08 Феврал, 2025, 9 Шаъбон, 1446
08 Феврал, 2025, 9 Шаъбон, 1446
Мушрикларнинг жабр-зулми кучайгач, мусулмонлар Мадинага ҳижрат қилдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қизлари Фотима розиялоҳу анҳо билан Умму Гулсум розиялоҳу анҳони олиб келиш учун ишончли саҳобаларни Маккага юбордилар. Шундай қилиб, Фотима розияллоҳу анҳо ўн саккиз ёшида Макка билан видолашди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Оиша розиялоҳу анҳога уйланганларидан кейин саҳобалардан, Фотима розиялоҳу анҳога совчилар кела бошлади. Фотима розиялоҳу анҳо оталарининг хизматларида тургани боис саҳобалар шу пайтгача бунга журъат қила олишмаган эди. Аввало, Ҳазрати Абу Бакр розиялоҳу анҳу ва кейинроқ Ҳазрати Умар розиялоҳу анҳу оғиз солдилар. Лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюк бир назокат ила узр баён қилдилар. Ҳазрати Умар розиялоҳу анҳу бу шарафни Ҳазрати Али розиялоҳу анҳуга лойиқ кўриб, таклифини унга айтдилар. Аммо Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу: “Ҳазрати Абу Бакр (розиялоҳу анҳу) ва ҳазрати Умар (розиялоҳу анҳу)дек зотларга рад жавобини берган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам менинг таклифимни қабул қилишлари мумкинми?” деган андишада эди. Ҳазрати Умар розиялоҳу анҳу Ҳазрати Али розиялоҳу анҳуни Набий алайҳиссаломнинг куёви бўлишга энг муносиб зот эканлигига ишонтирдилар. Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу Пайғамбар алайҳиссалом ҳузурларига бордилар. Аммо уялганларидан зиёрат сабабини айта олмадилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Абу Толиб ўғлининг қандай эҳтиёжи бор экан?” дедилар. Бўлажак куёв тортина-тортина гап бошладилар: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг қизлари Фотима (розиялоҳу анҳо)нинг қўлини сўраб келдим”. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак чеҳраларида мамнуният ҳислари намоён бўлди. Эртасига Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу такрор Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларига бордилар. Набий алайҳиссалом:
— Маҳр учун ёнингизда бирон нарса борми? — дея сўрадилар.
Али розиялоҳу анҳу:
— Йўқ, эй Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам), — деди.
— Фалон куни сизга бир зирҳ берган эдим, ўша қани? Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу хурсанд бўлиб:
— Ўзимда турибди, эй Набийуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам), — деди. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сарпо, совға-салом олишлари учун уни сотишга буюрдилар. Ҳазрати Усмон розиялоҳу анҳу зирҳни 470 дирҳамга харид қилдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам пулнинг бир қисмини хушбўйликлар олиш учун Билол розиялоҳу анҳуга қолган қисмини Умму Салама розиялоҳу анҳога бериб, Фотима розиялоҳу анҳо учун кийим-кечак харид қилишни буюрдилар. Сўнгра Сарвари олам соллаллоҳу алайҳи ва саллам Анас розиялоҳу анҳу орқали Ҳазрати Абу Бакр, Умар, Усмон, Талҳа, Зубайр розиялоҳу анҳулар ва ансорлардан яна шунча кишини ҳузурларига чорладилар. Фотима розиялоҳу анҳонинг қошига бориб: “Эй Фотима! Али сенга уйланмоқчи, бунга нима дейсан?” дедилар. Муҳтарама қизлари қаттиқ ҳаё ва иболари боис сукут сақлаб, ҳеч қандай жавоб бермадилар. Бу эса розилик аломати эди. Бу аснода чақирилган саҳобалар ҳам етиб келишди. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларга шундай дедилар:
