23 Декабр, 2025, ,
23 Декабр, 2025, ,
Наврўзи олам мазмуни янги кун, янги фасл, янги йил ёки халқ тилида йил аввали деган маъноларни ифода этади. Аслида Наврўз қайси ном билан аталмасин, у миллатнинг улуғ куни, янгиланиш, покланиш, яшариш, юксалиш байрами деб қаралгани маъқул. У – кун билан тун тенг бўлган кун. Тарихда йил тақвими, яъни фасллар алмашинувини қутблар орқали билиш кишилар ҳаёт тарзидан салмоқли ўрин олган. Чунки аждодларимиз ой, юлдуз, қуёш каби осмон жисмларидаги ўзгаришларни кузатиб, улар тўғрисида муайян билимларни ўзлаштирганлар. Кейин эса юмушларини ана шу хисоб-китобга қараб режалаштирган.
Ҳозирда Наврўзи олам тадбирларига назар солсангиз, аждодлар руҳига эҳтиромни кўрасиз. Айнан шунинг учун ҳам Наврўз байрами олдидан умумхалқ хайрия ҳашари ўтказилади, атроф-муҳитнинг тозалиги, озодалигига эътибор қаратилади, аждодлар дуоларда эсланиб уларнинг руҳига ҳурмат-эҳтиром кўрсатилади.
Наврўз нафақат табиатнинг ўзгариши, янгиланиши, балки у инсон руҳиятида ҳам янгилаш содир бўлишидир. Табиийки, табиатнинг янгиланиши инсон қалбига нур бахш этади. Ана шунда инсонга келажакка бўлган умиди ва истаги ҳамроҳ бўлади. Айнан шу жиҳати билан Наврўз айёми тинчлик-осойишталик, тотувлик, дўстлик, муҳаббат туйғусини бахшида этади.
Шукрлар бўлсинки, Ўзбекистонимизда Наврўз куни умумхалқ байрамларидан бири сифатида нишонланмоқда. Ҳар йили шу куни байрам сайиллари ташкил қилинади. Байрам куни эрта тонгдан карнай-сурнайлар чалинади. Сайилгоҳларда курашчилар, бахшилар, чавандозлар, қўшиқчи-ҳофизлар ўз маҳоратларини намойиш этишади. Жойларда Наврўзга бағишлаб сумалак, ҳалим ва бошқа тансиқ таомлар тайёрланади. Хайриялар ташкил этилиб, имконияти чекланганлар ҳолидан хабар олинади. “Меҳрибонлик”, “Саховат” ва “Мурувват” уйлари, ёлғиз кексалар, уруш ва меҳнат фахрийларига совға-саломлар олиб борилади.
Баҳор байрами Наврўзи олам ҳақидаги байрамона томошалар, тадбирлар халқимизнинг қадим тарихи ва руҳияти билан узвий боғлиқдир. Бу борада муҳтарам юртбошимиз Шавкат Мирзиёевнинг 28 февралдаги “2017 йилги Наврўз умумхалқ байрамига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш тўғрисида”ги қарорига биноан бу йилги Наврўз байрами Тошкент, Қорақалпоғистон ва вилоятлар марказлари, шаҳар, туман ва қишлоқларда умумхалқ сайиллари шаклида нишонланади.
Фурқат ЖУМАЕВ,
Қарши шаҳаридаги “Қум қишлоқ” жоме масжиди имом-хатиби
“Ражаб” сўзи қандай маънони англатади?
– Араб тилидаги “ражаб” сўзи ўзбекчада “улуғлаш”, “ҳурматлаш” маъноларини ифода этади.
Ражаб ойи қандай ой?
– Ражаб ойи – Аллоҳ таоло уруш қилишни ҳаром қилган (зулқаъда, зулҳижжа, муҳаррам, ражаб) ойлардан биридир.
Ражаб ойида қандай тарихий воқеалар юз берган?
– Ер юзини сув босган тўфонда Нуҳ алайҳиссалом кемага ражаб ойининг биринчи куни минганлар;
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга илк ваҳий ражаб ойида нозил бўлган;
– Машҳур қавлга кўра, Исро ва Меърож воқеаси ражаб ойида содир бўлган.
Ражаб ойининг қандай фазилатлари бор?
– Ражаб ойи баракали ва улуғ ой бўлиб, ундаги озгина яхши амал эвазига кўплаб ажру савоблар берилади. Ибодатлар ва дуолар ижобат бўлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Беш кеча борки, унда дуолар рад этилмайди: ражаб ойининг аввалги кечаси; шаъбон ойининг ярмидаги кеча; жума кечаси; фитр куни кечаси ва қурбонлик кечаси” (Ибн Асокир ривояти).
?Ражаб ойини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қандай ўтказганлар?
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ражаб ойида рўза тутганлар. Усмон ибн Ҳакимдан ривоят қилинади: “Саъид ибн Жубайрдан ражаб ойида турганимизда ражаб рўзаси ҳақида сўрадим. У: “Ибн Аббоснинг: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам рўза тутар эдилар, ҳатто оғизларини очмасалар керак, дер эдик. Оғизлари очиқ бўларди, ҳатто рўза тутмасалар керак, дер эдик”, деяётганини эшитганман”, деди”.
?– Ражаб ойи кирганда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳумма барик лана фи ражабин ва шаъбана ва баллиғна рамазона” (Аллоҳим, ражаб ва шаъбон ойларида бизларга барака ато қилгин ва бизларни рамазон ойига етказгин!”) деб дуо қилганлар (Имом Байҳақий ва Имом Тобароний Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилган).
Уламолардан бири: “Ражаб шамолга, шаъбон булутга, рамазон ёмғирга ўхшайди. Кимки ражаб ойида экин экмаса, шаъбон ойида уни суғормаса, рамазон ойида қандай ҳосил олади?” деган.
Шундай экан, рамазонда олажак ҳосилимиз мўл бўлмоғи учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ўрнак олган ҳолда ражаб ойида кўпроқ солиҳ амаллар билан бирга астойдил дуолар қилишни ҳам унутмайлик!
Ғафлатда қолмайлик, азизлар, вақт ғанимат, умр бевафо!
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа