Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
11 Июн, 2025   |   15 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:05
Қуёш
04:49
Пешин
12:28
Аср
17:38
Шом
19:59
Хуфтон
21:37
Bismillah
11 Июн, 2025, 15 Зулҳижжа, 1446

Имом Ашраф Али Таҳонавий

11.11.2017   10676   4 min.
Имом Ашраф Али Таҳонавий

Улуғ аллома, нафақат Ҳиндистонда балки бутун дунёда шуҳрат қозонган, “Уммат ҳакими” деган улуғ номга сазовар бўлган бу зотнинг тўлиқ исмлари Ашраф Али Таҳонавий ибн Мунший Абдулҳақ ибн Ҳофиз Файз Али ибн Ғулом Фарид Шаҳид ибн Жалол ибн Раҳматуллоҳ ибн Омонуллоҳ ибн Атийқуллоҳ Хатиб ибн Ҳофиз Ҳабибуллоҳ ибн Одам ибн Муҳаммад Жалол ибн Содржаҳондир.

У кишининг насаблари ота томонидан иккинчи халифа ва буюк саҳобий ҳазрат Умар розияллоҳу анҳуга бориб тақалади. Она томондан эса саҳоба ҳазрат Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳуга бориб тақалади.

Аллома Ашраф Али Таҳонавий ҳижрий 1280 йил (милодий 1863) Таҳона қишлоғида дунёга келганлар. Таҳона қишлоғи Ҳиндистонннг шимолида жойлашган бўлиб у ердан кўплаб уламолар етишиб чиққан.

Бурҳониддин Марғинонийнинг “Ҳидоя” асарини устозлари аллома Маҳмуд Ҳасан Девбандийдан ўрганганлар. Зафар Аҳмад Усмоний у киши ҳақида бундай деганлар: “Шайх Таҳонавий мазҳабда ўртаҳоллиги ва мўътадиллиги, шунингдек, ихтилофли масалаларда кенгбағрлиги ва кенг фикрлиги билан ажаралиб турган”.

Шу билан бирга Таҳонавий муомалот масалаларида муаммо бўлмаслиги учун  тўртта мазҳабнинг бирортасига тўғри келса одамлар бутунлай шариатни ташлаб кетмасликлари учун ўша мазҳаб бўйича фатво берар эдилар.

Ҳар бир етук инсон юқори даражага этишида, албатта, унга устоз лозим. Шунингдек, Имом Таҳонавийнинг мана шундай етук даражага етишларида у кишининг устозларининг ўрни жуда катта.

Устозлари:

  1. Шайх Набил Муҳаммад Яъқуб ибн Мамлук Али Наънутий. У киши Ҳиндистоннинг машҳур уламоларидан бўлиб ҳижрий 1249 йил (милодий 1833) Нанота шаҳрида дунёга келган ва шу ерда ҳижрий 1302 йил (милодий 1984) вафот қилган. Илмни оталари шайх Мамлук Алидан ўрганган. Шунингдек, кейинчалик Девбандда ўқиганлар.
  2. Шайх Маҳмуд Ҳасан Девбандий тариқатда етук устозлардан бўлиб, ҳижрий 1268 йилда (милодий 1851) Барилий шаҳрида дунёга келган.
  3. Манфаъат Али Девбандий. У киши машҳур фақиҳлардан бўлиб Девбандда туғилиб ўсган. Устозлари Яъқуб ибн Мамук Али Нанутий ва Аҳмад Деҳлавий каби Девбанд устозларидан илм олишган, 1327 йил Конфурда вафот қилган.
  4. Абдулали ибн Насиб Али Ҳанафий Миртаҳий. Машҳур уламоларидан саналади. У киши Мерта қишлоғида дунёга келганлар. Муҳаммад Қосим Нанутий, Аҳмад Али Саҳоранфурий Файз Ҳасан Саҳоранфурий ва бошқа кўплаб уламолардан дарс олган.
  5. Шайх Мулла Маҳмуд. Таҳонавий у кишидан Ҳадис китобларини ўрганган.

             Таҳонавий ўз асридаги турли илм соҳаларини мукаммал эгаллаган машҳур олим бўлиб, масалаларни аниқлашда ва далилларни чуқур ўрганишда илм толиблари орасида шуҳрати кенг тарқалган. Таҳонавийнинг етук илми ва маърифатидан фойдаланиш учун мусулмон ўлкаларнинг турли чеккаларидан илм талабидагилар жамоа-жамоа бўлиб ёғилиб келар эди. Улар Таҳонавийнинг илмидан ҳайратланиб, уни қаттиқ ҳурмат қилишарди.

Шогирдлари кўп бўлиб, уларнинг энг машҳурлари қуйидагилар:

  1. Зафар Аҳмад Усмоний Таҳонавий. У киши 1310 ҳижрий йил дунёга келган. Дастлаб Девбандда таҳсил олган. 3 ёшларида оналаридан ажраган. Ҳижрий 1394 йил зулқада ойида вафот қилган.
  2. Шайх Ишоқ ибн Латиф Ҳанафий Бардавоний. У зот Бардавон шаҳрида ҳижрий 1283 йилда дунёга келган. Дастлаб устози Мавлавий Муҳаммад Ҳанифдан илм олган. Ҳижрий 1357 йилда Калкуттада вафот қилган.
  3. Шайх Аҳмад Али Фатҳфурий. Катта мударрис уламолардан бўлиб ҳижрий 1292 йилда Фатҳфурда дунёга келган. Фатҳфур Лакнао шаҳри яқинида жойлашган.
  4. Ибн Сирож Яқин Ҳанафий Курсавий. У киши фиқҳ ва ҳадис илмида катта олим саналади. Лакнао шаҳридаги Курсий қишлоғида дунёга келган. Дастлаб ўз шаҳрида илм олиб сўнгра Девбандга бориб ўқиган. Ҳижрий 1324 йилда Маккада вафот қилган.
  5. Шайх Муҳаммад Мустафо Бажнурий. Табобат илмида машҳур бўлган. Дастлаб илмни оталари Саййид Марвон Алидан ўрганган.

Абдуллоҳ  ПАРПИЕВ

Халқаро  алоқалар  бўлими  ходими

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Қурбон ҳайити куни бажариладиган 13 амал

28.06.2023   4626   2 min.
Қурбон ҳайити куни бажариладиган 13 амал

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

1. Арафа куни кечаси, яъни, ҳайит кунига ўтар кечасини бедор ўтказиш.
Ҳайит кунига ўтар кечани Қуръон тиловати, зикр, тасбиҳ ва нафл намозлар билан ўтказиш улкан савобларга сабаб бўлади. Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам: "Ким икки ийд кечаларини Аллоҳдан савоб умидида қоим қилса, қалблар ўладиган кунда унинг қалби ўлмас”, деганлар (Ибн Можа, Табароний ривояти).

2. Ғусл қилиш. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам фитр, азҳо ва арафа кунлари ғусл қилар эдилар(Ибн Можа ривояти).

3. Энг яхши, янги ёки тоза кийимларни кийиш.

4. Хушбўйланиш.

5. Қурбон ҳайити намозига чиқишдан олдин ҳеч нарса емаслик. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазон ҳайитида таомланмасдан чиқмасдилар, қурбонлик кунида эса намоз ўқигунларича таомланмасдилар(Имом Термизий ривояти).

Эслатма! Баъзилар қурбон ҳайитида ҳеч нарса емай намозга чиқишни нотўғри тушуниб, куннинг аввалги ярмига қадар рўзани ният қилиш керак, дейишади. Шу билан бирга, ўша куни саҳарликка туришади ва оғизларини ният билан беркитиб намозга чиқишади. Ҳайит намози ўқиб бўлингач эса, худди ифторликдаги каби оғизларини очишади. Бундай қилиш нотўғри. Ҳайит кунларида рўзани ният қилиш ҳаром амал саналади. Қолаверса, ярим кунга рўза ният қилинмайди.

6. Масжидга имкон бўлса пиёда ва эртароқ бориш. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам икки ҳайит намозига пиёда юриб чиқардилар” (Ибн Можа ривояти).

7. Йўлда таҳлил (Лаа илаҳа иллаллоҳ), такбир (Аллоҳу акбар) ва таҳмид (Алҳамдулиллаҳ) айтиш. "Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар, Лаа илаҳа иллаллоҳу Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар ва лиллаҳил ҳамд".

8. Ҳайит намозидан олдин бошқа бирор нафл намоз ўқимаслик. Масжидга боргандан сўнг таҳийятул масжид ёки бошқа бирор нафл намоз ўқимасдан зикр қилиб ўтириш лозим.

9. Намозга бир кўчадан бориб, бошқасидан қайтиш. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай қилар эдилар.

10. Ҳайит билан муборакбод этиш. Саҳобалар: "Тақоббал Аллоҳ минна ва минкум (Аллоҳ биздан ҳам, сиздан ҳам қабул этсин)", деб бир-бирларини байрам билан табриклашарди.

11. Аҳли аёл ва ёш болаларни хурсанд қилиш. Оилада байрам кайфиятини пайдо қилиш, совға-ҳадялар улашиш керак.

12. Қавм-қариндош, ёш улуғларни зиёрат қилиш.

13. Таниш-билиш, ёру дўст, қўни-қўшниларни байрам билан табриклаш.

Қурбон ҳайитингиз муборак бўлсин!

Даврон НУРМУҲАММАД