Аллоҳ таоло Қуръони Каримда марҳамат қилиб айтади:
وَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا
“Кимки у хоҳ эркак бўлсин, хоҳ аёл – мўминлик ҳолида савобли ишлар қилса, айнан улар жаннатга кирурлар ва уларга хурмо данагининг ипича ҳам зулм қилинмагай” (Нисо сураси, 124-оят).
Нақийр – хурмо меваси данагининг ўртасида бўладиган нуқтага айтилади (юқоридаги расмда чап тарафда).
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деган:
يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ
“(Аллоҳ) кечани кундузга киритур ва кундузни кечага киритур, У Қуёш ва Ойни ҳам (сизлар учун) бўйин сундириб қўйгандир – ҳар бири муайян муддатгача сайрда бўлур. Ана шу сизларнинг Раббингиз – Аллоҳдир, Подшоҳлик фақат Уникидир. (Эй, мушриклар!) Сизлар Уни қўйиб илтижо қилаётган нарса (сохта маъбуда)ларингиз эса, хурмо данагининг пардасича нарсага ҳам эга эмасдир” (Фотир сураси, 13-оят).
Қитмийр – хурмо меваси данагининг юпқа пардасига айтилади (юқоридаги расмда ўнг тарафда).
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда бундай деб марҳамат қилган:
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا
“Ўзларини “поклаётган” кимсаларни кўрмайсизми? Ҳақиқатан, Аллоҳ кимни хоҳласа (ўшани) поклайди, (Аллоҳ томонидан) хурмо данагининг ипича ҳам зулм қилинмайди” (Нисо сураси, 49-оят).
Фатийл – хурмо меваси данагининг ўртасидан кўтарилиб турган ингичка ипга айтилади (юқоридаги расмда ўртада).
Интернет материалларидан
Нозимжон Иминжонов таржимаси
ЎМИ матбуот хизмати
Ҳакимлардан бири айтади: “Одам дард олдида йиқилиши айб эмас, балки лаззатлар жарлигига қулаб кетиши ҳақиқий айбдир”.
Алий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, у зот: “Гуноҳдан лаззатлансанг, у лаззат арийди, унинг гуноҳи эса қолади. Агар яхшилик йўлида хорисанг, чарчоқлар тарқаб кетади, яхшилик (фойдага) қолади”, дедилар.
Мен Шайх Алий Тантовийдан ҳаётларида ўқиган энг гўзал ҳикмат қайси эканини сўраганимда, у зот: “Етмиш йилдан ошибдики, ўқиш билан бандман ва Ибн Жавзий раҳимаҳуллоҳнинг “Сайдул-хотир” китобида ривоят қилган “Шак йўқки, тоатнинг машаққати кетади ва унинг савоби қолади, маъсиятларнинг лаззати кетади ва унинг гуноҳи қолади” деган ҳикматидан гўзалроғини ўқиганим йўқ”, деган эдилар.
Ушбу маъноларни Кусаййир Изза ҳам айтиб, бундай деганлар:
Ҳаромдан тотсанг гар лаззат қаймоғин,
Мазаси кетиб қолар, гуноҳи-ори...
Доимо ёдингизда тутингки, ҳаётда инсонни чалғитадиган зийнатлар қаршисида нафс устидан ғолиб бўлишдан-да лаззатлироқ нарса йўқ.
Ҳар кишининг ўз лаззат унсурлари бор:
Обидларнинг лаззати муножотда.
Уламоларнинг лаззати тафаккурда.
Сахийларнинг лаззати эҳсонда.
Муслиҳлар (ислоҳотчилар)нинг лаззати ҳидоятда.
Бадбахтларнинг лаззати биров билан ғижиллашишда.
Пасткашнинг лаззати дилозорликда.
Залолатдагиларнинг лаззати иғво ва бузғунчиликда.
Ҳеч нафсингиздан: “Менинг лаззатим нимада?” деб сўраб кўрганмисиз. Ҳаётнинг қадр-қимматини белгилайдиган лаззат пулдор бўлиш, обрў орттириш, катта-катта мансабларда эмас. Аслида у ўзингиздан кейин қолдирадиган яхши номдадир... У – риёсиз қилаётган яхши ишингизда. У – фойдали илмда. У – фарзандларингизга ўргатган илмингизда. Улар Қуръон тиловати ила сизга савоб йўллашади. Сиз ундан дунё ва охиратда фойда оласиз. Ҳаётнинг мазмуни бўлган лаззат – бу бирор-бир яхши одатдир. Сиздан кейин атрофингиздагилар уни одат қилиб, ҳаётларига татбиқ этадилар. Бу лаззат ҳаётнинг қайси жабҳасида бўлмасин, Аллоҳнинг розилигига эриштиради...
Ҳассон Шамсий Пошонинг "Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар" номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.