Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёллари ва бошқа оила аъзоларига илтифот кўрсатар, меҳр-муҳаббат билан муомала қилар ва баъзида ҳазиллашиб ҳам турар эдилар. Бошқаларга ҳам аҳли оиласига гўзал муносабатда бўлиш лозимлигини уқтирардилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг «Сизларнинг яхшиларингиз – аҳлига яхшиларингиздир. Мен аҳлига муомала қилишда сизларнинг энг яхшингизман» ва «Мўминларнинг иймони комилроғи ва хулқи яхшироғи – аҳлига илтифотлисидир» деган сўзлари ҳам буни тасдиқлайди.
Оиша онамиз розияллоҳу анҳодан: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уйда ёлғиз қолганларида қандай бўлар эдилар?» деб сўрашди. Оиша розияллоҳу анҳо: «Табассумли ва хушчақчак бўлар эдилар», деб жавоб бердилар.
Аҳли оилаларига чиройли муносабат масаласига доир яна бир мисолни Оиша розияллоҳу анҳо ривоят қилган ҳадисдан билиб олиш мумкин:
Оиша розияллоҳу анҳо қўғирчоқ ўйнаб ўтирган эдилар, ҳузурларига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кирдилар. Қўғирчоқларнинг орасида от ҳам бор эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Оиша, бу нима?» дедилар. Оиша розияллоҳу анҳо: «Сулаймоннинг оти», деган эдилар, у зот Оиша розияллоҳу анҳонинг гапларига кулиб қўйдилар.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мен билан югуришда мусобақалашдилар. Мен у зотдан ўзиб кетдим. Бу тўлишишимдан олдин эди. Тўлишганимдан сўнг Расулуллоҳ солллаллоҳу алайҳи васаллам мендан ўзиб кетдилар. Шунда у зот: «Бир-у бир», дедилар».
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уй юмушларида аҳли оилаларига қарашар, илтифот кўрсатиб, аёлларининг сўзларини берилиб эшитар эдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша онамиз розияллоҳу анҳонинг ўн бир аёл ўз эрларининг яхшию ёмон барча сифатларини бир-бирига рўй-рост айтиб беришга аҳдлашганлари ҳақидаги ҳикояларини эътибор билан эшитган эканлар.
Сут оналари Ҳалима Саъдийя ва эмикдош сингиллари Шаймога ҳам юксак даражада ҳурмат-эътибор билан муомалада бўлганлар. Ана шу ҳурматлари туфайли ҳам уларнинг қабиласи бўлмиш Бану Саъд аҳлига олижаноблик билан муомала қилганлар.
Пайғамбар алайҳиссалом олижаноб зот
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Бирон киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қулоқларига шивирлаганини, яъни махфий гапирганини кўрмаганман. У зот муборак бошларини ундан (сўзловчидан) узоқ тутар, у киши ҳам бошини узоқ қилар эди».[1]
Хорижа ибн Зайд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Агар дунё ҳақида гап кетса, биз билан қўшилиб, дунёни зикр қилар эдилар. Охиратни эсласак, биз билан қўшилиб, охиратни эслар эдилар. Таом ҳақида гаплашсак, бизга қўшилиб, таом ҳақида гапирардилар».[5]
Яна бир куни бир кампир у зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, «Эй Аллоҳнинг Расули, Аллоҳга дуо қилинг, мени жаннатга киргизсин», деди. У зот: «Эй фалончининг онаси, жаннатга кампирлар кирмайди-ку», дедилар. Кампир йиғлаб, қайтиб кетди. У зот: «Унга айтинглар, у жаннатга кампир ҳолида кирмайди. Чунки Аллоҳ таоло (жаннатга кирадиган аёллар ҳақида) «(Улар) жозибали ва тенгқурдирлар», деган», дедилар. Буни эшитган кампир хурсанд бўлиб кетди. (Воқеа сураси, 37-оят)
Умму Дардо розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Абу Дардо бирор гап гапирса, табассум қилар эди. Мен унга: «Сиз гапирганингизда одамлар сизни аҳмоқ деб ўйламайдими?» дедим. Абу Дардо розияллоҳу анҳу: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бирор сўз гапирганларини эшитган ёки кўрган бўлсам, албатта табассум қилар эдилар», деди». Абу Дардо розияллоҳу анҳу бирор сўз гапирсалар, бу борада ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашиб табассум қилиб қўяр эди.
Муҳаммад Ҳасанийнинг “Икки олам сарвари” китобидан
“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти ўқитувчсиси
Баратов Ғиёсиддин таржима қилди.
[1] Абу Довуд ривояти.
[2] Табароний ривояти.
[3] Баззор ва Табаронийлар ривояти.
[4] Имом Термизий ривояти.
[5] Аскарий ривояти.
Аллоҳ таоло ҳар бир амални ихлосу муҳаббат билан ўЗининг қоидасига мувофиқ бажарган бандаларига улкан мукофотларни ато қилади. Ҳаж амалларини гўзал ҳолатда адо қилган кишилар учун дунёда гуноҳлари кечирилиши, охиратда эса жаннат мукофот қилиб берилади.
Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Умрадан умрагача бўлган (сағира) гуноҳлар кечирилади. Мабрур ҳажнинг мукофоти фақат жаннат бўлади!”, дедилар» (Имом Байҳақий ривояти).
“Мабрур” сўзи луғатда яхшилик қилинган, қабул қилинган маъноларини англатади. Уламолар ҳадисни шарҳлар эканлар, ҳажнинг мабрур бўлиши учун қуйидаги сифатлар топилиши лозим деганлар. Ихлос: зуҳди зиёда бўлиши; охиратга рағбат қилиш; барча ҳукмларини тўлиқ бажариш; сафарда фисқ ва маъсиятлардан, фаҳш сўзлардан тийилиш; риё, сумъа ва ужбдан сақланиш.
Аллоҳ таоло ҳожиларга берган энг катта имкониятлардан яна бири гуноҳларни мағфират қилишидир. Нафақат ҳожининг, балки ҳожи гуноҳларини мағфират қилишни сўраган инсонларнинг ҳам гуноҳларини Аллоҳ таоло кечиради. Шунинг учун зиёратга кирган кишилар ҳожидан ҳақларига дуо қилишни сўрайдилар.
Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Ким ҳаж қилса, ёмон гап ва ёмон иш қилмаса, худди онаси туққан кундагидек ортга қайтади”, деяётганларини эшитдим» (Имом Бухорий ривояи).
Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки ҳаж қилса, ёмон гап ва ёмон иш қилмаса, ўтган гуноҳлари кечирилади”, дедилар».
Бу ерда кичик гуноҳлар назарда туттилган. Чунки катта гуноҳларнинг кечирилиши учун тавба шарт. Сўзимизни қуйидаги ҳадиси шариф ҳам қувватлайди.
Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Беш вақт намоз (ўртасида), жумадан жумагача, Рамазондан Рамазонгача бўлган гуноҳлар, агар кабирасидан четланилса, кечирилади”, дедилар” (Имом Муслим ривояти).
Аллоҳ таоло юртимиз ҳожиларининг қилган ибодатлари, дуо ва зикрларини Ўз даргоҳида ҳусни қабул этсин! Ҳажингиз мабрур, саъйингиз машкур бўлсин!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг "Ҳаж буюк ибодатдир" номли китобларидан олинди.