27 Сентябр, 2025, 5 Рабиъус сони, 1447
27 Сентябр, 2025, 5 Рабиъус сони, 1447
Машҳур саҳобалардан Зубайр ибн Аввом ибн Ҳувайлид Асадий Қурайший розияллоҳу анҳунинг насаби Пайғамбаримиз Соллаллоҳу алайҳи васаллам насаблари билан Килобда туташади. У Хадича онамиз розияллоҳу анҳу сингари Бани Асад уруғидан. Пайғамбаримиз Соллаллоҳу алайҳи васаллам аммалари София бинти Абдулмутталиб розияллоҳу анҳонинг ўғли бўлган.
Ибн Саъд раҳматуллоҳи алайҳ “Тобақотул Кубро” асарида София бинти Абдулмуттолиб розияллоҳу анҳо ўғли Зубайрга қаттиққўллик билан тарбия бераётганини кўриб одамлар: “Ахир уни жуда қийнаб юбординг”, деганларида: “Мен уни пишисин, қатъиятли бўлсин дейман”, деб айтганини келтирган.
Йиллар ўтиб, онанинг орзуси ушалди. Зубайр ибн Аввом розияллоҳу анҳу баланд бўйли, ўта чидамли бўлиб вояга етди. Унда вафодорлик, бирсўзлик, сахийлик каби фазилатлар мужассам эди. Бир куни Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) унинг қўлидан тутиб: “Ҳар бир пайғамбарнинг хос ёрдамчиси бўлган, менинг хос ёрдамчим Зубайр ибн Аввомдир” деб марҳамат қилдилар (Имом Ҳоким).
Зубайр розияллоҳу анҳу олдинига фақирона ҳаёт кечирди. Аёли Асмо розияллоҳу анҳо уй ишларидан ташқари чорва боқиш, ўтин териш кабилар билан турмуш ўртоғига ёрдамлашди. Кейинроқ Зубайр ибн Аввом розияллоҳу анҳу тижорат билан шуғулланиб, бойиб кетди. Аммо сахийлиги туфайли уйида бирор нарса турмаган. Катта маблағ тушса, уйигача етиб бормай, йўлдаёқ одамларга тарқатиб юборарди.
Оиша розияллоҳу анҳо ривоят қилади: «Пайғамбаримиз Соллаллоҳу алайҳи васаллам Зубайрнинг уйида чироқ ёниб турганини кўрдилар ва “Эй Оиша, Асмо фарзандли бўлганга ўхшайди. Унга исм қўймай туринглар. Мен ўзим қўяман”, дедилар. У зот чақалоқни Абдуллоҳ деб атадилар ва хурмо билан танглайини кўтардилар”» (Имом Термизий).
Ҳазрат Умар розияллоҳу анҳу маслаҳат олган олти саҳоба, “аҳли шўро”нинг бири Зубайр ибн Аввом розияллоҳу анҳу бўлган.
Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг замонига келиб Зубайр ибн Аввом розияллоҳу анҳу энг кўзга кўринган арбобларидан бирига айланди.
Зубайр ибн Аввом Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан бир лаҳза ҳам ажрамади. Доимо хизматларида бўлиб, буюрилган ишни сидқидилдан адо этарди. У киши Пайғамбаримиз Соллаллоҳу алайҳи васалламдан жами ўттиз саккизта ҳадис ривоят қилди. Ҳижрий ўттиз тўртинчи санада (милодий 656) Басрада вафот этди.
Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти
4-курс талабаси маърупов Ойбек
Манбалар асосида тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай деганлар: “Қабул бўлиш жиҳатидан отанинг фарзанди учун қилган дуоси Пайғамбарнинг уммати ҳаққига қилган дуоси кабидир. Онаники ҳам шундай” (“Мажмаъул одоб” китобидан).
Она шафқати отаникидан устунроқ бўлгани сабабли дуосининг қабул бўлиши ҳам отаникидан тезроқдир. Бир ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай деганлар: “…Онанинги дуоси тезроқ қабул бўлади”.
Саҳобаи киромлар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламдан бунинг сабабини сўраганларида: “Чунки она отага қараганда фарзандга яқинроқ. Яқин бўлганнинг дуоси олдинроқ қабул бўлади”, деб жавоб бердилар (“Мажмаъул одоб” китобидан).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай марҳамат қилганлар: “Аллоҳнинг ижобат қилишига аниқ ишонган ҳолингизда дуо қилинг. Билингки, Аллоҳ ғофил ва беҳуда қалбдан дуони қабул қилмас” (Имом Термизий ривояти).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган бошқа бир ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сизлардан бирингиз дуо қилса, рағбатини катта қилсин (катта нарсалар сўрасин). Чунки берадиган ҳеч бир нарсаси Аллоҳ таолога машаққат эмас”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).
Абу Саид розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий алайҳиссалом марҳамат қиладилар: “Мусулмон банда бир гуноҳ ёки бирор қариндоши билан ораси очилиши (шариатга уйғун бўлмаган нарсалар)ни сўрамагунича ўзига уч нарса берилмасидан дуоси қайтарилмайди: дуоси қабул бўлиб, дунёда ўзига берилади ёки дуоси охиратга олиб қўйилади ёхуд дуоси қадар бир ёмонликдан узоқлаштирилади” (Имом Ҳоким ривояти).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Сизлардан дуо қилгач, “Дуо қилдим, қабул бўлмаяпти”, деб шошмайдиган кишининг дуоси қабул бўлади.
Аллоҳга дуо қилинглар ва шикоят қилиб: “Ижобат бўлмади, қабул бўлмади”, деманглар», деганлар (Имом Бухорий ривоти).
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюрадилар: “Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, Аллоҳ азза ва жалла дуосини қабул қилмайдиган бандасига дуо қилишни насиб этмайди” (Имом Табароний ривояти).
“Ҳар бир она билиши керак” китобидан
Нигора МИРЗАЕВА таржимаси
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа