Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
22 Декабр, 2025   |    ,

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:20
Қуёш
07:46
Пешин
12:27
Аср
15:16
Шом
17:01
Хуфтон
18:21
Bismillah
22 Декабр, 2025, ,

Нусайба бинти Каъб (Умму Аъммораҳ)

22.02.2017   10095   5 min.
Нусайба бинти Каъб (Умму Аъммораҳ)

Нусайба (розияллоҳу анҳо) эртанги кунини ўйлаб, ўзида йўқ хурсанд ва ширин хаёллар оғушида ўтирар эди. Эртага Ясрибнинг кўзга кўринган йигитларидан бири Зайд ибн Осим билан никоҳ тўйлари бўлади.

Эр-хотин бахтиёр кун кечирардилар. Бу орада Абдуллоҳ ва Ҳабиб исмли икки ўғил кўришди. Нусайба (розияллоҳу анҳо) фарзандларини жуда севар, уларни кўз қорачиғидек авайлаб-асрар эди.

Эр-хотин чексиз қувонч билан бир-бирини табриклаб иймон келтирдилар. Келгуси ҳаж мавсумида ясриблик мусулмонлар карвони билан Маккага бориб, Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га байъат этишга қарор қилдилар.

Мусъаб ҳам бир гуруҳ ясриблик мусулмонларга бош бўлиб, Маккага кириб келди. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг ҳузури саодатларига кириб, салом берди ва хушхабар билан келганини айтди. Ясриб халқининг Ислом даъватини очиқ юз билан қабул қилиб, байъат этиш учун келганларини эшитган Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг муборак юзларида табассум кўринди. Ясриблик мусулмонлар билан бўладиган учрашув жойи ва пайтини тайин қилдилар.

Макка шаҳри узра сукунат ҳукмрон. Бироқ ана шу осудалик ичида кўзлари уйқусиз, кўнгиллари буюк бир мулоқотнинг соғинчи билан ёнаётган инсонлар ҳам бор. Бу инсонлар ясриблик мусулмонлар эди. Улар тун қўйнида Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни кутяптилар. Ақаба тупроғининг ҳар бир зарраси бу кеча инсоният тарихида энг улуғ келишув ва буюк вафодорликнинг шоҳиди бўлади.

Кечанинг тенг ярмида Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) амакилари Аббос билан биргаликда Ақабага келдилар. Ясрибликлар Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га байъат этиб, моддий ва башарий барча имкониятларини сарф этиб, Ислом дини ва Пайғамбарини мудофа этишга сўз бердилар. Нусайба ва эри Зайд ҳам байъат этганлар орасида эди.

Ҳамма қатори эр-хотин ҳам Ясрибга қайтди. Бироқ бу сафар уларнинг қалблари қувват ва жасорат, Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг қалбларидан кўчиб ўтган кучли иймон билан тўла эди. Ислом нури Нусайбанинг бутун руҳини, вужудини қамраб олди.

Нусайба (розияллоҳу анҳо) Уҳуд жангида ҳамширалик вазифасини зиммасига олган эди. Жангчиларга ёрдам берар, ярадорларнинг жароҳатини боғларди. Аммо мусулмонлар ичида пайдо бўлган парокандаликни кўргач, қўлидаги мешни ташлаб, қиличга ёпишди ва жанг қила бошлади.

Пайғамбармиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам)ни қўриқлаб турган ҳалқа тобора торайиб борарди. Нусайба эри Ғозийя ва ўғли Абдуллоҳ билан биргаликда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни мардонавор ҳимоя қилиб турардилар. Кейинчалик Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) Нусайба (розияллоҳу анҳо) нинг бу қаҳрамонлиги ҳақида шундай деган эдилар: “Қачон ўнгимга ёки сўлимга қарасам, мени ҳимоя этиш учун жанг қилаётган Нусайбани кўрардим”.

Ҳа, Нусайба (розияллоҳу анҳо) нинг кўрсатган қаҳрамонлиги ҳар қандай эр йигитнинг қўлидан келмасди! У сувсаганларга сув тутар, яраланганларнинг жароҳатини боғлар, мардонавор жанг қиларди. Бу иймонли аёлнинг буюк жасоратига лойиқ мукофотни фақат Жаноби Аллоҳ эҳсон ато эта олади!

Бу жангда Нусайба (розияллоҳу анҳо) турли жойларидан ўн учта жароҳат олган эди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) Абдуллоҳга: “Онангнинг олдига бор ва ярасини боғла! — дедилар.

Сўнг: “Эй Нусайба оиласи! Аллоҳ сизни муборак қилсин. Сенинг онангнинг мақоми фалон-фалон кишиларнинг мақомидан устунроқдир. Аллоҳ бугун оилангизни паноҳида сақласин!”  дедилар.

Нусайба (розияллоҳу анҳо) ўзи ва оиласи ҳаққига Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) дан дуо сўради. “Ё Расулаллоҳ! Жаннатда сиз билан бирга бўлишимиз учун Аллоҳга дуо этинг”.

Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Аллоҳим! Жаннатда уларни менга дўст қил!”  дея дуо қилдилар.

Шундан сўнг Нусайба (розияллоҳу анҳо): “Ортиқ дунёда ҳар қандай алам чексам ҳам аҳамияти йўқ”, деб ҳайқирди ва янада кучли азму ирода билан мужодалани давом эттирди.

Нусайба (розияллоҳу анҳо) ўғиллари Абдуллоҳ ва Ҳабибни кўнгилларида Аллоҳ йўлидаги фидокорлик севгаси билан ўстирди. Ислом байроғининг юксалишида ихлос ва садоқат билан хизмат қилишга ўргатди.

Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг вафотларидан сўнг, Нусайба (розияллоҳу анҳо) қолган умрини Пайғамбаримизни соғиниб, жаннатда у зот билан учрашадиган кунни кутиб ўтказди. Ҳаётининг охирида иймони берган буюк ҳузур ичида руҳини улуғ Раббига таслим этди.

Аллоҳ таоло ундан рози бўлсин ва уни ҳам рози қилсин

Манбалар асосида

Тошкент Ислом Институти 4-курс талабаси

Тожиддинов Абдуссомад Абдулбосит ўғли тайёрлади

Сийрат ва ислом тарихи
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Аҳли сунна вал жамоа кимлардан иборат?

22.12.2025   3457   2 min.
Аҳли сунна вал жамоа кимлардан иборат?

Бу уммат бошидан охиригача бир ақида – ашъарий-мотуридийлик ақидасида эди. Муфассирлар, ҳадис шориҳлари, фуқаҳолар, навҳ ва луғат уламолари, буларнинг деярли барчаси эътиқодда бир йўлни тутишган эди. Бу гапни исботлашга ҳожат йўқ, бу ҳақиқат экани кундек равшан аксиомадир. Уламоларнинг таржимаи ҳоллари ҳақида ёзилган китоблар олимларни бу мазҳабларга мадҳ ва мақтов ўлароқ нисбат берганини кўрасиз. Буюк уламолар ҳақида маълумотлар келтирилганда Имом Фалончи, мазҳаби шофеъий, ё ҳанафий, ақидада ашъарий ё мотуридий, дейилган. Кўпинча олимнинг тасаввуфдаги тариқатига ҳам тўхтаб ўтилади. Масалан, Имом Жунайд тариқатида бўлса, Жунайдий нисбати берилади.

Бу одат яқин-яқингача давом этиб келаётган эди. Бунга биров эътироз ҳам билдирмаган, инкор ҳам қилмаган. Бирон олим ҳақида гапирилар экан, фиқҳда тўрт мазҳабда қайсига эргашиши, ақидада ашъарийми мотуридийми қайси манҳажда экани ва тариқатдаги йўли баён қилинмай қолмаган. 

Бу дастур умматни шарқию ғарбини, шимолию жанубини минг йилдан бери ягона қалбга, ягона фикр атрофига жамлаб келади. Бирон одам оғриса, бутун тана ўша касал аъзо учун қайғуриб, даволашга киришарди. 

Тарихимизни зийнатлаб турган, бугунги шармандаликларни бир мунча тўсиб турган тарихий ғалабаларимиз ҳам шу ақида, шу тафаккур воситасида қўлга киритилган.

Ҳиттинда салибчиларни ер тишлатиб, Қуддусни қайтариб олган Салоҳиддин Айюбий ва унинг қўшини айни шу мазҳаб ва тариқатларда бўлишган. Биронталари бугунги салафийликни билган эмас. 

Музаффар Қутз, Зоҳир Бейбарс ва улар билан елкадош бўлган Изз ибн Абдуссалом каби уламолар мазҳабда бўлишган. Айни Жолутда мўғулларни тор-мор келтиришда ҳам асосий қуролимиз бирлик эди. Ўша пайтда бошини баланд кериб: “Бидъатчисизлар, ширк келтиряпсизлар, қабрларни зиёрат қилиш ширк”, деб қичқирадиган шаллақилар бўлмаганди. 
 
Султон Муҳаммадхон Фотиҳ ва унинг қаторидаги олим ва муршидлар динда бир манҳажни тутишган эди. Кофирлар қўлида қолиб кетган шаҳар (Қустантиния)ни фатҳ қилиб, машҳур ҳадисда келган башоратга* ноил бўлишди. Аммо ҳадис мусулмон ашъарий-мотуридий қўмондон ва унинг қўшини ҳақида эканидан қалблари ёниб, ҳасад қилаётган бугунги бемазҳаб тоифалар ҳадиснинг тасдиғини бузиб талқин қилишмоқда. (давоми бор)

Доктор Аҳмад Муҳаммад Фозил,
Истанбулдаги Султон Муҳаммад Фотиҳ жомеъаси,

исломий илмлар куллияси доктори

*Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Қустантиния, албатта, фатҳ қилинажак. Унинг амири нақадар яхши амир, қўшини нақадар яхши қўшин!”. (Имом Аҳмад ва Ҳоким ривояти).

Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси
Абдулбосит Абдулвоҳид ўғли таржимаси

МАҚОЛА