг уйидир. Бу ерга келган, шу жойдан паноҳ топган мўмин-мусулмонлар эса унинг меҳмонидир.
— Яратганга минг қатла шукр, унинг байтини зиёрат қилиш, Каъбани тавоф этишга муяссар бўлдим, — дейди қўқонлик фахрий педагог Муҳиддин Қаландаров. — Ёшим 78 да. Ибодат аввалида ички ҳадик катта эди. Сабаби, кейинги 2-3 йилдан буён оёқларим оғриқ бера бошлади. Буни қарангки, Парвардигорнинг инояти, меҳрибонлиги бўлдими, ўша оғриқдан асар ҳам қолмади. Ишонасизми, Каъбани ҳеч кимнинг кўмагисиз етти марта айланиб, тавоф қилдим...
Отахоннинг кўзларидан шукрона ёшлари дув-дув тўкилади. Тўлқинланганича, Сафо тепалигига чиқиб, Марва ўртасида саъй қилганини, зам-зам сувидан қониб-қониб ичгач, қушдай енгил бўлганини ҳақида гапиради.
Дарвоқе, ҳадисларда келтирилишича, зам-зам қорни очга таом, касалга шифодир. Яъни у нима ният билан ичилса, албатта, унга эришилар экан. Яна кўплаб ҳам диний, ҳам илмий манбаларга қараганда, зам-зам ер юзидаги энг яхши, энг покиза сув ҳисобланади. Унинг таркиби ҳеч қачон ўзгармаган, йиллар давомида сақланса ҳам таъми бузилмаган. Бу сувнинг яна бир мўъжизавий хусусияти тугамаслигидир. Чиндан ҳам, ҳар йили бу қудуқ сувидан миллионлаб зиёратчилар ичадилар, ўзлар билан олиб кетадилар. Аммо бир хил меъёрда сув беради.
Айни пайтда Марва тепалиги остида зам-замни тўплайдиган ва уни совутадиган марказ ташкил этилган. Совутиш учун эса унинг ўзидан қилинган муз қўшилади, холос. Хоҳловчилар зам-замнинг совитилмаганидан ичиши учун ҳам зарур шарт-шароитлар яратилган.
Умрани бажариб бўлган зиёратчиларнинг қайси бири билан суҳбатлашмайлик, замзам сувини ичгач, чарчоқлари унут бўлгани, ўзларини тетик ҳис қила бошлаганини айтишади.
Ҳа, Макка — Оллоҳ назари тушган, Ўзи азиз қилган муқаддас манзил. Бинобарин, ҳазрати Одам алайҳиссалом Момо Ҳавони шу ерда топди, улар, йўқотган жаннатга шу ерда етишдилар. Ҳазрати Иброҳим алайҳиссалом, у зотнинг завжалари Ҳожар она ва ўғиллари Исмоил шу ерда Оллоҳнинг оғир синовидан шараф билан ўтдилар. Охирги замон пайғамбари Муҳаммад (с.а.в.) инсониятга қаратилган сўнгги илоҳий хитобни шу ерда қабул қилдилар...
Умрани бажарган ўзбекистонлик зиёратчилар Зулҳижжа ойининг саккизинчи тунига қадар, яъни ёлғон арафагача Каъбани тавоф қилиб, тоат-ибодатда бўладилар. Халқимиз, юртимиз хаққига дуода бўладилар.
Саид РАҲМОНОВ
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Бугун сизларга кўпчилик танимайдиган бир инсон ҳақида ҳикоя қилмоқчимиз.
Унинг асл исми Леопольд Вайс. У 1900 йилда Австрия-Венгрия империясида туғилган яҳудийлардан бўлиб, ёзувчи, журналист, мутафаккир, тилшунос, ижтимоий танқидчи, ислоҳотчи, таржимон, дипломат, файласуф ва сайёҳдир.
1922 йилнинг баҳорида Вайс Қуддусда маҳаллий психиатрик клиника шифокори бўлган амакиси Дориан Фейгенбаумдан Иерусалимга ташриф буюриб, бир мунча вақт шаҳарда қолиш таклифини олади.
Иерусалим шаҳрида Вайс мусулмонлар ҳаёти билан яқиндан танишди. Ақсо масжидига зиёратлар уюштирди.
Мусулмонларнинг жамоавий тарзда бироқ, бир тану бир жон бўлиб, амалга оширувчи тартибли ва гўзал ибодатлари уни ўзига ром этди. Масжидларда у ҳақиқий сакинат ва ором манбасини кўрди. Аллоҳнинг мазкур ибодатлар асносида уларга бошқалардан кўра яқинроқ бўлишини ақли билан ҳис этди.
1923 йили Леопольд Вайс Иорданияга ташриф буюрди. Сўнгра, Исломни яхшилаб ўрганиш учун Сурияга сафар қилди. 13 ёшидаёқ иброний тилини мукаммал даражада ўрганиб, эски аҳд ва унга боғлиқ китобларни мутолаа қилишни бошлаган, инглиз, немис тилларини мукаммал даражада ўрганган Леопольд Вайс Сурияга кўчиб ўтгандан сўнг араб тилини пухта ўрганишга ўзини бағишлади.
Қуръони каримнинг бир неча хил тафсирларини араб тилида ўқиб чиқди. Ҳадиси шарифларни ўрганди ва исломга тааллуқли бўлган кўплаб китоблар билан танишиб чиқди.
Ислом динининг мукаммаллиги уни ўзига ром этган ва ҳайратга солган эди. Леопольд Вайс христианлик ва яҳудийлик динидаги кўплаб мураккаб ва тушуниш қийин бўлган диний расм-русумлар, ақлга зид бўлган эътиқодий масалалардан ҳайратга учраб, адоқсиз саволлар гирдобида қийналар эди.
У Ислом динини ўрганиш давомида ўз саволларига жавоб топди, ҳайратлари ариди ва кўнгли таскин топди. Уни фақат, мусулмонларнинг Исломга тўлиқ амал қилмасликлари балки, уни етарли даражада қадрламасдан зое қилишлари ҳамда дунёвий билимларни ташлаб қўйганликлари афсуслантирарди, холос.
Ниҳоят, 1926 йил Леопольд Вайс Ислом динини қабул қилганлигини эълон қилди. Бир кун ўтиб унинг аёли ҳам Исломга мушарраф бўлди.
Леопольд Вайс ўз исмини Муҳаммад Асад исмига ўзгартирди. Сўнгра, янги мусулмон бўлган оила муборак ҳаж сафарига отланди.
Леопольд Вайс Фаластин, Миср, Иордания, Сурия, Саудия Арабистони, Эрон, Афғонистон, Ливия ва Ҳиндистон каби мамлакатларга саёҳат қилган.
У Қуръони карим маъноларини инглиз тилига таржима қилди. Буюк юртдошимиз имом Бухорий асарларининг гултожи бўлган Саҳиҳул Бухорийни ҳам инглизчага ўгириб, унга шарҳлар битди, ислом дини ҳақида кўплаб рисолалар ёзди.
Леопольд Вайс Исломга мушарраф бўлишидан аввалроқ Фаластинда мусулмонлар билан кўп суҳбатлашар ва Ислом дини ҳақида улар билан фикр алмашарди. Мусулмонларнинг унга доимо яхши муносабатда бўлишлари, яҳудий дея ажратмасликлари ҳам қайсидир маънода унинг Исломга яқинлашишига сабаб бўлган.
Бир куни у мусулмонлар билан Ислом ҳақида суҳбатлашар экан, мусулмонларнинг дунё саҳнасида бошқалардан ортда қолишларининг сабаблари борасида ўз фикрлари билан ўртоқлашди. Шунда ўша ерда ҳозир бўлган олийжаноб хулқли бир мусулмон «Леопольд, сен ҳам мусулмонсан. Фақат, буни ўзинг ҳам билмайсан!», деди. Бу сўздан Леопольд Вайс кулиб юборди ва «Мен мусулмон эмасман, лекин Исломда шундай гўзалликни кўрдимки, унинг издошлари уни зое қилаётганларини кўрганимда чидай олмай қоламан», деди.
Бироқ, ўша мусулмоннинг сўзлари аслида ҳақиқат эди. Зеро, ҳидоят уруғи Леопольднинг қалб тупроғига аллақачон тушган ва аста-секинлик билан томир ёйишни бошлаган эди. Аммо, бундан унинг ўзи ҳам бехабар эди.
Мазкур гўзал хулқли ва қалб кўзи очиқ бўлган мусулмон томонидан айтилган сўз Леопольд Вайснинг қалб торини ларзага солган ва узоқ вақтдир қочиб юрган нафси ва ўзлиги билан бир зумга юзлаштирган эди.
Леопольд Вайс бу вақтда ойнада кўринган ўз аксини қабул қила олмас, ундан қочишга ҳаракат қилар эди. Бироқ, унинг асл шахсияти Вайсни таъқиб этишда давом этди ва шаҳодат калимасини нутқ қилганда юқоридаги сўзларнинг нақадар ҳақ ва сидқ эканлигини Аллоҳ таоло рўёбга чиқарди. Ҳа, унинг мусулмонлигига анча бўлган эди.
Фақат, буни ўзи билмасди, холос.
У араб тили ва исломни пухта ўрганиш учун Азҳар университетининг равоқларида ҳам таълим олди. Сурияда ҳам таълим олди. Натижада, Ислом оламининг 20 асрда энг ёрқин порлаган мутафаккири, олими ва даъватчисига айланди.
Суратда унинг «Макка йўлида» ("The road to Mecca") номли китоби бўлиб, муаллиф унда ўзининг ҳидоят йўли ва бу йўлда бошидан кечирганларини ҳикоя қилади.
Алишер Султонходжаев
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа