Бу йил муборак Ҳаж сафарига бориш бахтига муяссар бўлиб, сафар арафасида турганлар учун муҳим маълумотларни тақдим қилишда давом этамиз.
Ҳаж зиёрати ҳар бир мусулмон киши ҳаётида жуда муҳим аҳамиятга эга. Зеро, бунда Пайғамбаримиз алайҳиссалом яшаган, Қуръони карим нозил бўлган жойларни ўз кўзимиз билан кўриб, ана шу ерларда зиммамиздаги фарзни адо этамиз. Шу сабаб ҳам, Мадинаю Мунаввара ва Маккаю Мукаррамада ўтадиган ҳар лаҳза жуда қимматли ҳисобланади. Шунинг учун, Ҳаж сафарига йўл олишдан аввал барча ишларни ҳал қилиб олиш лозим, токи сизни у ерда ҳеч нима чалғитмасин. Бу оёқ кийимларга ҳам дахлдор. Ушбу мақоламизда Ҳаж сафари учун қандай поябзал олиш яхшироқ эканлиги, уларни танлашда нималарга аҳамият бериш даркорлиги ҳақидаги тавсиялар билан ўртоқлашамиз:
1. Шуни таъкидлаб ўтиш керакки, аёллар учун ҳажда, эҳром вақтида оёқ кийимлар учун ҳеч қандай шаръий талаблар йўқ. Эркакларда эса, эҳромда тўпиқ, товон ва бармоқлар очиқ бўлиши керак. Эҳромда қоидаларни бузмаслик учун олдиндан тайёргарлик кўриш мақсадга мувофиқ бўлиб, ана шунга мос оёқ кийимни ўша ердан сотиб олмаслик ёинки, оёқ кийимни шундай қилиб кесмаслик учун бу ҳақида олдиндан ўйлаш лозим.
2. Сафарга йўлга чиқишдан икки-уч кун аввал сотиб олиб, ҳали кийишга ҳам улгурмаган оёқ кийимни ўзингиз билан олманг, чунки бу сизга кўплаб ноқулайликлар туғдиради. Масалан, оёқда қадоқ ҳосил қилиши мумкин. Бу эса ибодат вақтида қийинчиликларга сабаб бўлади. Агар ҳозир мос оёқ кийимингиз бўлмаса, уни аввалроқ сотиб олиб, кийиб улгурганингиз маъқул.
3. Шуни ёдда тутингки, кўп юришингизга тўғри келади. Жамарот (шайтонга тош отиш жойи)да бир ва бир неча км юришга тўғри келади. Шу сабабдан, ўзингиз билан қулай ва юмшоқ, синалган оёқ кийимларингизни олинг.
4. Балетка, мокасина цингари текис таглик оёқ кийимларда бироз қийналишингиз мумкин, чунки уларда тез чарчаб қоласиз. Унча баланд бўлмаган тагликли оёқ кийим танлашга ҳаракат қилинг. Масалан, очиқ турдаги спорт оёқ кийимлари ёки матоли кедалар бўлиши мумкин, уларда бир мунча қулайроқ.
5. Ўзингиз билан бир неча турдаги оёқ кийимлар олинг. Масжидгача боришда ҳамда Мино ва Арофатда ибодатларни бажаришда киядиган оёқ кийимдан ташқари, ўзингиз билан меҳмонхона ва Мино водийси учун шиппак олганингиз маъқул, унда таҳорат олиш, душ қабул қилиш қулайроқдир.
6. Оёқ кийимингизни масжидда қолдирманг, кейин уни топиш учун кўп вақт йўқотасиз. Олдиндан оёқ кийим учун мўлжалланган қопчалардан олинг.
Ушбу маълумотлар сизга фойдали бўлади ҳамда муборак сафарингиз мобайнида асқотади деб умид қиламиз.
Нигина Ботирова тайёрлади
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари томонидан белгилаб берилган топшириқлар ижросини бажариш мақсадида Фарғона вилоятида диний соҳа ходимлари ҳамда масжидлар фаолиятини янада самарали йўлга қўйиш, жамоат билан ишлашда юксак масъулиятни таъминлаш мақсадида вилоят бош имом-хатиби Убайдуллоҳ домла Абдуллаев раҳбарлигида ишчи гуруҳ ташкил этилди. Ҳозирга қадар вилоятнинг Қува, Қўштепа, Риштон ва Бағдод туманларида ўрганишлар олиб борилди.
Ушбу ишчи гуруҳ томонидан вилоятнинг турли ҳудудларидаги масжидлар ва имом-хатиблар фаолияти ўрганилиб, бир қатор муҳим йўналишлар бўйича таҳлил ва баҳолаш ишлари олиб борилмоқда. Бу жараёнда қуйидаги масалаларга алоҳида эътибор қаратилмоқда:
Масжидларда санитария ва гигиена ҳолати
Масжид — нафақат ибодатгоҳ, балки поклик ва озодалик рамзи ҳамдир. Шу боис, ҳар бир масжидда санитария талабларига амал қилиш, ибодатга келувчилар учун қулай ва тозаликка риоя қилинган муҳит яратиш муҳим аҳамият касб этади.
Ишчи гуруҳ санитария ҳолатини ўрганар экан, масжид ичидаги ювиниш жойлари, таҳоратхоналар, гиламлар, ҳаво айланиши, сув таъминоти ва атроф муҳит тозалигига алоҳида эътибор қаратмоқда. Айрим масжидларда мунтазам санитария ишлари йўлга қўйилган бўлса, баъзи ҳолларда бу масалада тўлиқ ижро таъминланмаган. Шу асосда амалий тавсиялар берилмоқда.
Ёнғин хавфсизлиги ҳолати
Масжидларда ёнғин хавфсизлигини таъминлаш — жамоат хавфсизлигининг муҳим қисми ҳисобланади. Ишчи гуруҳ бу борада масжидлардаги ўт ўчириш воситалари, электр тармоқларининг ҳолати, эвакуация чиқиш йўллари ва ёзма тартибдаги хавфсизлик режаларини кўздан кечирмоқда.
Баъзи масжидларда ёнғин хавфсизлиги талабларига тўлиқ амал қилинаётган бўлса-да, бошқаларида муайян камчиликлар аниқланиб, мутахассислар тавсияси асосида тезкор чоралар кўриш лозимлиги қайд этилмоқда.
Қурилиш ва таъмир ишларининг меъёрий талабларга мувофиқлиги
Масжидларда олиб борилаётган қурилиш ва таъмир ишлари белгиланган меъёр ва талабларга мувофиқ бўлиши лозим. Ишчи гуруҳ қурилиш ишлари амалга оширилаётган объектларда лойиҳавий ҳужжатлар, масжиднинг тарихий ва меъморий хусусиятларига риоя этилган-этилмаганини ўрганмоқда.
Қурилиш ишлари вақтинчалик эмас, кўп йиллар давомида хизмат қиладиган ибодат масканини вужудга келтиришга қаратилган бўлиши лозим. Шу боис, бу борада ҳам техник назорат ва масъулиятли ёндашув талаб этилаётганига алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Имом-хатиблар ва масжид ходимларининг ижро интизоми
Масжид фаолиятининг самарадорлиги, аввало, унда хизмат қилаётган имом-хатиблар ва ходимларнинг масъулиятлилигига боғлиқ. Ишчи гуруҳ бу борада жамоат билан ишлаш маданияти, вақтга риоя, ҳужжат юритиш тартиби ва иш юзасидан ҳисобот бериш тизимини ҳам таҳлил қилмоқда.
Ижро интизомига суст қаралаётган ҳолатларда имом-хатибларга тегишли эслатма ва тавсиялар берилмоқда. Шу билан бирга, ўз бурчини сидқидилдан адо этаётган фидоий ходимлар алоҳида эътироф этилмоқда.
Шахсий хулқ-атворда намуна бўлиш
Имом-хатиблар фақатгина ибодат раҳнамоси эмас, балки жамият учун юксак ахлоқий намуна бўлиши керак. Улар жамоат олдидаги чиқишлари, муносабати, кийиниш маданияти ва умумий хулқ-атвори орқали кенг оммага таъсир кўрсатади.
Ишчи гуруҳ имомларнинг шахсий фазилатларини, жамоа билан қандай алоқада эканини, муҳтожларга муносабати ва аҳолининг турли қатлами билан мулоқот маданиятини ҳам баҳоламоқда. Бу орқали диний ходимлар орасида маънавий етакчилик фазилатини янада юксалтириш кўзда тутилган.
Ушбу тизимли ўрганишлар орқали Фарғона вилоятида масжидлар фаолияти янада тартибли, таҳлил ва тавсияларга асосланган ҳолда йўлга қўйиш, қолаверса, ишчи гуруҳ томонидан аниқланган камчиликлар юзасидан масъул шахсларга аниқ вазифалар белгилаш ва ижрога қаратиш, яхши натижаларни эса оммалаштириш кўзда тутилган.
Ҳудудлардаги ўрганишлар давом этмоқда.
Фарғона вилояти вакиллиги
Матбуот хизмати