— Танҳо ҳамду санога лойиқ, қудрати ила бутун мавжудотни яратган Аллоҳга беҳад шукрлар бўлсин. Шубҳасиз, Аллоҳ таоло оила қуришни ва қариндош-уруғларни ҳурматлашни амр этди: “У сувдан — нутфадан инсонни яратиб, сўнг уни насл-насаб эгаси ва куда-анда қилиб қўйган Зотдир. Дарҳақиқат, Парвардигорингиз (ҳар ишга) қодирдир” (Фурқон, 54) Энди мақсадга келсак, Ҳақ таоло амрига кўра, Фотимани Алига никоҳлаб бераман. Агар рози бўлса, тўрт юз мисқол кумуш эвазига вожиб бир амал ва қоим бир суннат ила Фотимани Алига узатаётганимга сизларни шоҳид қиляпман. Аллоҳ уларнинг мол-дунёларига барака бериб, наслларини азиз қилсин. Мана шуни сизларга маълум қилиб, ўзимга ва барчангизга Аллоҳдан мағфират тилайман”. Сўнгра Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам бир товоқ хурмо келтириб, мўьтабар меҳмонларга тортиқ қилдилар. Бу орада Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу ҳам етиб келдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам табассум ила: “Эй Али! Мен тўрт юз мисқол кумуш эвазига Фотимани сенга никоҳладим”, дедилар. Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу шукр саждасини адо қилдилар. Сарвари коинот соллаллоҳу алайҳи ва саллам Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу ва Фотима розиялоҳу анҳонинг ҳаққига: “Аллоҳ оилангизга барака ва хурсандчилик берсин. Сизларга солиҳ фарзандлар ато этсин”, деб дуо қилдилар. Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу бениҳоя хурсанд бўлдилар. Зеро, ҳаётларида энг буюк воқеа юз берган - Пайғамбарлар хотами Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қизларига уйланиш шарафига муяссар бўлган эдилар. Давоми бор...
Саидаброр Умаров
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ибн Асокир Муҳаммад ибн Маслама розияллоҳу анҳудан ривоят қилади:
«Масжид томон юрдим. Сарпо кийиб олган бир қурайшлик одамни кўрдим ва:
«Буни сенга ким кийгизди?» дедим.
«Мўминларнинг амири», деди.
Ундан ўтиб, бир оз юрганимдан кейин яна бир сарпо кийиб олган қурайшлик одамни кўрдим ва:
«Буни сенга ким кийгизди?» дедим.
«Мўминларнинг амири», деди.
Ундан ўтиб, бир оз юрганимдан кейин пастроқ сифатли сарпо кийиб олган ансорий одамни кўрдим ва:
«Буни сенга ким кийгизди?» дедим.
«Мўминларнинг амири», деди.
У (Муҳаммад ибн Маслама) масжидга кириб, баланд овоз билан такбир айтди ва:
«Аллоҳу акбар! Аллоҳ ва Унинг Расули рост айтди! Аллоҳу акбар! Аллоҳ ва Унинг Расули рост айтди!» деди.
Умар розияллоҳу анҳу унинг овозини эшитди ва унга «Олдимга кел», деб одам юборди. У икки ракъат намоз ўқиб олиб, кейин боришини айтди. Умар воситачини яна қайтариб юбориб, «Келишингни азм қилдим», деди.
У келганда Муҳаммад ибн Маслама розияллоҳу анҳу: «Мен ҳам ўзимча икки ракат намоз ўқимасдан туриб, унинг олдига бормасликка азм қилдим», деди. Бас, Умар розияллоҳу анҳу келиб, унинг ёнига ўтирди. Намозини ўқиб бўлганидан кейин унга:
«Менга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг намозгоҳларида овозингни кўтариб, такбир айтганингнинг ва «Аллоҳ ва Унинг Расули рост айтди!» деганингнинг хабарини айт. Бу нима?» деди.
«Эй мўминларнинг амири, масжид томон юрдим. Йўлимда сарпо кийиб олган қурайшлик Фалон ибн Фалонни учратдим ва:
«Буни сенга ким кийгизди?» дедим.
«Мўминларнинг амири», деди.
Ундан ўтиб, бир оз юрганимдан кейин сарпо кийиб олган қурайшлик Фалон ибн Фалонни учратдим ва:
«Буни сенга ким кийгизди?» дедим.
«Мўминларнинг амири», деди.
Ундан ўтиб, икки сарподан пастроқ сифатли сарпо кийиб олган Фалон ибн Фалон ансорийни кўрдим ва:
«Буни сенга ким кийгизди?» дедим.
«Мўминларнинг амири», деди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам «Огоҳ бўлинглар! Албатта, сизлар мендан кейин бировни бировдан устун кўришни кўрасизлар», деганлар. Ўша нарса сенинг қўлинг-ла бўлишини хоҳламадим, эй мўминларнинг амири!» деди.
Умар розияллоҳу анҳу йиғлаб юборди ва «Астағфируллоҳ! Энди қайтармайман», деди. Ўша кундан кейин бирорта қурайшликни бирорта ансорийдан афзал кўрмади».
Муҳаммад ибн Маслама ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг энг ишончли тафтишчилари эди. У киши Муҳаммад ибн Масламани энг нозик ишларни, хусусан, амирлар устидан тушган аризаларни тафтиш қилиш учун юборар эдилар. Муҳаммад ибн Маслама розияллоҳу анҳу эса бундай ишларни ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу кутганларидан ҳам аъло даражада адо этиб келар эди.
Бу сафар ушбу дақиқ тафтишчининг панжасига Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг ўзлари тушиб қолдилар. Муҳаммад ибн Маслама розияллоҳу анҳу ўз виждони амрига биноан тафтиш юритди. У киши Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг масжидлари томон юриб бораётиб, йўлда одатдагидан бошқача кийимлар кийиб олган кишиларни кўрдилар. Улардан кийимлари ҳақида сўраб билдилар.
Шу билан бирга, унинг тафтишчилик қобилияти ўз-ўзидан ишга тушиб, бировнинг, ҳатто адолати ила тилларда достон бўлган халифа Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг ҳам хаёлларига келмаган нозик нарсаларни илғаб олдилар. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ўзларига яқин бўлган муҳожирларга ансорийларга қараганда яхшироқ, сифатлироқ кийимлар совға қилган эдилар. Албатта, совға бермоқчи бўлган одам кимга нимани хоҳласа, ўшани беради. Аммо раҳбарнинг, халифа Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг жамият мулкидан бўлган нарсаларни бу хилда ҳадя қилишга ҳақлари йўқ эди. Шунинг учун Муҳаммад ибн Маслама масжидга кириши билан Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан адолатсизлик содир бўлганини, унга билдирадиган даражада баланд овоз билан айтиб, дод солди.
Муҳаммад ибн Маслама розияллоҳу анҳунинг кимлигини ҳеч ким билмаса ҳам, ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу яхши билар эдилар. Шунинг учун у киши ўзларини қўйишга жой топа олмай қолдилар. Муҳаммад ибн Масламанинг нимадан норози эканлигини тезроқ билишга шошилиб қолдилар ва уни ҳузурларига чорлаб, одам юбордилар.
Лекин Муҳаммад ибн Маслама розияллоҳу анҳу ҳам анойилардан эмас эди. Халифага хушомад эмас, тафтишчилик қилмоқчи эди. Шунинг учун халифа икки марта одам юборса ҳам бормай, намозини ўқийверди. Бу эса Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг ташвишларини яна ҳам оширди. Энди у киши Муҳаммад ибн Масламани чақириш у ёқда турсин, унинг намоз ўқиётган жойига ўзлари келиб олдилар ва намоз ўқиб бўлишини кута бошладилар.
Муҳаммад ибн Маслама розияллоҳу анҳунинг аччиқ танқидларидан кейин дунёдаги энг кучли жамиятнинг раҳбари, забардаст халифа Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ўз хатоларини тан олиб, дарҳол тавба қилдилар. Шу билан бирга, ўша хатони қайта такрорламасликка ваъда бердилар ва ваъдаларининг устидан чиқдилар.
Бундай ишни қилиш учун масъул киши иймонли, ихлосли бўлиши керак эди.
Бундай ишни қилиши учун масъул киши Аллоҳ таолодан қўрқадиган бўлиши керак эди.
Бундай ишни қилиши учун масъул киши Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу бўлиши керак эди!
«Ҳадис ва ҳаёт» китобининг 23-жузидан олинди
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 