Тўлиқ исмлари Убай ибн Каъб ибн Қайс ибн Убайд ибн Муовия ибн Амр ибн Моликдир. Мадинайи Мунавварада яшаган Хазраж ва Авс қабиласидан бўлган Ансорийлардан бўлганлар. Оналари Суҳайла бинти Нажжор бўлган. У кишининг иккита куняси бор: Абулмунзир – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу куня билан у кишини номлаганлар, Абу Туфайл – бу куняни эса Умар розияллоҳу анҳу берганлар.
Ташқи кўринишлари:
У киши катта ҳам эмас, кичкина ҳам эмас, ўрта бўйли эдилар. У киши оқ юзли ва оқ соқолли деб ном қозонганлар.
Исломга киришлари:
У киши Исломга эрта кирганлардан ҳисобланадилар. Иккинчи Ақаба байъатида қатнашганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинага ҳижрат қилганларидан кейин у кишини доим лозим тутганлар. У киши Хандақ, Уҳуд ва Бадр каби бир қанча ғазотларда иштирок этганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бирор жойга чиқасалар у кишини қавмга имом қилиб тайинлар эдилар. Шунингдек, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишини халққа Қуръон таълимини беришга масъул шахлардан этиб тайинлаганлар. “Қуръонни тўрт кишидан таълим олинглар: Абдуллоҳ ибн Масъуд, Абу Ҳузайфанинг мавлоси Солим, Муоз ибн Жабал ва Убай ибн Каъб” (Имом Бухорий ривояти).
Убай ибн Каъб ва Қуръон қироати:
У киши Қуръони каримни чиройли тиловат қилишда жуда машҳур бўлганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Умматнинг қориси” деб гувоҳлик берганлар. Умар розияллоҳу анҳу у кишини энг Афзал саҳобалардан деб санаб, одамларни Рамазон ойи қилинадиган хатми Қуръонга у кишининг ортларига жам қилиб қўядилар. У киши яна чиройли ёзишда ҳам машҳур бўлганлар. Шу сабабдан ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишини ваҳйни ёзиб оладиган кишилардан қилиб танлаб олганлар.
Сифатлари:
У киши хулқ-атвор жиҳатидан ҳам саҳобаларнинг энг афзалларидандир. Чунки, у зот Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қўл остиларида тарбия топдилар. Тақво ва иймонлари, ибодат ва ижобатлари билан машҳурдирлар. У киши одамларга Қуръони каримни таълим берганларидек, усулуд-диндан ҳам таълим берганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадиси шарифларини ҳам халққа етказганлар.
Вафотлари:
У киши Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг халифалик даврларида вафот этганлар. Аммо, ҳозиргача аниқ вафот этган саналари мавжуд эмас. Бир ривоятда 19-20- ҳижрий йилда деган таҳминлар учрайди.
Аллоҳ барча соҳобалардан, шу қатори бизлардан ҳам рози бўлсин!
Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти
4-курс талабаси Абдуссами Эргашев
Манбалар асосида тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Бузуқликнинг зарари қаҳатчилик ва очарчилик шаклида зоҳир бўлади. Ёмғир ёғмаслиги, сувнинг озайиши, экинга зарар етиши, қимматчилик, ҳосилнинг кам бўлиши — бу офатларнинг барчаси зино сабабидандир. Ҳадиси шарифда бундай дейилади:
مَا مِنْ قَوْمٍ يَظْهَرُ فِيهِمُ الزِّنَا إِلَّا أُخِذُوا بِالسَّنَةِ
«Қайси қавмда зино кенг тарқалса, улар қаҳатчиликка мубтало қилиб қўйилади» («Мишкоти шариф»).
Зинонинг офати фақат зинокорнинг ўзига урмайди. Унинг зарари ижтимоийдир. Зинокорлик кўпайган сари қаҳатчиликнинг кўлами ва шиддати ҳам ортаверади. Аллоҳ сақласин!
Дуолар қабул бўлмай қолади.
Зино шу даражада оғир гуноҳки, зинокорнинг дуоси қабул бўлмайди.
Ҳазрати Усмон ибн Абул Ос розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар:
تُفتَحُ أَبْوَابُ السَّمَاءِ نِصْفَ اللَّيْلِ فَيُنَادِي مُنَادٍ: هَلْ مِنْ دَاعٍ فَيُسْتَجَابَ لَهُ هَلْ مِنْ سَائِلٍس فَيُعْطَى هَلْ مِنْ مَكْرُوبٍ فَيُفَرَّجَ فَلَا يَبْقَى مُسْلِمٌ يَدْعُو بِدَعْوَةٍ إِلَّا اسْتَجَابَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ إِلَّا زَانِيَةً.
«Кечанинг ярмида осмон эшиклари очилади. Шунда бир нидо қилувчи: «Бирор дуо қилувчи борми? Унинг дуоси қабул қилинади. Бирор сўровчи борми? Унга ато этилади. Ғамга ботган борми? Унинг ғами кетказиб қўйилади. Қай бир мўмин-мусулмон дуо қилса, Аллоҳ унга ижобат этади. Фақатгина зинокорнинг дуоси қабул бўлмайди» (Имом Табароний ривояти).
Демак, ҳадиси шарифнинг хабарига кўра, зинокорнинг дуоси қабул бўлмайди.
Баракадан маҳрум бўлади.
Қуръони каримда баракага ҳақдорлар фақат иймон аҳли ва тақво эгалари экани қарор қилиниб, бундай дейилган: «Агар шаҳар-қишлоқ аҳли иймон келтирганларида ва тақво қилганларида эди, албатта, уларга осмону ердан баракотларни очиб қўяр эдик. Лекин улар ёлғонга чиқардилар, бас, уларни касб қилган нарсалари туфайли тутдик» (Аъроф сураси, 96-оят).
Ҳазрат Абдулмажид Дарёободий раҳматуллоҳи алайҳ ушбу оятнинг тафсирида бундай дейдилар: «Бу оятдан кўринадики, тақводор мўминларнинг ҳожатлари ғойибдан раво қилиб қўйилади. «Осмону Ернинг баракоти»дан мурод ишларнинг охири эътиборидан баракотли ва фойдали бўлган барча нарсалардир. «Баракот дарвозаларини очиб қўйиш»дан мурод ҳар ишда осонлик пайдо қилишдир» («Тафсири Мажидий»).
Демак, юқоридаги гаплардан маълум бўладики, гуноҳкорлар ва бузуқ кишилар баракадан маҳрум қилиб қўйилар экан.
«Бадназарлик ва зинодан сақланиш» китоби
асосида тайёрланди