Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Июн, 2025   |   6 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:10
Қуёш
04:52
Пешин
12:26
Аср
17:34
Шом
19:54
Хуфтон
21:29
Bismillah
02 Июн, 2025, 6 Зулҳижжа, 1446

Муносабат: Истиқболли лойиҳалар амалга ошмоқда

29.01.2018   3909   4 min.
Муносабат: Истиқболли лойиҳалар амалга ошмоқда

Кеча давлатимиз раҳбари Қашқадарё вилоятига ташриф буюрди. Қашқадарё воҳаси мамлакатимизнинг жадал ривожланиб бораётган иқтисодий потенциали юксак: табиий бойликлари мўл, чорвачилик ва деҳқончиликка ҳам ниҳоятда қулай ҳудудларидан ҳисобланади.

Президентимиз Шавкат Мирзиёев 2017 йил 24-25 февраль кунлари Қашқадарё вилоятига ташрифи чоғида кўплаб истиқболли лойиҳалар билан танишиб, ҳудудни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш юзасидан зарур топшириқлар берган эди.

Ўтган бир йилга яқин вақт мобайнида вилоятда ялпи ҳудудий маҳсулот ҳажми 2016 йилга нисбатан 3,1 фоиз ўсди. Саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш 6,4, капитал қўйилмалар ҳажми 23,5, пудрат ишлари 4, қишлоқ хўжалик маҳсулотлари етиштириш 8, бозор хизматлари 4,2 ва чакана савдо айланмаси 2 фоиз ўсиши таъминланди. Бандлик дастури доирасида 71 минг 706 янги иш ўрни яратилди.

Вилоятда давлат бюджети ва хорижий сармоядорлардан катта миқдорда маблағлар ажратилиб, бугунги кунда сифатли маҳсулот чиқараётган ишлаб чиқариш корхоналари фаолияти билан танишган Президентимиз муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ҳамроҳлигида Шаҳрисабз шаҳрининг тарихий марказида жойлашган “Дорут тиловат” мажмуасини ҳам зиёрат қилди

Таомилга биноан ўтганлар хотираси ёд этилиб, Қуръон тиловат қилинди.

Маълумингизки, Амир Темур ҳазратлари ўзи туғилиб ўсган Шаҳрисабзни жуда ҳам яхши кўрган. Ҳатто унинг чевараси Бобур Мирзо “Бобурнома”да бобокалони Шаҳрисабзни салтанатининг пойтахти қилмоқчи бўлганини ҳам ёзган. Соҳибқироннинг фарзандлари ва набиралари, ҳатто чеваралари ҳам бу муаззам шаҳарни ўзгача муҳаббат-ла севганлар.

Бугун юртбошимиз зиёрат қилган Кўк гумбаз масжиди, Шайх Шамсиддин Кулол, Гумбази Сайидон мақбаралари ва ҳужралардан иборат бўлган “Дорут тиловат” мажмуаси ҳам темурийлар даврининг маҳсули.  Улар, асосан, XIV аср охири XV асрнинг биринчи ярмида бунёд этилган.

Мажмуадаги ҳар бир обиданинг ўзига хос тарихи бор. Кўк гумбаз масжидини Амир Темурнинг набираси, буюк олим ва давлат арбоби Муҳаммад Тарағай Улуғбек 1434-1435 йилларда қурдирган. Мирзо Улуғбек масжидни отаси Шоҳрух номидан бобоси Амир Темур шарафига бунёд этган. Кириш пештоқининг равоғида уларнинг номлари ва қурилиш санаси битилган.

Шайх Шамсиддин Кулол мақбараси XIV аср охирида барпо этилган. Шайх Шамсиддин Кулол ал Фохурий Амир Темур ҳамда унинг отаси Тарағай Баҳодирнинг устози ва пиридир. У 1370 йилда вафот этган. Амир Темур устози қабри устига мақбара қурдирган.

Гумбази Сайидон мақбараси 1437 йилда Мирзо Улуғбек фармони билан қурилган. Мақбара ичида XV-XVII асрларга оид бир нечта қабр тошлари бор. Бу қабр тошлар термизлик саййидларга тегишли бўлиб, бир-биридан катта-кичик ҳолатда жойлаштириб қўйилган. Маълумки, саййидлар Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг авлодидан бўлиб, улуғ зотлар ҳисобланади. Шунинг учун ҳам мақбаранинг номи Гумбази Сайидон, яъни Саййидлар гумбази деб ном олган.

Бу ерда саййидларнинг қўйилишининг сабаби ҳам Амир Темурга бориб тақалади. Соҳибқироннинг ўзи саййидларни жуда ҳам ҳурмат қилган. “Тузуклар”ида “(Ҳазрати) Муҳаммад авлодидан бўлганларнинг мартабасини бошқалардан юқори кўтариб, уларнинг иззат-ҳурматини ўрнига қўйгил. Уларга қанча кўп муҳаббат билдирсанг ҳам, уни исроф деб ўйлама, чунки қайси иш Худо йўлида бўлса, унда исроф йўқдир”, деб ворисларига насиҳат қилган.  Унинг ана шу насиҳатига амал қилган авлодлари ҳам ҳар доим саййидларнинг ҳурматини жойига қўйиб келган.

