20 Октябр, 2025, 28 Рабиъус сони, 1447
20 Октябр, 2025, 28 Рабиъус сони, 1447
Қуръони карим мусобақасининг нафақат республикамиз аҳолиси, балки бутун дунё бўйлаб кузатиб боришга шароит қилган ташкилотчилар жуда катта савоблар олмоқда. Чунки бугунги томошабинлар уч гуруҳдан иборат бўлмоқда: бевосита мусобақа залининг ўзида ўтириб тинглаётганлар, онлайн орқали вилоятларда кузатаётганлар ва онлайн воситасида хорижда туриб кузатаётганлар.
Бевосита мусобақада ҳозир бўлганларнинг севинчи ичига қанчалик сиғмаётгани уларнинг ўзларига аён. Негаки, бундай савобли мусобақалар бугунги моддий дунёда унчалик кўп бўлавермайди ва уларда қатнашиш ҳар кимга ҳам насиб этавермайди.
Вилоятларимиздаги онлайн томошабинлар ҳам бениҳоя мамнундирлар. Чунки йўл узоқлик қилиб ва бошқа сабаблар билан пойтахтга етиб кела олмаганлар уйларида ўтирган ҳолда роҳатланиб томоша қилиб, қориларимизнинг гўзал тиловатларидан баҳра олиб ўтирибди.
Хорижлик томошабинларнинг ўзи ҳам уч гуруҳга бўлинади: тамоман хорижлик томошабинлар, келиб чиқиши ўзбекистонлик бўлиб тақдир тақозоси ила ота-боболари хорижда яшаб қолиб, ўша маконларда туғилиб ўсган томошабинлар ва айни кунларда хорижда таълим олаётган, даволанаётган, хизмат сафарида юрган ва меҳнат қилаётган томошабинлардир.
Тамоман хорижлик томошабинларни Ўзбекистонда Қуръон мусобақасининг республика бўйлаб ўтказилаётгани, Ўзбекистонда ҳам минглаб мураттаб ва мужаввид қорилар ва қориялар бор экани, ўзбек халқининг бу танловларга дарёдек оқиб келаётгани ва қориларнинг бу қадар кўплиги ҳамда тиловати ҳар жиҳатдан гўзаллиги бу мўътабар масканда катта илмий база мавжуд эканидан дарак беради дея баҳолашмоқда. Яқиндагина юртимизга келиб кетган ҳиндистонлик талаба, мураттаб қори Маҳбуб Афзал: “Қориларингиз зўр, барибир”, деб ёзибди телеграмда.
Илдизи ўзбекистонлик бўлган томошабинларнинг, биласизки, ота-боболари даҳрий шўролар даврида қувғинга учраб кетган. Улар бу мусобақанинг ҳар сониясини кўзда ёш билан, қалбда севинч билан кузатмоқдалар. Атрофидаги одамларга мана менинг она юртимда бўляпти бу мусобақа дея мақтанмоқда.
Вақтинчалик сафарда юртдошларимиз мусобақани кузатар экан, минбарда ўтирган улуғларимизни, зални тўлдириб ўтирган одамларимизни кўриб, соғинчи-ю севинчи янада зиёда бўлмоқда. Насиб этса кейинги йилларда танловларда бизга ҳам шу муобақада қатнашиш насиб этсин дея дуоларга қўл очмоқда. Кеча Чехия давлатида меҳнат қилаётган косонсойлик усталар “Қуръони каримдан баҳра оляпмиз, ватанни қумсаб”, деб ёзишибди. Қирғизистонлик Алишер Асқаров деган Қуръон мухлиси эса “Ўғлимни ўша ерларда ўқитсам бўладими”, деб ҳавас қилибди.
Яна энг муҳими, мусобақанинг юртимиз ва дунё бўйлаб онлайн узатилиши унинг ошкора ва шаффофлигини ҳам таъмин этади. Зеро, бунда ҳар бир томошабиннинг ўзи ҳам билганича қориларимизни баҳолаб бориш имконига эгадирлар.
ЎМИ Матбуот хизмати
Абу Ҳанифа айтдилар: "Мен даҳръ (абадий вақт) нима эканини билмайман." Яъни, "Мен унга "даҳр" гапирмайман," деган иборадаги "даҳр" сўзидан қанча муддат қасд қилинганини билмаганлар. Шунингдек, Имом Абу Ҳанифа қуйидаги масалаларда ҳам таваққуф қилиб жавоб бермаганлар. Жумладан:
Биринчи савол: "Фақат нажосат билан озиқланган ҳайвоннинг гўшти қачон ҳалол бўлади?"
Бу масалада уламолар ихтилоф қилганлар: баъзилар уч кундан кейин ҳалол бўлади, деган бўлсалар, бошқалари етти кундан кейин, деганлар. Имом Абу Ҳанифа ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.
Иккинчи савол: "Овчи итни қачон "ўргатилган" деб ҳисоблаш мумкин?"
Имом бу масаланинг ечимини амалий тажриба билан шуғулланган кишига қолдирганлар. Ушбу масалада баъзи уламолар: "Агар ит уч марта овини емаса, у ўргатилган ҳисобланади", деганлар.
Учинчи савол: "фарзандни хатна қилиш ёши қачон?"
Бу масалада уламолар ихтилоф қилганлар: баъзилар болани 10 ёшида суннат қилиш керак, деганлар; баъзилар эса 7 ёшида ёки 12 ёшида қилиш керак, деб айтганлар. Имом Абу Ҳанифа эса ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.
Тўртинчи савол: "Хунаса (яъни икки жинсли одам) сийдикни икки жойдан чиқарса, уни эркак ёки аёл эканига қандай ҳукм берилади?"
Бу масаланинг жавобини Имом Абу Ҳанифа ушбу дарт ила балоланган кишига қолдириб: "Сийдикнинг қайси жойдан кўпроқ чиқишига қарайди", деб тўхталганлар.
Бешинчи савол: эшакнинг ортган сувининг поклиги масаласи бöлиб,
Абу Ҳанифа эшакнинг ортган сувининг пок ёки нопоклиги масаласида қарор чиқармаганлар.
Олтинчи савол: "Фаришталар пайғамбарлардан афзалми ёки йўқми?"
Бу масалада баъзи уламолар пайғамбарлар ва махсус инсонлар фаришталардан афзал, деганлар. Имом Абу Ҳанифа эса ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.
Еттинчи савол: "Мушрикларнинг ёш ҳолатда вафот этиб кетган болалари охиратда қаерда бўлади?"
Бу масалада баъзи уламолар мушрикларнинг болалари жаннатда бўлади, деганлар. Имом Абу Ҳанифа ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.
Саккизинчи савол: "Масжид деворини шахсий мол билан безаш мумкинми?"
Баъзи уламолар зарурат бўлса, масжидни безаш мумкин, деганлар. Имом Абу Ҳанифа ушбу масалада таваққуф қилиб жавоб бермаганлар.
Тўққизинчи савол: "Жинларнинг итоат ва ибодатлари туфайли охиратда инсонлар каби мукофотланишлари масаласи"
Бу масалада Имом Абу Ҳанифа жинлар ҳам инсонлар каби мукофотланадими ёки йўқми, деган саволда аниқ бир фикр билдирмаганлар.
Хулоса қилиб айтганда, бу ҳолатлар Имом Абу Ҳанифанинг чуқур илмий эҳтиёткорлиги, тақвоси ва шаръий масалаларда асосли далилларсиз қарор чиқармаганликларини кўрсатади. Шунингдек, улар Қуръон ва Суннатни ижтиҳодларининг асосий манбаси сифатида кўрганлар ва қиёсни ҳеч қачон улардан устун қўймаганлар.
Азизбек Боқиев,
Мир Араб олий мадрасаси ўқитувчиси
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 