5-ФАТВО
Юрти билан Макка шаҳри ўртасидаги узоқлик сафар масофаси (90–100 км)га тенг ёки ортиқ бўлса, аёл киши учун ҳажга бирга бориб келадиган маҳрам бўлиши шарт қилинган. Маҳрам деб, эри ёки ўрталарида никоҳ раво бўлмайдиган эркак қариндошларидан бири тушунилади. Унинг қариндошлиги насаб ё эмикдошлик, ёки қудачилик жиҳатидан бўлиши мумкин. Мусулмон бўлиши шарт эмас. Оқил, болиғ, ишончли бўлса, кифоя. Никоҳнинг фарқига бормайдиган мажусий маҳрамликка ярамайди.
«Оламгирия», «Хулоса», «Қозихон», «Муҳит».
6-ФАТВО
Маҳрам бўлиб ҳажга ҳамроҳ сифатида бориб келувчи кишининг овқат ва йўл харажатлари аёлнинг зиммасидадир. Аёл кишида йўлга қодирлик ва маҳрам мавжуд бўлса, фарз саналувчи ҳажга эрининг рухсатисиз ҳам бориши жоиз. Аммо нафл саналувчи ҳаж сафарига эрининг рухсатисиз бориши жоиз эмас. Аёлга маҳрам топилмагани учун эрга тегиб, уни олиб кетиши вожиб эмас.
«Оламгирия», «Қозихон».
7-ФАТВО
Аёл кишига қўйилган шартлардан яна бири – иддада ўтирганлардан бўлмаслигидир. Иддаси эри ўлгани ёки талоқ қилингани сабабли бўлишининг фарқи йўқ. Агар ҳаж сафари асносида эри ўлиб ёки талоқ билан идда ўтиришга тўғри келиб қолса, етган жойидаги шаҳардан иддаси тугагунча чиқмаслиги лозим.
«Оламгирия», «Қозихон».
8-ФАТВО
Ҳажни адо этиш учун ҳам учта шарт мавжуд. Улар – эҳром, макон ва замон. Ҳажнинг рукн (фарз)лари – Арафотда бўлиш, «зиёрат тавофи» (Каъба тавофи) ва эҳромга ният билан кириш. Вожиблари – Муздалифада туриш, Сафо билан Марва орасида (етти бор) юриш, шайтонга тош отиш, садр (қайтиш) тавофи ва соч олдириш ёки қисқартириш. Суннатлари – қудум тавофи, унда ёки фарз тавофида «рамл» (керилиб юриш), икки кўк мил (яшил белги) орасида шитоб юриш, Минода тунаш (наҳр кунлари), Минодан Арафотга қуёш чиққандан кейин жўнаш, Муздалифадан Минога тонг отмасдан бурун жўнаш, Муздалифада тунаш, тош отиладиган учта жамаротда белгиланган тартибда тош отиш ҳам суннат амаллардандир.
«Оламгирия», «Фатҳул-Қадир»,
«Мухтасар», «ал-Баҳрур-роиқ».
Бир одамнинг қорни очди. У гарчи иқтисодий аҳволи яхши бўлмаса-да, бир тамаддихонага кириб, таом буюртма қилди. Буюртма тайёр бўлгунга қадар деразадан ташқарига қараб ўтираркан, эллик ёшлардаги одам тез-тез тамаддихонага қараб қўяётгани, киришга жазм қилолмай турганига кўзи тушди. Ўтган кетганлар унга эътибор бермас, у эса афтидан жуда оч қолган эди.
Шу пайт буюртма берилган таом олиб келинди. У эса ҳеч ўйланмасдан овқатни олиб, ўзи оч бўлса-да, кўчадаги одамга олиб чиқиб берди. Сўнг ортига қайтиб, ҳисобни беришларини сўради. Ҳолатни зимдан кузатиб турган тамаддихона раҳбари хизматчига бир қоғоз берди. Унда бундай сўзлар ёзилган эди:
“Инсонийлик бебаҳодир, сиздай олийжаноб инсон бизнинг тамаддихонага келганидан бахтиёрмиз. Рухсат берсангиз, сиз бир мискинни меҳмон қилганингиз каби биз ҳам сизни меҳмон қилсак”.
Хулоса шуки, Аллоҳ таоло ҳеч бир амални зое қилмас, бандасини бандасидан қарздор ҳолда қолдирмас, эҳсонга эҳсон билан жавоб қайтарар экан.
Шундай экан, имконимиз борида бошқаларга яхшилик қилиб қолайлик.
Акбаршоҳ Расулов