03 Ноябр, 2024, 02 Жумадул аввал, 1446
03 Ноябр, 2024, 02 Жумадул аввал, 1446
Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси ва ғояси билан мамлакатимизда Ислом цивилизацияси маркази мега-лойиҳаси амалга оширилмоқда. Марказ томонидан халқаро тажрибани ўрганиш мақсадида бир қатор хорижий мамлакатлар илмий марказлари, музей ва кутубхоналари ва соҳага оид идоралари билан алоқалар ўрнатилмоқда.
Ана шундай мулоқотлар доирасида Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази делегацияси Саудия Арабистони Хаж ва Умра вазирлигининг Жидда шаҳридаги қароргоҳида масъуллар билан учрашди. Делегацияни Хаж ва Умра вазирлигининг Халқаро алоқалар департаменти раҳбари ҳамда вазирнинг Жидда шаҳридаги вакили Ҳасан ибн Яҳё кутиб олди.
Самимий руҳда кечган учрашувда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Фирдавс Абдухолиқов ва Хаж ва Умра вазирининг Жидда шаҳридаги вакили Ҳасан ибн Яҳё ўртасида музокаралар бўлиб ўтди. Унда, бугунги кунда диний ислоҳотлар натижасида илмий тадқиқот, диний муассасалар ташкил этилгани ва бундан мақсад эса, диёримиздаги улуғ аждодларимизнинг маданий меросини тиклаш, асос солинган илмий таълим муассасаларини қайта ривожлантириш, фаолиятини ўрганиш, шу билан биргаликда халқаро ҳамкорликни йўлга қўйиш мақсад қилингани айтилди.
Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Саудия Арабистонидаги бой илмий, тарихий аҳамиятга эга бўлган музейлар, тарихий обидалар ва ислом цивилизациясини ўзида мужассам этган масканларни ўрганиш кўзда тутилгани ҳам эътироф этилди.
Учрашувда Саудия Арабистони ва Ўзбекистоннинг дўстона муносабатлари, дипломатик алоқалари юксак даражада эканлиги тилга олинди. Хусусан, роппа-роса бир йил аввал, Ўзбекистон Республикаси президенти Шавкат Мирзиёевнинг Саудия Арабистонига қилган ташрифи ҳамкорликни янги босқичга кўтаришга ёрдам бергани ҳам таъкидланди. Шунингдек, ўтган йили сентябрь ойида Хаж ва Умра вазири Ўзбекистонда бўлиб, кўплаб янги битимлар тузилишига эришилганини эслаб ўтди.
— Президентимиз Шавкат Мирзиёев ушбу марказ музейини янги мазмун билан бойитиш бўйича бир қатор топшириқлар берган. Шу асосида, илмий жамоатчилик фикрлари ҳам ўрганиляпти, қатор қарорлар қабул қилиняпти. Халқаро тажрибани ўрганиш бўйича Президент томонидан берилган топшириқлар асосида, мана бугун Саудия Арабистонидамиз. Бир неча кун давомида делегациямизга яқиндан ёрдам бергани учун Саудия Арабистони ҳукумати, Вазир жаноблари ва барча масъулларга ўзимизнинг самимий миннатдорлигимизни билдирамиз. Музейлар фаолиятини ўрганиш, тажрибалар билан ўртоқлашиш фойдадан ҳоли бўлмади, - деди Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори.
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори ушбу вазирлик масъулларини Тошкент ва Самарқанд шаҳарларида ўтадиган халқаро конгрессга таклиф қилди. Ўз навбатида, Хаж ва Умра вазирлигининг Халқаро алоқалар департаменти раҳбари Ҳасан ибн Яҳё бу таклифни самимият билан кутиб олгани ва албатта, иштирок этишга рози эканини билдирди.
Ҳасан ибн Яҳё Ўзбекистон ва Саудия Арабистони ўртасидаги ҳамкорлик мустаҳкам экани ва ўзи ҳам Ўзбекистонда бўлган вақти Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига ташриф буюргани, унинг очилишини интиқлик билан кутаётгани, диний-маърифий соҳада марказ музейи экспозициясини янги мазмун билан бойитишда ҳар қандай кўмакка, фикр алмашишга тайёр эканини билдирди. Айниқса, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази очилишига, музей учун Саудия Арабистони Подшоҳлиги муқаддас Каъба ёпинчиғи (кисва) бўлагини туҳфа қилиш истагини алоҳида таъкидлади. У давлатларимиз ўртасидаги уч босқичли ҳамкорликка алоҳида тўхталиб ўтди.
