23 Декабр, 2025, ,
23 Декабр, 2025, ,
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ислом жамияти соясида яшайдиган ғайридинлар исломий истилоҳда «аҳли зимма» деб аталадилар. Яъни, уларнинг дини, жони, моли ва бошқа жиҳатдан тинч-омонлиги мусулмонлар зиммасида бўлади. Мусулмонлар «аҳли зимма»лар билан аҳднома тузганда, уларни ана шу нарсалар билан таъминлашни ўз зиммаларига олганлар.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларида Мадинаи Мунавварада яҳудийлар мусулмонлар билан аҳднома асосида аҳли зимма бўлиб, ўз динларига амал қилиб, тинч-омон яшаганлар. Уларнинг ўзлари томонидан оғир хиёнат ва жиноятлар содир бўлгандагина мусулмонлар қарши чоралар кўришга мажбур бўлганлар.
Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳунинг даврларида ҳам ана шу сиёсат давом этди.
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг даврларида эса бошқа масалалар каби бу масалада ҳам кўплаб янгиликлар содир бўлди. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу аҳли зимма масаласида ҳам кишининг ақли лол қоладиган даражада ажойиб ижтиҳодлар қилдилар. Буларнинг ҳаммаси Исломнинг умумий таълимотларига суянган ҳолда амалга оширилди. Қуръон ва Суннат таълимотларининг нозик жойларигача чуқур тушуниб етган халифа Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу бу соҳада асрлар давомида барча динлар, барча миллатлар ва барча жамиятларга ўрнак бўлиб, яна ортиб қоладиган ишларни қилдилар.
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг Байтул Мақдис насороларига берган аҳдлари ва улар билан қилган муомалалари ҳақида юқорида гаплашган эдик. Бу ишни ҳозиргача ҳеч ким қила олмади, мабодо қилса ҳам, Умар розияллоҳу анҳунинг қилганларини такрорлаган бўлади.
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг форс мажусийларига нисбатан юритган сиёсатлари ҳам у кишининг ва омилларининг Ҳурмузон ҳайъати ила қилган муомалаларидан кўриниб турибди.
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг ўз фаолиятлари давомида чиқарган фармонлари, ҳукмлари ва қилган муомалалари аҳли зиммага нисбатан ҳам айни адолатдан иборат бўлган. Ушбу масалага оид ҳужжатларни ўрганган одам улкан ҳақиқатнинг қаршисида турганини дарҳол ҳис этади.
«Ҳадис ва ҳаёт» китобининг 23-жузидан олинди
Президент Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Республикаси Конституциявий суди фаолиятини янада такомиллаштириш чора-тадбирларига оид Фармонни имзолади.
Ҳужжат Конституциявий суд фаолиятини сифат жиҳатидан янги босқичга олиб чиқиш, фуқароларнинг конституциявий одил судловга эришиш имкониятларини кенгайтириш ҳамда суд ишларини юритишда шаффофлик ва самарадорликни оширишга қаратилган. Унда қуйидагилар назарда тутилган:
– фуқаролар ва юридик шахсларнинг Конституциявий судга мурожаат қилиш тартиб-таомилларини соддалаштириш, ортиқча бюрократик тўсиқларни бартараф этиш;
– конституциявий шикоят институтини такомиллаштириш ва суд ҳимоясини кучайтириш;
– давлат органлари фаолияти устидан таъсирчан конституциявий назоратни таъминлаш;
– 2026–2027 йилларда Конституциявий суд фаолиятини рақамлаштириш дастурини амалга ошириш;
– суд ишларини юритишда "Э-КСУД" ахборот тизимини жорий этиш, электрон мурожаатлар, онлайн кузатув ва видеоконференсия орқали суд мажлисларида иштирок этиш имкониятларини яратиш;
– суд мажлисларини жонли эфирда узатиш, аудиоёзув орқали қайд этиш ва электрон баённомаларни шакллантириш;
– давлат органлари ахборот тизимлари билан интеграция орқали фуқаролар ва тадбиркорларни ортиқча овора қилмасдан зарур маълумотларни электрон шаклда олиш амалиётини жорий этиш.
Фармон Конституция устуворлигини таъминлаш, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилиш ҳамда суд тизимида замонавий, очиқ ва халққа яқин механизмларни жорий этишга хизмат қилади.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 