Давлатимиз раҳбари ушбу қутлуғ масканда уламолар билан эркин мулоқот қилди. Суҳбатда халқимиз фаровонлиги йўлида амалга оширилаётган хайрли ишлар ҳақида сўз юритилди. Уламолар мамлакатимизда олиб борилаётган ислоҳотлардан, хусусан, диний-маърифий соҳада юз бераётган катта ўзгаришлардан беҳад миннатдор эканини изҳор қилдилар. Айниқса, улар Ўзбекистон Қуръон мусобақасини ўтказиш ҳақида тавсия бергани учун Президентимизга раҳматлар айтиб, у кишининг ҳақларига дуолар қилдилар. Шунингдек, уламолар бу табаррук танловга бутун вилоятда, жумладан, Шаҳрисабзда ҳам қизғин тайёргарлик кўрилаётганини айтдилар.   

ЎМИ матбуот хизмати

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Қурбонлик қилмоқчи бўлган одам соч ва тирноғини олмаслиги керакми ?

12.06.2024   5232   3 min.
Қурбонлик қилмоқчи бўлган одам соч ва тирноғини олмаслиги керакми ?

Cавол: Қурбонлик қилмоқчи бўлган одам 10 кунгача тирноқ, соч ва соқолини олмасин, деган гапнинг шариатимизда ҳукми қандай? 

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Шариатимизда Зулҳижжа ойи киргандан бошлаб токи қурбонлик қилгунча киши соч ва тирноқларини олмаслиги  шарт қилинмаган. Балки бу – ихтиёрий бўлган мубоҳ ишдир.

Мана шу ўн кунда бошқа кунларда бажарадиган баъзи одатий амалларимизни бажармасликка тарғиб қиладиган кишилар, ўз гапларини ушбу ҳадис билан қувватлайдилар. Умму Салама розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар:

“Қачон Зулҳижжанинг аввалги ўн куни бошланса ва бирортангиз қурбонлик қилмоқчи бўлса, соч ва соқолига тегмасин (олмасин)”, бошқа ривоятда “Соч ва тирноқ олмасин”, яна бошқа бир ривоятда эса “Ким Зулҳижжанинг ҳилолини кўрса ва қурбонлик қилмоқчи бўлса сочи ва тирноғини олмасин” (Имом Муслим ривояти).

Бу мавзуда улуғ Ҳанафий олим Имом Абу Жаъфар Таҳовий раҳимаҳуллоҳ бундай дейдилар:

“Баъзи аҳли илмлар бу ҳадис (ҳукми)га юрадилар. Уни маҳкам тутиб, (амал қилиш учун) асос қилиб олишади. Бошқа уламолар эса ўзгача йўл тутадилар ва бундай дейдилар: “Зулҳижжанинг аввалги ўн кунида қурбонлик қилишни ният қилган ва ният қилмаганлар учун соч ва тирноқларини олишда ҳеч қандай зарар (гуноҳ) йўқ”. Улар бу тўғрисида “Ҳаж китоби”да келтирган ҳадисимизни ҳужжат қиладилар: Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Ҳадий (қурбонлик учун аталган ҳайвон)ларига қурбонлик белгиларини боғлар эдим. У зот қурбонликларини (Макка шаҳрига) жўнатар ва биз билан (Мадина шаҳрида) ҳалол (яъни, эҳромсиз) турардилар. Эҳромли киши эҳтиёт бўлиши керак бўлган нарсалар (соч ва тирноқ олиш, жинсий алоқа ва ҳаказолар)дан сақланмас эдилар. Одамлар ҳаждан қайтгунча шу ҳолат давом этарди”.

Бу ҳадисда аввалги ҳадисда ман қилинган ишларнинг мубоҳ эканига далил бор. Оиша онамиз розияллоҳу анҳо айтган ҳадиснинг бизга етиб келиш йўли Умму Салама онамиз розияллоҳу анҳоникидан яхшироқ. Чунки Оиша онамизнинг ҳадиси бизга “Мутавотир” ҳолда етиб келган.

Умму Салама онамиздан ривоят қилинган ҳадиснинг бизга етиб келиши эса ундай эмас, балки Имом Моликдан ривоят қилинган ҳадиснинг иснодига таъна етган. Бу ҳадис Пайғамбаримизга етиб бормайди, Умму Саламада тўхтайди, деганлар” (“Шарҳи маъонил осор”)

Имом Таҳовий бу мавзуни ҳадислар билан шарҳлаб бўлгач, масалага бошқа томондан ёндашиб айтадиларки, эҳром – кишига аввал ҳалол бўлган кўп нарсаларни ман қилади. Шуларнинг ичида энг қаттиқ ман қилингани жинсий алоқа бўлиб, у эҳромни бузади. Энди, эҳромда бўлмаган киши қурбонлик қилмоқчи бўлса, у жинсий алоқадан ман қилинмайди. Ундан ман қилинмагандан кейин ўз-ўзидан ундан пастроқ даражадаги иш (соч, тирноқ олиш)лардан ман қилинмайди. Мана шу – Имом Абу Ҳанифа, Абу Юсуф ва Муҳаммад раҳматуллоҳи алайҳимнинг сўзидир.

Муҳаққиқ аллома Мулла Алий Қорий раҳимаҳуллоҳ бу масалада бундай дейдилар: «Абу Ҳанифа роҳимаҳуллоҳ айтадилар: “Бу иш – мубоҳ бўлиб, (соч, тирноқни олиш) макруҳ ҳам эмас, (уларни олмаслик) мустаҳаб ҳам эмас”» (“Мирқотул Мафотиҳ”).

Демак, қурбонлик қилмоқчи бўлган шахс модомики эҳромда эмас экан соч-соқолини, тирноғини олишида ҳеч қандай гуноҳ йўқ, балки бу – ихтиёрий бир амалдир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази