بسم الله الرحمن الرحيم
اَلْحَمْدُ للهِ الَّذِي اَنْزَلَ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى أَشْرَفِ الاَنْبِيَاءِ وَالْمُرْسَلِيْنَ
وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ أَجْمَعِيْنَ
أمَّا بَعْدُ
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳу.
Ҳурматли меҳмонлар, муҳтарам ҳайъат аъзолари, қори-қорияларимиз, мусобақани тўғридан-тўғри кузатиб бораётган қалби Қуръонга ошно азиз юртдошлар!
Бугун, барчамиз учун ниҳоятда қутлуғ кун, катта хурсандчилик айёми. Юртимиз узра яхшиликлар, илоҳий раҳматлар ёғилиб турган дамларда Сиз азизлар билан Ўзбекистон Қуръон мусобақаси Республика босқичининг очилиш маросимида жамланиб турибмиз. Ушбу мусобақанинг якуний босқичи «Расулуллоҳ ойи» дея таъриф берилган Шаъбон ойида бўлиб ўтишида ҳам ўзига хос ҳикмат бор. Чунки, бу ой Қуръон нозил бўлган ойга тайёргарлик кўриш, Каломуллоҳни кўпроқ тиловат қилиш, такрорлаш ойи ҳисобланади. Бу эса, албатта, мусобақа файзига файз қўшади, иншоаллоҳ.
Хабарингиз бор, Муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан бошланган Қуръони карим мусобақаси мўмин-мусулмонларимиз кўпдан бери интиқиб кутган қувончу шодликларни олиб келди. Қалбда мамнунлик, кўзда ёш ила қилинган дуолар, ҳузурбахш тиловатлар сабаб юртимизга файзу баракалар ёғилди.
Қувонарлиси, ушбу мусобақанинг илк йилидаёқ иштирокчилар сони беш ярим минг нафардан ошди. Аслида, олиму уламо, қорию қурроларга бешик бўлган, дин ва дунё илмлари билан Ислом тамаддунига улкан ҳисса қўшган алломалар заминида, уларнинг сони бундан ҳам кўп бўлиши мумкин, келгуси йилда бу рақам бир неча бараварга ошади, иншоаллоҳ.
Халқимизнинг Қуръонга бўлган муҳаббати нақадар юксак эканини мусобақанинг туман-шаҳар, вилоят босқичларида гувоҳи бўлдик. Қишнинг совуқ кунларида ҳам Қуръонга муҳаббатли халқимиз тўп-тўп бўлиб мусобақани томоша қилишга келишди. Чилланинг совуғи авжига чиққан кунларида ҳам ташқарида туриб бўлса-да, мусобақани кузатишди. Бу Аллоҳнинг каломига бўлган муҳаббатнинг нақадар кучли эканига далолатдир.
Мусобақа ўтказилаётган жойларга бориб, кузата олиш имкониятига эга бўлмаган юртдошларимиз учун ҳам шароитлар ташкил этилди. Улар телевидение ва интернет сайтлари орқали уйларидан туриб илоҳий, файзли онлардан баҳраманд бўлишди.
Ўз навбатида, ҳудудлардаги вилоят ҳокимликлари ва мутасадди ташкилотлар мусобақа ишларига яқиндан кўмак бериб, иштирокчиларни табриклаб, томошабинлар учун барча шарт-шароитларни ҳозир қилиб беришди. Бу – вилоят раҳбарларининг аҳоли маънавиятига, маърифатига эксак эътибор қаратаётган-ларидан далолатдир. Айни пайтда ҳам Республикамиз бўйлаб, бир неча ҳудудларда ушбу мусобақани тўғридан-тўғри кўриш имкони ҳозирлангани минг-минглаб мўмин-мусулмонларимизни чексиз хурсанд қилмоқда.
Ҳурматли тадбир иштирокчилари!
Мўмин-мусулмон киши учун Ҳақ таолонинг каломини ўқиш ёки уни тинглашданда роҳатбахш нарса бўлмайди. Қуръони карим инсонларни тўғри йўлга бошлайдиган, ақл юргизиб, тафаккур қилиб, ҳидоятга чорлайдиган муқаддас китобдир. Инсон Қуръони карим оятларини ёд олгани ёки эшитгани сари руҳи енгиллашиб, тўғри йўлда собитқадам бўлиб бораверади.
Аллоҳ таоло Қуръон ўқувчи ва эшитувларни мақтаб, бундай марҳамат қилади:
إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ
«Аллоҳнинг китобини тиловат қиладиган, намозни баркамол адо этадиган ва Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан махфий ва ошкора эҳсон қиладиган зотлар сира касод бўлмайдиган тижоратдан (ажру савоб бўлишидан) умидвордирлар. Зеро (Аллоҳ) уларнинг ажрларини комил қилиб берур ва Ўз фазлини уларга янада зиёда қилур. Албатта, У мағфиратли ва ўта шукр қилувчидир» (Фотир, 29–30).
Зеро, Қуръон ўқилганда, мўмин-мусулмон банда бутун вужуди билан Каломуллоҳга соме бўлади. Ўқилаётган оятлар ҳақида тафаккур қилади. Ана шунда улуғ ажру савобларга эришади. Бу ҳақида Аъроф сурасининг 204-оятида бундай дейилади:
وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآَنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
“Қуръон ўқилганда уни тинглангиз ва сукут сақлангиз! Шояд шунда раҳм қилингайсиз!”.
Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам Қуръони каримни ўқиган, ёд олган кишиларни инсонларнинг энг яхшиси деб таърифлайдилар. Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ривоят қиладилар:
خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَعَلَّمَهُ
“Сизларнинг яхшиларингиз Қуръонни ўрганиб, сўнг уни бошқаларга ҳам ўргатувчилардир” (Имом Бухорий).
Яна бир ҳадиси шарифда:
مَنِ اسْتَمَعَ إِلَى آيَةٍ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةٌ مُضَاعَفَةٌ
وَمَنْ تَلاَهَا كَانَتْ لَهُ نُوراً يَوْمَ الْقِيَامَةِ
“Ким Аллоҳ таолонинг Китобидан бир оятни эшитса, унга икки ҳисса кўп савоб ёзилади. Кимда-ким Қуръонни тиловат қилса, қиёмат куни унинг учун ёритувчи нур порлайди” (Имом Аҳмад ва Имом Байҳақий).
Қуръони карим калималари остидаги ўта теран маъно-мазмун, ҳикмат борлиги, ҳар қандай инсон Қуръони каримнинг ўта таъсирли оятларини эшитган пайтда, беихтиёр унга қулоқ тутиб қолиши, бутун вужуди билан берилиб тинглаши – буларнинг барчаси ушбу улуғ китоб бутун оламларнинг яратувчиси бўлмиш Аллоҳ таборака ва таолонинг сўзи эканига яна бир бор амин бўлади.
Қадрли меҳмонлар, мусобақамизни тўғридан-тўғри кузатиб бораётган азиз Қуръон мухлислари!
Муҳтарам Президентимиз 2017 йил 1 сентябрь куни “Ҳазрати Имом” мажмуасига қилган ташрифлари чоғида Қуръон мусобақасини дастлаб туман, шаҳар ва вилоят босқичини сўнгра Республика босқичини ўтказиш бўйича кўрсатма берган эдилар. Шунга мувофиқ, бу йилги мусобақа ўзгача руҳда, кўтаринки кайфиятда, оммавий тарзда ўтказилди. Буни барчамиз кўриб, гувоҳи бўлдик. Бу бежизга эмас, албатта. Чунки Қуръони каримни ёдлаш, тинглаш ва англашда ҳикмат кўп. Давлатимиз раҳбари таъбирлари билан айтганда: “Қуръонни эшитиш, эшита олиш юксак маънавият, маърифат. Қуръон ҳеч қачон ёмонликка даъват қилмайди. Агар, Қуръони каримни эшита олсак, эшиттира олсак бу муваффақият бўлади. Элимизга нур келади”.
Мана шундай ишларнинг узвий давоми сифатида шу йил 13 апрель куни Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистонда Қуръони карим тиловати мусобақасининг якуний Республика босқичига тайёргарлик кўриш ва уни юқори савияда ўтказиш тўғрисида”ги мажлисида Бош вазир жаноблари томонидан жуда ҳам муҳим вазифалар ва топшириқлар белгилаб берилди. Ҳозирда барча мутасадди ташкилотлар Қуръон мусобақасини энг юқори савияда ўтказиш учун жуда кўп хизматлар қилишмоқда.
Айниқса, Диний идорамизнинг доимий ҳамкори бўлган Ўзбекистон ёшлар иттифоқи ташкилоти мусобақани ўтказишда яқиндан ҳамкорлик қилиш таклифи билан чиққани бизни қувонтирди. Биз ушбу таклифни мамнуният билан қабул қилдик. Ёшлар иттифоқи ташкилоти ғолибларини қимматбаҳо совғалар билан тақдирлаш каби энг улуғ савобли ишларни ўз зиммасига олди, бунинг учун албатта ташаккур айтамиз.
Фурсатдан фойдаланиб, барча ташкилотлар раҳбарларига, мутахассисларига, ишчи-ходимларига, барча-барчага ва ўзининг сармояси билан ҳисса қўшган саховатпеша кишиларга катта миннатдорлик билдирамиз. Уларнинг эл-юрт саодати, динимиз равнақи, халқимиз фаровонлиги йўлида олиб бораётган фидокорона меҳнатларида улкан зафарлар ато этишини Яратган Ҳақ таолодан сўраймиз. Аллоҳ таборака ва таоло олиб бораётган ишларида Ўзи мададкор бўлиб, Ўзининг ҳифзу ҳимоясида асрасин.
Қуръон тиловати пайтида ва ундан кейин дуолар қабул бўлишидан умид қилиниши борасида ҳадис келган. Бугун қалби қувончга тўлган мўмин-мусулмон юртдошларимиз мана шундай файзу баракотли кунларда қўлларини баралла дуога кўтариб, унинг шукронаси учун Парвардигоримизга ҳамду санолар айтишмоқда. Бу ишга ташаббускор бўлган Давлатимиз раҳбари, барча мутасаддилар ҳақларига дуолар қилишмоқда. Юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги учун дуолар қилмоқдалар.
Албатта, ушбу хайрли ва фазилатли мусобақа, дуолар сабабидан жонажон Ўзбекистонимизга яхшиликлар, баракалар ёғилиб, кунларимиз бундан-да нурафшон, ҳаётимиз янада фаровон бўлади, иншоаллоҳ.
Республика босқичига етиб келгунга қадар, минг-минглаб йигит-қизларимиз орасидан туман-шаҳар ва вилоят босқчиларида ғолибликни қўлга киритиб, якуний босқичда иштирок этаётган қорию қорияларимизга муваффақиятлар, зафарлар тилаб қоламиз. Аллоҳ юзларини ёруғ, иштирокларини осон қилсин!
Ўзбекистонда оммавий тарзда ўтказилаётган биринчи Қуръони карим тиловати мусобақасининг Республика босқичини очиқ деб эълон қиламан.
ЎМИ Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَذْكُرِ اسْمَ اللهِ، وَإِنْ نَسِيَ أَنْ يَذْكُرَ اسْمَ اللهِ فِي أَوَّلِهِ فَلْيَقُلْ بِسْمِ اللهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қачон бирортангиз таом еса, Аллоҳнинг исмини зикр қилсин. Агар аввалида Аллоҳнинг исмини зикр қилишни унутиб қўйса, «Бисмиллаҳи аввалаҳу ва ахироҳу» десин», дедилар» (Абу Довуд ва Термизий ривоят қилганлар).
Баъзан таом тановул қилиш пайтида инсон шошилиб, «Бисмиллаҳ»ни айтиш эсидан чиқиб қолади. Бир оз еганидан кейин «Бисмиллаҳ»ни айтмагани эсига тушиб қолади. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ушбу ҳадиси шарифларига биноан, ана шундай вақтда «Бисмиллаҳи аввалаҳу ва ахироҳу» демоғи лозим.
Бу жумланинг маъноси «аввалида ҳам, охирида ҳам Бисмиллаҳ» дегани бўлиб, таомнинг баракасини қайтаради ва унга шайтон шерик бўлишини қирқади.
وَعَنْهَا قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَأْكُلُ فِي سِتَّةٍ مِنْ أَصْحَابِهِ فَجَاءَ أَعْرَابِيٌّ فَأَكَلَهُ بِلُقْمَتَيْنِ، فَقَالَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَمَا إِنَّهُ لَوْ سَمَّى كَفَاكُمْ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَصَحَّحَهُ.
Яна ўша кишидан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг олтита саҳобалари билан таом емоқда эдилар. Бир аъробий келиб, икки луқмада (ҳаммасини) еб қўйди. Шунда у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Агар у тасмия айтганида, ҳаммангизга етар эди», дедилар» (Термизий ривоят қилган ва саҳиҳ, деган).
Бу ҳадиси шарифда ҳар бир одам таомни «Бисмиллаҳ»ни айтиб еса, у баракали бўлишига далолат бор.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ва у кишининг олти саҳобалари албатта «Бисмиллаҳ»ни айтиб, сўнг таом ейишни бошлаганлар. Аммо ҳалиги аъробийнинг «Бисмиллаҳ»ни айтмай таом егани баракани қочирди.
وَكَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ جَالِسًا وَرَجُلٌ يَأْكُلُ فَلَمْ يُسَمِّ حَتَّى لَمْ يَبْقَ مِنْ طَعَامِهِ إِلَّا لُقْمَةٌ، فَلَمَّا رَفَعَهَا إِلَى فِيهِ قَالَ: بِسْمِ اللهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ، فَضَحِكَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثُمَّ قَالَ: مَا زَالَ الشَّيْطَانُ يَأْكُلُ مَعَهُ، فَلَمَّا ذَكَرَ اسْمَ اللهِ اسْتَقَاءَ مَا فِي بَطْنِهِ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالنَّسَائِيُّ.
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўтирган эдилар. Бир киши таом ер эди. У тасмия айтмади. Фақат бир луқма таом қолгандагина «Бисмиллаҳи аввалаҳу ва ахироҳу» деди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кулдилар ва:
«Шайтон у билан таом еб турди. Аллоҳнинг исмини зикр қилганида қорнидаги нарсани қусиб юборди», дедилар» (Абу Довуд ва Насоий ривоят қилганлар).
Бу ҳам барчамиз учун дарс. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бор жойдаги ҳар бир ўтириш, ҳаракат ва сакинат ҳамманинг диққат эътиборида бўлиши маълум.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ўтирган жойда бир одам «Бисмиллаҳ»ни айтмай, таом тановул қила бошлади. Ҳамма дамини ичига ютиб, нима бўлар экан, деб кутиб турди.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам эса индамас эдилар. Ҳалиги киши эса таом ейишда давом этар эди. Энди нима бўлади? Атиги бир луқма таом қолганда бирдан эсига тушиб қолиб:
«Бисмиллаҳи аввалаҳу ва ахироҳу» деди».
Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кулдилар ва: «Шайтон у билан таом еб турди. Аллоҳнинг исмини зикр қилганда қорнидаги нарсани қусиб юборди», дедилар».
Демак, таомни «Бисмиллаҳ»ни айтмай еган одам билан бирга шайтон ҳам унинг таомидан қўшилишиб еб турар экан.
Бу эса ҳам гуноҳ, ҳам таомнинг баракасини қочиришдир. Шунинг учун бу масалага жуда эҳтиёт бўлмоқ керак. Мабодо аввалида айтиш эсдан чиқиб қолган бўлса ҳам, эслаган заҳоти айтиш лозим.
Аллоҳнинг исмини зикр қилиб, сўнг таом ейишни бошлаш исломий овқатланиш маданиятининг бошида туради.
Албатта, таом Аллоҳ таоло томонидан бандага бериладиган улкан неъмат эканлиги ҳеч кимга сир эмас. Доимо Аллоҳни эслаб туриши лозим бўлган банда учун неъматга эришган пайтда неъмат берувчи Зотни эслаш зарурати яна ҳам ортади. Ана шундай пайтда Аллоҳни – неъмат берувчи Зотни эсидан чиқарган одам хато қилган бўлади. Агар ўзи эслаб, хатосини тўғриласа, яхши. Агар унинг эсига тушмаса, атрофдагилар унга эслатиб қўйишлари лозим. Чунки Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам доимо шундай қилганлар.
«Ҳадис ва ҳаёт» китоби 16-жузидан