Misrda chop etiladigan yirik matbaa nashrlardan biri - “Al-Ahram” gazetasi sahifasida “O'zbekistonning Qohiradagi elchisi: Prezident Shavkat Mirziyoev yangi muddatga saylanganidan keyin Misr bilan o'zaro manfaatli aloqalarda ulkan rivojlanish kutilmoqda” sarlavhasi ostidagi interv'yu bosilib chiqdi, deb xabar bermoqda «Dunyo» AA muxbiri.
Mamlakatimizning Qohiradagi diplomatiya vakolatxonasi rahbari Mansurbek Qilichev bilan bo'lgan ushbu suhbatda O'zbekiston va uning xalqi arab mamlakatlari, xususan, Misr xalqi bilan ko'plab tarixiy, madaniy va diniy rishtalar orqali bog'langani qayd etilgan.
Unda O'zbekistonning misrliklarga qadim zamonlardan beri Movarounnahr – “daryo ortidagi mamlakat” sifatida tanilgani va Qohirada ikki davlat o'rtasidagi tarixiy munosabatlarning tarixi uzoq o'tmishga borib taqalishini tasdiqlaydigan ko'plab dalillar va yodgorliklar saqlanib qolgani ta'kidlangan.
«Masalan, Qohiradagi “Nilometr”. “U Ahmad Al-Farg'oniy” tomonidan kashf etilgan, shuningdek, hududi bo'yicha Misrdagi eng yirik masjidlardan biri bo'lgan “Ibn Tulun” masjidi asli O'zbekistonning Buxoro shahridan bo'lgan Ahmad ibn Tulun tomonidan barpo etilgan. Qohira markazidagi bog'i bilan mashhur bo'lgan “Al-O'zbekiya” mahallasining nomi esa Sulton Qaytboy o'z qo'shini qo'mondoni Sayfuddin O'zbekka 60 gektar erni sovg'a qilishidan so'nggi davriga to'g'ri keladi. Bu erda Sayfuddin O'zbek obodonchilik qilgan, ko'plab inshootlar, jumladan, mazkur bog'ni barpo etgan», deb yozadi nashr.
Ushbu interv'yuda O'zbekistonning zamonaviy davrdagi munosabatlari tarixiy munosabatlaridan kam emasligi, Misr 1993 yili, sobiq sovetlar ittifoqi parchalangach, ya'ni O'zbekiston mustaqillikka erishgandan so'ng Toshkentda elchixonasini ochgan birinchi davlatlardan biri bo'lgani ham qayd etilgan.
Suhbatda Misr arab davlatlari orasidan birinchi bo'lib, 1991 yil 26 dekabrda O'zbekiston mustaqilligini tan olgani va 1992 yilda imzolangan Qo'shma bayonot asosida ikki davlat o'rtasida diplomatiya munosabatlari o'rnatilgani o'quvchilarning e'tiboriga havola qilingan.
Shuningdek, O'zbekiston va Misr etakchilari muntazam uchrashayotgani, Prezident Abdulfattoh as-Sisiy 2018 yilning sentyabr' oyida O'zbekistonga tashrif buyurgani, joriy yilning fevral oyida esa O'zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoev Misrga buyurgan tashrifi doirasida erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish barcha sohalarda hamkorlik asoslarini kengaytirish uchun mustahkam zamin yaratgani alohida ta'kidlangan.
Yuqoridagilar bilan birga, O'zbekistonning Qohiradagi elchisi Mansurbek Qilichev joriy yil 9 iyul' kuni bo'lib o'tgan saylovlarda Prezident Mirziyoev yangi prezidentlik muddatiga saylanganidan keyingi davrda ham Misr bilan aloqalar ham muhim o'rin tutishini qayd etgani va buning sabablari atroflicha qalamga olingan.
«O'zbekiston elchisi Misr va O'zbekiston o'rtasidagi munosabatlar o'zaro ishonchga asoslangan do'stlikka asoslanishini tasdiqlar ekan, ikki mamlakat xalqlari o'rtasidagi tarixiy va madaniy mushtaraklik o'zaro hamkorlikni kengaytirish uchun mustahkam asos ekanligi, Misr O'zbekiston uchun istiqbolli hamkor va o'z mamlakati eksportining Afrika bozorlariga kirish eshigi ekanini ta'kidladi», deb yozadi gazeta.