— Авваламбор, Саудия Арабистони ва Ўзбекистон давлатлари раҳбарлари ўртасидаги дипломатик алоқалар мавжуд. Қолаверса, иккинчи босқичда – Дин ишлари бўйича қўмита ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳамда Хаж ва Умра вазирлиги ўртасида илмий алоқалар, дўстона муносабатлар яхши йўлга қўйилган. Мана энди эса, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази раҳбари бошчилигидаги делегацияни Саудия Арабистонига ташрифи эса, икки давлат раҳбарлари ўртасидаги бўлиб ўтган мулоқотларнинг амалий натижаси деса бўлади. Таъкидлаш жоиз, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказини қурилиши таҳсинга сазовор. Негаки, айнан ислом маданияти, цивилизацияси билан боғлиқ масалаларни бир марказда жам қилиш оқилона сиёсат, - деди Ҳасан ибн Яҳё.
Учрашув асносида, келгусидаги ҳамкорликнинг муҳим жиҳатлари ўзаро келишиб олинди. Ҳар икки томон ҳам ҳамкорликка очиқ эканини билдирди. Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш ва оммалаштириш бўйича бутунжаҳон жамияти томонидан нашр этилган китоб-альбоми туҳфа этилди. Самимий руҳда кечган учрашув ҳамкорликни янада янги босқичларга олиб чиқиши эътироф этилди.
cisc.uz
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Айтинг-чи, севикли Пайғамбаримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга илк ваҳий нозил бўлганда кимнинг ҳузурига шошилиб югуриб бордилар? Бирор қариндошлари ёки биродарларининг олдига бордиларми?
Йўқ, дарҳол завжаи мутоҳҳаралари, мўминлар онаси Хадича розияллоҳу анҳонинг ҳузурига бордилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дунё ҳаётидаги сўнгги кунларида эса Оиша онамиз розияллоҳу анҳонинг бағрида бўлишни танлаганлар.
Қаранг, пайғамбарлик рисолати аёл киши билан бошланиб, бу мўътабар зот ила якун топди. Албатта, бу – беҳикмат эмас.
Шубҳасиз, Аллоҳ таоло бу ҳаётда аёлларнинг тутган ўрнига чексиз ҳикматларни яширган. Пайғамбаримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларни эъзозлардилар, ҳурмат қилардилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёллар билан қандай муносабатда бўлганлар?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам савол сўраб келган эркак ва аёлларни меҳмон қилиш одатлари бор эди. Кунларнинг бирида бир гуруҳ аёллар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг уйларига келишди. Аёллар Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг ҳузурларида гапира туриб овозларини у зот алайҳиссаломнинг овозларидан баланд кўтардилар. Шу пайт, Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига кириш учун рухсат сўрадилар.
Расулуллоҳ Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳуга киришга изн бердилар. Аёллар Умар розияллоҳу анҳунинг овозини эшитиб жим бўлиб қолдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам табассум қилдилар. Шунда Умар розияллоҳу анҳу: “Аллоҳ сизни суюнтирсин, ё Расулуллоҳ, нима сабабдан куляпсиз?”, дедилар. Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Ана уларнинг қилган ишлари мени ажаблантирди. Сенинг овозингни эшитишлари биланоқ яшириниб олиб, жим бўлиб қолишди”, дедилар. Ҳазрат Умар розияллоҳу анҳу: “Эй ўз жонининг душманлари, мендан қўрқасизлар-у, Аллоҳнинг Расулидан қўрқмайсизми?” деб сўрадилар. Аёллардан бири: “Ё Расулуллоҳ мен унга жавоб берайми?” деб рухсат сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Майлин, жавоб бер”, дедилар. Унга жавобан: “Ахир сен қаттиқ қўлсан-да. Расулуллоҳ юмшоқ, меҳрибон, хушмуомалардирлар”, деди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом яна табассум қилдилар.
Бундай маълум бўладики, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳамиша аёлларнинг саволларига жавоб бериш учун алоҳида эътибор берганлар, вақт ажратганлар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларнинг илм олишига алоҳида аҳамият берганлар
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам замонларида энг машҳур табиб ва жарроҳ ким бўлган?
Аёл киши бўлган. Унинг исми Умму Атийя эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан жанг майдонларига ҳам борарди. Ярадор саҳобаларнинг жароҳатини даволар, аскарларга ёрдам берарди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларнинг илм-маърифат эгаллашига қаттиқ эътибор берардилар. Масалан, Оиша розияллоҳу анҳо онамиз тафсир, фиқҳ, ҳадис илмларида пешқадам бўлганлар. Шаръий ҳукмларнинг 4/1 Оиша онамизнинг ривоятлари асосида ишлаб чиқилган. Расулуллоҳ алайҳиссаломдан 2 мингдан ортиқ ҳадис ривоят қилганлар.
