Мисрда чоп этиладиган йирик матбаа нашрлардан бири - “Ал-Аҳрам” газетаси саҳифасида “Ўзбекистоннинг Қоҳирадаги элчиси: Президент Шавкат Мирзиёев янги муддатга сайланганидан кейин Миср билан ўзаро манфаатли алоқаларда улкан ривожланиш кутилмоқда” сарлавҳаси остидаги интервью босилиб чиқди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
Мамлакатимизнинг Қоҳирадаги дипломатия ваколатхонаси раҳбари Мансурбек Қиличев билан бўлган ушбу суҳбатда Ўзбекистон ва унинг халқи араб мамлакатлари, хусусан, Миср халқи билан кўплаб тарихий, маданий ва диний ришталар орқали боғлангани қайд этилган.
Унда Ўзбекистоннинг мисрликларга қадим замонлардан бери Мовароуннаҳр – “дарё ортидаги мамлакат” сифатида танилгани ва Қоҳирада икки давлат ўртасидаги тарихий муносабатларнинг тарихи узоқ ўтмишга бориб тақалишини тасдиқлайдиган кўплаб далиллар ва ёдгорликлар сақланиб қолгани таъкидланган.
«Масалан, Қоҳирадаги “Нилометр”. “У Аҳмад Ал-Фарғоний” томонидан кашф этилган, шунингдек, ҳудуди бўйича Мисрдаги энг йирик масжидлардан бири бўлган “Ибн Тулун” масжиди асли Ўзбекистоннинг Бухоро шаҳридан бўлган Аҳмад ибн Тулун томонидан барпо этилган. Қоҳира марказидаги боғи билан машҳур бўлган “Ал-Ўзбекия” маҳалласининг номи эса Султон Қайтбой ўз қўшини қўмондони Сайфуддин Ўзбекка 60 гектар ерни совға қилишидан сўнгги даврига тўғри келади. Бу ерда Сайфуддин Ўзбек ободончилик қилган, кўплаб иншоотлар, жумладан, мазкур боғни барпо этган», деб ёзади нашр.
Ушбу интервьюда Ўзбекистоннинг замонавий даврдаги муносабатлари тарихий муносабатларидан кам эмаслиги, Миср 1993 йили, собиқ советлар иттифоқи парчалангач, яьни Ўзбекистон мустақилликка эришгандан сўнг Тошкентда элчихонасини очган биринчи давлатлардан бири бўлгани ҳам қайд этилган.
Суҳбатда Миср араб давлатлари орасидан биринчи бўлиб, 1991 йил 26 декабрда Ўзбекистон мустақиллигини тан олгани ва 1992 йилда имзоланган Қўшма баёнот асосида икки давлат ўртасида дипломатия муносабатлари ўрнатилгани ўқувчиларнинг эътиборига ҳавола қилинган.
Шунингдек, Ўзбекистон ва Миср етакчилари мунтазам учрашаётгани, Президент Абдулфаттоҳ ас-Сисий 2018 йилнинг сентябрь ойида Ўзбекистонга ташриф буюргани, жорий йилнинг феврал ойида эса Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев Мисрга буюрган ташрифи доирасида эришилган келишувларни амалга ошириш барча соҳаларда ҳамкорлик асосларини кенгайтириш учун мустаҳкам замин яратгани алоҳида таъкидланган.
Юқоридагилар билан бирга, Ўзбекистоннинг Қоҳирадаги элчиси Мансурбек Қиличев жорий йил 9 июль куни бўлиб ўтган сайловларда Президент Мирзиёев янги президентлик муддатига сайланганидан кейинги даврда ҳам Миср билан алоқалар ҳам муҳим ўрин тутишини қайд этгани ва бунинг сабаблари атрофлича қаламга олинган.
«Ўзбекистон элчиси Миср ва Ўзбекистон ўртасидаги муносабатлар ўзаро ишончга асосланган дўстликка асосланишини тасдиқлар экан, икки мамлакат халқлари ўртасидаги тарихий ва маданий муштараклик ўзаро ҳамкорликни кенгайтириш учун мустаҳкам асос эканлиги, Миср Ўзбекистон учун истиқболли ҳамкор ва ўз мамлакати экспортининг Африка бозорларига кириш эшиги эканини таъкидлади», деб ёзади газета.