Ma'lumot tariqasida qayd etish joizki, “Al-Ahram” gazetasi 1875 yil 5 avgustda Misrning rasmiy gazetasi sifatida tashkil etilgan. U Misr va arab dunyosidagi eng yirik nashr bo'lib, kunlik adadi 1 millionga yaqin nusxani tashkil etadi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
Hayotda ba’zi yo‘qotishlar bo‘ladi — vaqt o‘tib, o‘rni to‘lib ketadi. Ammo shunday yo‘qotishlar bor-ki, ularning o‘rnini hech narsa to‘ldira olmaydi. Ana shunday bebaho ne’matlardan biri — ulamolardir. Bugun ular bizning oramizda bor, ammo ertaga bo‘lmasligi mumkin. Ular bitta-bitta ketishmoqda. Biz yesa, afsuski, ko‘p hollarda bu haqiqatning anglab yetmayapmiz.
"موت العالم موت العالم"
— ya’ni “Olimning o‘limi – olamning o‘limidir” degan mashhur ibora bor.
Yana shu mazmunda Imom Bayhaqiyning rivoyati keltiriladi:
"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."
"Olimning o‘limi — tuzatib bo‘lmaydigan musibat, to‘ldirib bo‘lmaydigan bo‘shliq, so‘nib qolgan yulduzdir. Bir qabilaning yo‘q bo‘lishi, bir olimning o‘limidan yengilroqdir."
Chunki olimlarning o‘limi bilan faqat bir inson emas, butun bir jamiyat ruhiy, ilmiy va axloqiy jihatdan zararga uchraydi, ma’nan qulab boradi. Aynan shuning uchun olimning o‘limi “olamning o‘limi”ga tenglashtirilgan.
Zero olimlar — faqat kitob o‘qib, dars beradigan odamlar emas. Ular — yo‘l ko‘rsatuvchi, haqqa chaqiruvchi, haqiqatni mudofaa qiluvchilardir.
Ular yillar davomida ilm o‘rganishdi, sabr bilan odamlarga yetkazishdi, o‘z hayotlarini ummatga bag‘ishlashdi. Endi esa, bitta-bitta o‘tib ketishyapti...
Kecha Abduqahhor domla Shoshiy (1969-1987 yillar – O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi Xalqaro bo‘limi mudiri, 1969-1982 yillar – Buxorodagi Mir Arab madrasasi direktori, 1982-1987 yillar – Toshkent Islom instituti rektori) olamdan o‘tgan edilar.
Bugun esa yana katta musibat - yurtimizning zabardas ulamolaridan biri ustoz Ibrohimjon domla Qodirov vafot etdilar. Domla umrlarining oxirigacha masjidlarda imomlik qilib, din xizmatida bo‘lgan peshvolardan, yuzlab shogirdlarni tarbiya qilgan ustozlardan edilar. Ustozimiz Yorqinjon domla rahimahulloh ham aynan shu kishida tahsil olgan edilar.
Shunday ulamolar birma-bir o‘tib borishmoqda. Biz o‘tgan ulamolarimiz haqqiga duo qilib, hozirda hayot bo‘lib turganlarini qadrlariga yetishimiz kerak.
Ularning so‘zlariga quloq tutib ehtirom ko‘rsatish, aloqani mustahkamlab, imkon boricha ko‘proq foydalanib qolishimiz va farzandlarimizni ularga yaqinlashtirishimiz kerak.
Lekin biz ulamolarimizni tiriklik chog‘ida qadrlash o‘rniga, chetga chiqib olib, din, millat dushmanlari "tegirmoniga suv quyib" ulamolarni obro‘sizlantirayotganlar va bu orqali yurtimiz peshvolari bilan ommani bog‘lab turgan ipni uzib, musulmonlar birligini parchalayotganlar so‘ziga uchib qolyapmiz. Ularga ishonib, ulamolarimizning so‘zlariga quloq tutmay g‘iybat, tuhmat qilib, ranjitamiz. Vafot etganlaridan keyin esa tobutlarini talashib, yig‘lab-sixtab, pushaymon bo‘lib qolaveramiz.
Yorqinjon domla rahimahulloh bir suhbatlarida aytgan edilar:
“Ko‘rsangiz ko‘zingiz quvnaydigan, jannatning hidi kelib turadigan zabardas olimlar, ahli ilmlar bor. Tirikligida birov ikkita non olib xabar olmaydi. Olimlarni qadrlamaydi.... Vafotidan keyin esa aziz bo‘ladi. Tirikligida tekinga qilgan suhbatiga bir kilometr yurib bormagan odamlar, o‘lganidan keyin yuzlab kilometr masofalardan yo‘l bosib keladi. Ko‘tar-ko‘tar qiladi. Qadrlamabmiz, ko‘rishmabmiz, shu yerda shunday olim kishi bor ekan bilmabmiz, deb yuraveradi”.
Xullas, ulamolarni g‘animat bilaylik. Ular xalqimizga katta ne’mat, ne’matni qadrlamasak undan ajralish bilan sinalamiz. Keyingi pushaymon esa aslo foyda bermaydi.
Muhammad Zarif Muhammad Olim o‘g‘li