Шу йил 16-20 сентябрь кунлари Россия Федерациясининг Доғистон Республикаси пойтахти Махачқала шаҳрида “Ислом меросининг руҳий ва ахлоқий қадриятлар ва маданий ўзликни мустаҳкамлашдаги ўрни” мавзусидаги халқаро илмий-амалий конференция бўлиб ўтмоқда.
Мазкур конференцияда 50 дан ортиқ давлат вакиллари қаторида Ўзбекистон делегация ҳам қатнашди.
Дастлаб Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакиллари Иброҳимжон Иномов, Тоҳир Эвадуллаев ва Охунжон Аҳмедовларни Доғистон Республикаси муфтийси Шайх Аҳмад Афанди Абдуллаев юқори эҳтиром ила қабул қилди.
Самимий қабул давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакиллари Муфтий Аҳмад Афандига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг дуою саломларини етказишди. Икки томонлама ҳамкорлик алоқалари тўғрисида фикр-мулоҳаза алмашилди. Сўнг Доғистон муфтийси вакилларимизни ташриф билан қутлаш баробарида халқаро тадбирнинг мартабали меҳмон сифатида таклиф қилди.
Муфтий Аҳмад Афанди Ўзбекистон бутун дунёга Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий, Абул Муин Насафий, Бурҳониддин Марғиноний ва Баҳоуддин Нақшбанд каби юзлаб алломаларни тарбиялаган юрт сифатида машҳур экани, Доғистонга ҳам тасаввуф тариқатлари Ўзбекистон орқали кириб келгани, юртимиз СССР даврида ҳам ўз эътиқоди ва олимларининг илмий меросини йўқотмагани, ҳозирда бутун Россиядаги аксар диний олимлар ҳам ўз даврида Тошкент ва Бухорода диний таълим олишганини катта ҳурмат билан ёдга олиб, юртимиз ҳақида илиқ фикрларини билдирди.
Шунингдек, Аҳмад афанди 2011 йили Ўзбекистонга қилган ташрифи чоғида Тошкент, Самарқанд ва Бухоро шаҳарларида бўлганини хотирлаб, юртимизда диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларга юқори баҳо берди ва Ўзбекитон тажрибасини эътироф этди.
Конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон Иномов: “Буюк алломаларимиз илмий меросининг руҳий ва ахлоқий қадриятлар ҳамда маданий ўзликни мустаҳкамлашдаги роли” мавзусида маъруза қилди.
Мазкур конференция доирасида Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакиллари Доғистон гуманитар фанлар институти ректори Н.Бахмуткадиев, Россия ислом институти ректори Р.Мухаметшин, Бирлашган Араб Амиликлари мусулмон жамиятлар кенгаши Бош котиби доктор М.Бишарий ва Дамашқ Фатво маркази раиси Шайх А. Қаббонийлар делегациямиз аъзолари билан ўзаро мулоқотда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбариятига самимий миннатдорчилик билдириб, салом ва хайрли дуоларини етказишни сўради.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази экспозициялари орқали ислом маданияти ва Қуръон илмининг турли даврлардаги ривожланиш босқичлари ҳақида чуқур тасаввур олиш имкониятига эга бўлиш мумкин. Шунингдек, Қуръон матнлари қандай сақланиб қолгани ҳақида ҳам маълумотлар тақдим этилиши кутиляпти.
Президент Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан бунёд этилаётган Ўзбекистондаги мегалойиҳа — Ислом цивилизацияси марказининг экспозицияларини шакллантиришда контентларни замонавий технологиялар асосида тайёрлаш бош вазифа сифатида белгиланган.
Ана шу вазифалар ижросини таъминлаш мақсадида Марказнинг махсус штабида Қуръон зали экспозицияси бўйича якуний таклиф ва хулосалар муҳокама қилинди. Унда экспозицияни мазмунан бойитиш, ноёб қўлёзмаларни танлаб жойлаштириш, уларни замонавий технологиялар асосида кенг оммага тақдим этиш каби масалалар муҳокама қилинди.
Залда 114 та ноёб Қуръон қўлёзмаси тўпланган бўлиб, бу юртимизда Қуръонга бўлган ҳурмат ва эътиборни намоён этади. Қўлёзмалар орасида жуда қадимий ва нодир нусхалар ҳам мавжуд. Жумладан:
- “Катта Лангар Қуръони” — бугунги кунда жуда кам сонли нусхалари сақланиб қолган, илк исломий қўлёзмалардан бири;
- Ҳазрати Усмон Қуръони — Қуръоннинг илк нашрларидан бири бўлиб, ислом оламида муқаддас манба сифатида эътироф этилади.
Шунингдек, бошқа даврларга оид кўплаб араб графикасида ёзилган, безакли, ноёб қўлёзмалар намойиш қилинади. Бу қўлёзмалар тарихий ва диний аҳамиятга эга бўлиб, уларни ўрганиш орқали ислом маданияти ва Қуръон илмининг турли даврлардаги ривожланиш босқичлари ҳақида чуқур тасаввурга эга бўлиш мумкин.
Муҳокамада Қуръон залини ташкил этишда замонавий услубларни қўллаш, яъни нафақат китобларни сақлаш, балки уларни интерактив ва тушунарли шаклда тақдим этиш масалалари муҳим ўрин тутди. Жумладан, қуйидаги технологияларни жорий этиш режалаштирилмоқда:
интерактив экранлар – ҳар бир қўлёзманинг саҳифаларини яқинлаштириб, ҳарфлари ва безакларини кўриб чиқиш имконияти;
аудиогидлар (овозли йўлбошчилар) – ҳар бир экспонат ҳақида ўзбек, араб, инглиз тилларида маълумотлар тинглаш имконияти;
виртуал экспозициялар – интернет орқали Қуръон залини масофадан туриб томоша қилиш имконияти;
Замонавий ёритиш ва намойиш техникаси – қўлёзмаларни зарар етказмасдан кўрсатиш имконини беради.
Бу усуллар орқали ташриф буюрувчилар ҳар бир Қуръон нусхасининг тарихи, ёзилган даври, географияси ва санъат даражаси ҳақида тўлиқ маълумотга эга бўлишади.
Мазкур зал фақат кўргазма эмас, балки илмий тадқиқотлар олиб бориладиган марказ ҳам бўлади. Бу ерда шарқшунослар, тарихчилар, филологлар, ҳаттотлар ва диний олимлар учун бебаҳо манбалар тақдим этилади.
Ҳамидулла Лутфуллаев, Шарқшунослик институти Тарихий манбалар бўлими бошлиғи, олим:
– Қуръони каримнинг дастлабки даврларига оид, айниқса Ҳазрати Усмон даврида ёзилган еттита қўлёзма нусхаси аниқланган. Экспозициядан жой олиши кутилаётган бу манбалар бизга Қуръон матни қандай сақланиб қолганини кўрсатади ва ўрганишимизга замин яратади. Қуръон зали ёш авлод, хорижий меҳмонлар, тадқиқотчилар ва зиёратчилар учун диний, маданий ва илмий бойликни бир жойда кўриш имконини беради.
Мазкур лойиҳа орқали Ўзбекистон мусулмон оламида яна бир бор илм, маънавият ва бағрикенглик маркази сифатида ўз ўрнини мустаҳкамлаши кутилмоқда. Қуръон зали эса бу йўлдаги муҳим қадамлардан бири бўлиб хизмат қилади.
cisc.uz