Маълумот тариқасида қайд этиш жоизки, “Ал-Аҳрам” газетаси 1875 йил 5 августда Мисрнинг расмий газетаси сифатида ташкил этилган. У Миср ва араб дунёсидаги энг йирик нашр бўлиб, кунлик адади 1 миллионга яқин нусхани ташкил этади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Ҳаётда баъзи йўқотишлар бўлади — вақт ўтиб, ўрни тўлиб кетади. Аммо шундай йўқотишлар бор-ки, уларнинг ўрнини ҳеч нарса тўлдира олмайди. Ана шундай бебаҳо неъматлардан бири — уламолардир. Бугун улар бизнинг орамизда бор, аммо эртага бўлмаслиги мумкин. Улар битта-битта кетишмоқда. Биз еса, афсуски, кўп ҳолларда бу ҳақиқатнинг англаб етмаяпмиз.
"موت العالم موت العالم"
— яъни “Олимнинг ўлими – оламнинг ўлимидир” деган машҳур ибора бор.
Яна шу мазмунда Имом Байҳақийнинг ривояти келтирилади:
"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."
"Олимнинг ўлими — тузатиб бўлмайдиган мусибат, тўлдириб бўлмайдиган бўшлиқ, сўниб қолган юлдуздир. Бир қабиланинг йўқ бўлиши, бир олимнинг ўлимидан енгилроқдир."
Чунки олимларнинг ўлими билан фақат бир инсон эмас, бутун бир жамият руҳий, илмий ва ахлоқий жиҳатдан зарарга учрайди, маънан қулаб боради. Айнан шунинг учун олимнинг ўлими “оламнинг ўлими”га тенглаштирилган.
Зеро олимлар — фақат китоб ўқиб, дарс берадиган одамлар эмас. Улар — йўл кўрсатувчи, ҳаққа чақирувчи, ҳақиқатни мудофаа қилувчилардир.
Улар йиллар давомида илм ўрганишди, сабр билан одамларга етказишди, ўз ҳаётларини умматга бағишлашди. Энди эса, битта-битта ўтиб кетишяпти...
Кеча Абдуқаҳҳор домла Шоший (1969-1987 йиллар – Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармаси Халқаро бўлими мудири, 1969-1982 йиллар – Бухородаги Мир Араб мадрасаси директори, 1982-1987 йиллар – Тошкент Ислом институти ректори) оламдан ўтган эдилар.
Бугун эса яна катта мусибат - юртимизнинг забардас уламоларидан бири устоз Иброҳимжон домла Қодиров вафот этдилар. Домла умрларининг охиригача масжидларда имомлик қилиб, дин хизматида бўлган пешволардан, юзлаб шогирдларни тарбия қилган устозлардан эдилар. Устозимиз Ёрқинжон домла раҳимаҳуллоҳ ҳам айнан шу кишида таҳсил олган эдилар.
Шундай уламолар бирма-бир ўтиб боришмоқда. Биз ўтган уламоларимиз ҳаққига дуо қилиб, ҳозирда ҳаёт бўлиб турганларини қадрларига етишимиз керак.
Уларнинг сўзларига қулоқ тутиб эҳтиром кўрсатиш, алоқани мустаҳкамлаб, имкон борича кўпроқ фойдаланиб қолишимиз ва фарзандларимизни уларга яқинлаштиришимиз керак.
Лекин биз уламоларимизни тириклик чоғида қадрлаш ўрнига, четга чиқиб олиб, дин, миллат душманлари "тегирмонига сув қуйиб" уламоларни обрўсизлантираётганлар ва бу орқали юртимиз пешволари билан оммани боғлаб турган ипни узиб, мусулмонлар бирлигини парчалаётганлар сўзига учиб қоляпмиз. Уларга ишониб, уламоларимизнинг сўзларига қулоқ тутмай ғийбат, туҳмат қилиб, ранжитамиз. Вафот этганларидан кейин эса тобутларини талашиб, йиғлаб-сихтаб, пушаймон бўлиб қолаверамиз.
Ёрқинжон домла раҳимаҳуллоҳ бир суҳбатларида айтган эдилар:
“Кўрсангиз кўзингиз қувнайдиган, жаннатнинг ҳиди келиб турадиган забардас олимлар, аҳли илмлар бор. Тириклигида биров иккита нон олиб хабар олмайди. Олимларни қадрламайди.... Вафотидан кейин эса азиз бўлади. Тириклигида текинга қилган суҳбатига бир километр юриб бормаган одамлар, ўлганидан кейин юзлаб километр масофалардан йўл босиб келади. Кўтар-кўтар қилади. Қадрламабмиз, кўришмабмиз, шу ерда шундай олим киши бор экан билмабмиз, деб юраверади”.
Хуллас, уламоларни ғанимат билайлик. Улар халқимизга катта неъмат, неъматни қадрламасак ундан ажралиш билан синаламиз. Кейинги пушаймон эса асло фойда бермайди.
Муҳаммад Зариф Муҳаммад Олим