01 Март, 2025, 1 Рамазон, 1446
01 Март, 2025, 1 Рамазон, 1446
Танловга!
Рамазон ҳайити – ийдул фитр дейилади. У кун мусулмонлар учун хурсандчилик, шодлик, кенгчилик ва байрам кунидир. У кун ўзгача шукуҳ ва фазилатга эга. Мусулмонларнинг икки муборак байрамларидан биридир.
Ҳайит намози Моликий ва Шофеъийларга кўра, суннати муаккада, Ҳанафийларда вожиб, Ҳанбалийларда эса фарзи кифоядир.
Ҳайит кунида мустаҳаб бўлган амаллар:
Ким ҳайит кечаларини ихлос ва савобидан умидвор ҳолда зикр, тасбеҳ, Қуръон тиловати ила бедор ўтказса, қалблар ўладиган кунда қалби омонда бўлади. Ҳайит кунига етказгани учун кўплаб шукр ва ҳамд айтиш керак.
Набий саллоллоҳу алйҳи васаллам икки ҳайит учун ҳамиша ғусл қилар эдилар. Чунки, бу икки намозда улкан жамоат тўпланади, тиқилинч юзага келади. Шу боис, ёмон ҳидлардан сақланиш керак. Таҳоратнинг ўзи билан чекланса ҳам жоиздир.
Бундан ташқари, Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам “Ҳибаро” деган чопонларидан бирини алоҳида ҳайит учун кияр эдилар.
Тоза ва ораста кийиниш, зийнатланиш, хушбўйланишга имом ҳам эътибор беради. Кўпчиликнинг нигоҳи унда бўлгани учун ўзига аҳамият қаратади.
Кийимларнинг энг яхшиси бу оқ кийимдир.
Орасталаниш, ғусл қилиш, хушбўйланиш хоҳ масжидга борувчи учун бўлсин, хоҳ уйда қолувчи учун бўлсин, бир хилдир.
Аммо, аёллар бу борада эркаклардан фарқланадилар. Ҳайит куни кўчага чиқсалар одатий ва тоза кийимда, хушбўйланмасдан, ясан-тусан қилмасдан, фитнага сабаб бўлмасдан чиқишлари лозим. Ҳайит куни кўчаларда одам кўп бўлгани учун эркакларга аралашиб юрмасликлари шарт. Ўзларига хос ва ярашадиган жойларга борсалар майли. Бугунги кунда назар солсак, аёл-қизларимиз ҳайит кунлари зийнатларга, атир-упаларга, ялтир-юлтир кийимларга бурканиб, “ким ўзар”га кийиниб чиқадилар. Кўчага чиқиш қоидаси аёллар учун ҳайит куни ўзгариб, истисно бўлиб қолмайди. Уларнинг кўнгилхушлик қилишлари, хурсандчилик қилишлари шариатда ман қилинмаган. Фақат шариат талабида бўлса, бунинг зарари йўқ.
Ёш болалар хоҳ ўғил, хоҳ қиз – уларга зийнатланиш, чиройли кийимлар кийиш, тиллолар тақиш мумкин. Ҳайит – зийнат кунидир. Болажонлар шу ила ҳайитнинг қадри ва шукуҳини ҳис қилишлари, яна келишини интиқ кутишлари мумкин. Ҳайитдан бошқа пайтда тилло тақиб ва зийнатли кийим кийишлари тавсия қилинмайди.
Абу Бакр розияллоҳу анҳу Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам намоздан қайтганларида, у зотни алоҳида зиёрат қилиш учун ҳужраларига келганлар.
Бундан ташқари, ҳайит куни ёши улуғлар, кексалар, беморлар, муҳтожлар, мусофир ва қариндошлардан хабар олинади, уларни зиёрат қилинади, дуо олинади. Имкон бўлса, моддий кўмак берилади.
Бу ҳақида Оиша онамиз ҳайит куни ҳабашийлар ўйинини томоша қилганлари ва ҳужраларида икки жория “Буос куни” қўшиғини куйлаётганлари, Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам бундан қайтармаганлари ривоят қилинган. Лекин ривоятга эътибор берилса, ўйин ва куй-қўшиқ беҳаё ва эркак-аёл аралаш ҳолда бўлмаган. Содда кўринишда айтилган. Бу ҳадисдан далилланиб, шариат ман қилган ҳолатларга ўтиш мумкин эмас.
10. Аёлларга алоҳида насиҳат қилиш
Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам ийд намозидан сўнг аёлларга алоҳида ваъз-насиҳат қилганлар. Билол розияллоҳу анҳу кийимларини ёйиб турганлар. Улар садақаларини ўша кийимга ташлаганлар. Бундан билинадики, имом агар фитнадан омонда бўлиш шарти ила аёлларга алоҳида фитр ва қурбонлик ҳайити, ҳукмлари ва одобларини баён қилиши ёки оила бошлиқлари намоздан қайтгач, ўзлари эшитган нарсаларни ўз аҳлларига сўзлаб беришлари мумкин.
11. Ихтиёрий садақалар қилиш
Садақа алоҳида тиланчига эмас, бирор муҳтож қўшни, қариндош, илм толибига қилинса, мақсадга мувофиқ бўлиб, пул, буюм, тақинчоқ, егулик, кийим-кечак ҳаммаси садақа – яхшилик турига киради.