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир гуруҳ саҳобалари билан бирга овқатланиб ўтирган эдилар. Мадинада ўзининг одобсизлиги билан танилган бир аёл келиб: “Эй Расулуллоҳ, менга овқат бер!” деди. Расулуллоҳ унга дастурхондаги таомдан бердилар. У аёл: “Йўқ, менга ўзинг еб турганингдан бер”, деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзлари еб турган оғизларидаги нарсадан унга бердилар. Уни еган ҳалиги аёлнинг хулқ-атвори буткул ўзгариб, у Мадинадаги энг ҳаёли аёлга айланди.
Мўъжиза бошқа нарса, лекин бу ердаги ахлоққа эътибор беринг! Тасаввур қилинг! Сиз бундай аёл билан қандай муносабатда бўлардингиз?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг аёлларнинг эҳтиёжлари учун ташвиш чекишлари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам масжидларининг эшикларини аёллар ибодатларини адо этишлари учун очиб қўйганлар. Аёлларни масжидларга боришдан қайтарманглар дердилар. Масжиди Набийда намозхон аёлларнинг сони кўпайгач, фақат аёллар учун мўлжалланган алоҳида эшик очилган. Бу “Бобун нисо” (Аёллар эшиги) деб номланган эшик ҳозирги кунгача сақланиб қолган.
Аёллар масжиднинг охирги қисмида тўпланишарди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ваъз-насиҳатларини тинглашарди.
Умму Варақа исмли кекса бир аёл бўларди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вақти-вақти билан уни зиёрат қилиб турардилар. Бир куни у Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан “Уйда намоз ўқисам ҳамда аёллар ҳам тўпланиб менинг уйимда намоз ўқисалар мумкинми?” деб сўради. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир муаззинни намоз вақти кирганда унинг уйининг тагида азон айтиш учун тайинладилар.
Қаранг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёлларни қанчалик ҳурмат қилганлар, уларнинг эҳтиёжларини ўз ўрнида ҳал этганлар.
Қийин аҳволда қолган аёлларга ёрдам беришга шошилиш
Албатта, аёл киши ўз табиатига кўра эркак кишига қараганда ҳиссиётга берилувчан, меҳрибон ва юмшоқ феълли бўлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинада мусулмонлар қийин аҳволда қолишганда ҳамда Табук жангига тайёргарлик бўлаётганда аёлларни ёрдам беришга чақирганлар.
Ҳайит намозидан кейин эркакларга эҳсон қилиш ҳақида хутба қилганларида, эркаклар уйларига бориб, аёлларига бўлган хитобни сўзлаб беришлари билан аёллар олтин сирға ва билагузукларини ечиб берганлар. Бугунги кунимизда ҳам бир қанча хайрия, саховат ишларида кўнгиллик кўплаб аёлларнинг пешқадам эканларига гувоҳ бўлмоқдамиз.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларидан аёллар барча ишларда фаол бўлишган. Ҳатто улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга байъат беришарди. Бу ҳақда Қуръони каримда оят нозил бўлган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам аёллар учун жаннатга бориш йўлини жуда осон қилганлар. Аллоҳ таоло Ўз фазли ва Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дуолари сабабли жаннатга эришиш кўплаб йўлларни очиб берди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Агар аёл киши беш вақт намозини ўқиса, бир ой рўзасини тутса, фаржини сақласа ва эрига итоат қилса, унга: “Жаннатнинг қайси эшигидан хоҳласанг, киравер”, дейилади», деганлар.
Қаранг, аёлларга қандай шараф берилган!
Ҳар бир аёл киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг уларга шунчалик ғамхўрлик қилганларини биладими?
Ҳатто, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бемор бўлиб, жон бериш вақтларида ҳам бутун умматларига қилган сўнгги насиҳатларида ҳам: “Аёллар борасида Аллоҳдан қўрқинг (уларга яхши муомала қилинг!)” деганлар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг аёлларга меҳрибон, ғамхўр бўлганларини яхши тушуниб етган ҳар бир аёл кишида Пайғамбаримиз алайҳиссаломга бўлган муҳаббат ва у зот алайҳиссаломга эргашиш ишқи янада ортиши лозим!
Худди шунингдек, бу муҳаббат ҳар бир эркак кишини ўз аҳли-аёли олдидаги бурчларини бажаришга, аёлига яхши муносабатда бўлишга ундаши керак! Ҳар бир эркак киши аёлига гўзал муносабатда бўлишида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан намуна, ибрат олсин! Шунда Расулуллоҳнинг суннатларига эргашилган бўлинади.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Айтинг (эй Муҳаммад!): “Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашингиз. Шунда Аллоҳ сизларни севади” (Оли Имрон сураси, 31-оят).
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 