Барчамизга яқинлашиб келаётган Ийдул Фитр муборак бўлсин! Аллоҳнинг илоҳий раҳматлари юртимиз узра бардавом бўлсин, амин!
Хадичаи Кубро аёл-қизлар билим юрти
ўқитувчиси Саййидазиз қизи Нилуфар
Шу йил 25 февраль куни Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида олий ва ўрта махсус диний таълим муассасалари раҳбарлари семинари бўлиб ўтди. Семинарни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Муҳаммадолим Муҳаммадсиддиқов очиб берди.
Ўзбекистон Республикаси Дин ишлари бўйича қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Давронбек Махсудов сўзга чиқиб, диний-маърифий соҳада кадрлар тайёрлаш сифатини янги босқичга кўтариш, диний таълим тизимидаги мавжуд муаммолар, уларнинг ечимлари ва истиқболдаги режалар ҳақида сўз юритиб, қуйидагиларни зикр қилиб ўтди:
• Жаҳондаги етакчи ислом таълим муассасалари, хусусан, Азҳар ва шу каби етакчи таълим муассасалари тажрибаларини ўрганган ҳолда юртимиздаги олий ва ўрта махсус диний таълим муассасаларидаги таълимнинг жозибадорлигини ошириш лозимлиги;
• Чет эл талабаларини ҳам юртимиздаги диний таълим муассасаларига ўқишга жалб қилиш мақсадида янги адабиётлар тайёрлаш, ўқув дастури ва режаларини қайта шакллантириш, ижтимоий ва диний фанларни замон талаблари даражасида шакллантириш зарурлиги;
• Таълим жараёнларини ташкил қилиш, ўқув дастурларини қайта ишлаб чиқиш, хориждан етук малакали мутахассисларни жалб қилишда мавжуд таълим мазмунини сақлаб қолган ҳолда, бошқа етакчи таълим муассасаларининг таълимга оид ҳужжатларидан шаблон сифатида фойдаланиш кераклиги;
• Таълим соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотларнинг натижадорлигини ошириш мақсадида диний таълим муассасаларида таълим сифатини назорат қилиб бориш механизмини жорий қилиш муҳимлиги;
• Талабаларда таълим билан бир қаторда ўз соҳаси бўйича тажрибани ҳам шакллантириш мақсадида битирувчи курс талабаларининг амалиётларини Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон мусулмонлари идораси, илмий тадқиқот марказлари ва маҳаллаларда ташкил этилиши чораларини кўриш ҳамда Иқтидорли устоз ва талабаларни рағбатлантириб бориш механизмларини жорий қилиш лозимлиги;
• “Қуръон ва тажвид” ўқув курсларига ўхшаш бир шаклда Ақидавий билимларни ҳам халққа етиб боришига хизмат қиладиган, халқнинг турли ёт ғояларга эргашиб кетиш орқали жабр кўришини олдини оладиган ўқув курсларини ташкил этиш ҳам муҳим ҳисобланиши;
• Дин ва давлат муносабатларини тартибга солинишида Қуръон ва суннатда келтирилган кўрсатмаларни ўрганиб келажак авлодга ўргатиш ва бунда жаҳон тажрибасидан кенг фойдаланиш кераклиги таъкидланди.
Семинар давомида Муҳаммадолим домла Муҳаммадсиддиқов диний таълим муассасаларида ўтказилган аттестация натижалари, ижтимоий-гуманитар фанларнинг ўқитилиш улушини ошириш, таълим сифатини янада такомиллаштириш ҳамда ўқув режа ва дастурларини янгилаш хусусида сўзлаб, давлат томонидан яратиб берилаётган имкониятлардан фойдаланган ҳолда олий ва ўрта махсус диний таълим муассасаларида диний таълимни янги босқичга олиб чиқиш бугунги кун талаби эканини қайд этди.
Шунингдек, диний фанларда классик анъаналарни сақлаб қолган ҳолда, дунёдаги илғор диний таълим муассасаларидан намуна олган ҳолда замонавий диний адабиётларни шакллантириш, замонавий диний фан тармоқларини яратиш лозим экани, мазкур фан тармоқлари ва адабиётларни шакллантиришда юртимиздаги илмий тадқиқот марказлари билан яқиндан амалий ҳамкорликни йўлга қўйиш кераклиги ҳам алоҳида таъкидланди.
Шундан сўнг диний таълим муассасаларида 2025 ўқув йили I-семестр якунлари бўйича талабалар ўзлаштиришининг дастлабки таҳлиллари бўйича Ҳадис илми мактаби ректори Б.Аманов, Имом Термизий мадрасаси директори К.Исламов, Жўйбори Калон мадрасаси директори О.Шарипова ҳамда Хожа Бухорий мадрасаси директори Ў.Ғузаровлар ахборот берди.
Семинар якунида йиғилганлардан таклиф ва мулоҳазлар тингланди. Сўнгра иштирокчилар Тошкент ислом институтидаги шароитлар билан танишиб, талабалар билан учрашишди.
Тошкент ислом институти
Матбуот хизмати
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа