12 Июн, 2025, 16 Зулҳижжа, 1446
12 Июн, 2025, 16 Зулҳижжа, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Оламлар Робби Аллоҳга ҳамд бўлсин! Саййидимиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга, аҳлларига, саҳобаларига ва қиёматгача у зотга эргашувчиларга салавоту саломлар бўлсин!
Ушбу муборак учрашувда бизни Исломга, Ислом даъватига, Исломни ёйишга, Ислом умматига таълим беришга жамлаган Аллоҳ азза ва жаллага шукрлар бўлсин! Бу буюк Аллоҳнинг фазлидир.
Аллоҳнинг фазли ва карами билан улкан яхшиликларни умид қилаётганим ушбу тадбир ташкилотчилари Президент жаноби олийларига ва муҳтарам раҳбарларга ташаккур айтаман.
........мен айтмоқчи бўлган ва тайёрлаб келган нарса биринчи галдаги нарса бу – “Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” номли ушбу конференция мавзусига қисқа ва лўнда изоҳ бериш эди. Ҳа, албатта бу икки сўзнинг изоҳи бутунлай Ислом шарҳига муҳтождир. Тинчлик ва унинг сабаблари, яхшилик ва унинг тур ва сабаблари булар барчаси Ислом остига киради. Лекин бу улуғ, қадимий, мусулмон юрт ҳақида олдин айтган ва ҳозир айтмоқчи бўлган фикр ва мулоҳазаларим шуки: “Эй бу юртнинг аҳли, азиз биродарлар, раҳбарлару уламолар! Эй бу юртнинг устунлари! Аллоҳни гувоҳ қилиб айтаманки бу юртда бирор қарич ер йўқки, у ерни бирор аллома ёки ҳужжатулисломлар босмаган бўлса! Бу юртдан етишиб чиққан ёки бу юртга келиб яшаган олиму уламолар, фозилу фузалолар шу қадар кўпки, сизлардан олдин бу табаррук заминда имомлар, уламолар, ҳужжатулисломлар юрмаган бўлса! Шундай экан, бу азиз юртни эъзозланг! Унинг муқаддасотларини, шаънини, илм-маърифатдаги ютуқларини муҳофаза қилинг, қадрига етинг!”.
Ислом тинчлик динидир. Дастлабки вақтидаги ислом фатҳларига назар солинг, унда Қусам ибн Аббос розияллоҳу анҳу фатҳларга киришган ва шаҳид бўлган эди. Ва яна ўша фатҳлардан то ҳозирги кундан 100 йил олдинги давргача бўлган тарихга назар солинг. Шу вақтда илм ва уламолар қандай бўлган?! Илм қай даражада тараққий топган?! Юқорида айтганимдек, уламолар шу даражада кўп эдики ҳар бир қарич жойда албатта бир олим ёки имомнинг изи бор. Барчамиз Имом Бухорийни мадҳ этамиз, сизлар ҳам у зотни мадҳ этасизлар ва юртдош эканлигингиз билан фахрланасизлар.
Олимларнинг ҳаётларига оид таржимаи ҳолларини ўқинглар. Фалончининг қабри “Чокардиза”да, фалончининг қабри “Чокардиза”да, фалончининг қабри “Чокардиза”да. “Чокардиза” қабристони қаерда? Қаерда у? У Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳнинг мақбараси ёнидаги ердир. Ўша қабристонга қарасангиз, барчаси олимлар ва уламоларнинг қабрларидир, улар мана шу ерни ҳаётлик даврларида, вафотларидан сўнг эса қабрлари билан шарафлантирдилар (Аллоҳ улардан рози бўлсин!). Ўша ерда “Муҳаммадийлар қабристони” деб номланадиган Чокардиза қабристонининг бир қисми жойлашган. Негаки бу ерга фақат исми Муҳаммад ибн Муҳаммад бўлган олимлар дафн қилинган. Шу исмга эга 400 дан ортиқ олим дафн қилинган. “Ҳидоя” китобининг муаллифи, уламоларнинг энг машҳурларидан бўлган Имом Марғиноний вафот этганларида, мана шу қабристонга қўйишга изн сўралган. Бироқ, “Йўқ, унинг исми Муҳаммад эмас” деб рад қилинган. Мана шундай! Уларнинг қабрларининг тупроқларию тошлари илмдан сўзлайди. Қадрдонларим, ушбу юртнинг тошлари ҳам илмдан сўзлайди.
Аллоҳ азза ва жалладан ўз фазли-карами билан Ислом умматининг барчасига ва ушбу диёрга шуҳратини, азизлигини, мукаррамлигини, омонлигини, тинчлигини ва осойишталигини бугунги кун замонавий тушунчаларига ва турли-туман қарашларга оғишмайдиган ҳақ Ислом соясида қайтаришини сўраймиз.
Саййидимиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга, аҳлларига, саҳобаларига ва қиёматгача у зотга эргашувчиларга салавоту саломлар бўлсин!
Оламлар Робби Аллоҳга ҳамд бўлсин!
Муҳаддис аллома Муҳаммад Аввоманинг
“Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” мавзусида ўтказилган халқаро анжуманда сўзлаган нутқидан.
Тошкент. 2024 йил 15-октябрь.
Рамазон ҳайити ва Қурбон ҳайити Исломнинг икки улуғ байрамидир. Уларнинг ҳар бирида улкан маънавий маънолар бўлиб, мусулмонлар ҳаётида алоҳида ўрин тутади. Хусусан, Қурбон ҳайити Исломда фидокорлик, садоқат ва бағрикенглик рамзи ҳисобланади.
Ушбу муқаддас байрам олдидан Давлатимиз раҳбарининг махсус қарорлари қабул қилиниши, Рамазон ва Қурбон ҳайити саналари дам олиш куни сифатида белгиланиши халқимизнинг диний эҳтиёжларини таъминлаш, миллий ва диний қадриятларни асраб-авайлаш ҳамда маънавий бирдамликни мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда.
Қурбон ҳайити Зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунида нишонланади. Уламолар таъкидлаганидек, Зулҳижжанинг аввалги ўн куни Аллоҳнинг энг маҳбуб кунларидан бири бўлиб, бу кунларда қилинадиган амаллар, ибодатлар, хайру саховатлар жуда ҳам улуғ ҳисобланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таоло ҳузурида яхши амаллар Зулҳижжанинг биринчи ўн кунида қилинадиган амаллардек афзалроқ амал йўқ”, — деб марҳамат қилганлар. Шундай экан, ушбу кунларда яхши амалларга шошилиш, савобли ишларга улгуриб қолиш айни муддаодир.
Қурбон ҳайитининг фазилатлари амалларидан бири – қурбонлик қилиш ҳисобланади. Қурбонлик, Ислом динида аҳамияти катта бўлган амаллардан бири бўлиб, у Қурбон ҳайити кунларида Аллоҳнинг розилиги учун фидоийлик ифодаси ўлароқ жонлиқ сўйишдир. Бу амал ҳазрати Иброҳим алайҳиссалом ва пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларига амал қилиш, фидокорлик, сабр ва тақво каби тушунчаларни ифода этади.
Қурбонлик қилиш нафақат инсоннинг тақвоси, балки ижтимоий меҳр-оқибат, муҳтожларга ғамхўрлик белгисидир. Қурбонлик гўшти фақирларга, қариндошларга, қўшниларга тарқатилиши, аҳиллик ва меҳр-муҳаббатни янада мустаҳкамлайди.
Қурбон ҳайити — бу аҳиллик ва муштаракликнинг рамзи бўлиб, бу кунда мусулмонлар ўз қариндошлари, қўшнилари, дўстларининг ҳолидан хабар оладилар, узоқдаги яқинларини йўқлаб боришга ҳаракат қиладилар. Айниқса, кекса, бемор, ёлғиз кишилар ҳолидан хабар олиш — динимизда юксак ажр ҳамда эътиборга сазовор амал ҳисобланади.
Қурбон ҳайити инсонларни бир-бирига яқинлаштиради, меҳру шафқатни уйғотади, байрам муносабати билан эҳсон қилиш, болалар ва кексаларни хурсанд қилиш каби амаллар нафақат шахсий савоб, балки жамиятдаги яхшилик муҳитини янада мустаҳкамлайди.
Бу кунда имкони бор инсонлар кам таъминланган оилалар, етимлар, эҳтиёжмандлар ҳолидан хабар олиб, уларга хурсандчилик улашсалар, бу амалнинг савоби беқиёсдир. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўминларнинг ўзаро дўстликлари, раҳм қилишлари ва меҳр кўрсатишлари худди бир жасадга ўхшайди. Ундан бир аъзо хаста бўлса, жасаднинг қолгани унга қўшилиб бедор бўлади ва иситмалайди”, — дедилар (Имом Муслим ривояти).
Азизлар, айни кунларда юртимиздан 15 минг нафардан зиёд юртдошларимиз Исломнинг беш устунидан бири бўлган Ҳаж ибодатини адо этишга тараддуд кўрмоқдалар. Улар орасида юзлаб нуронийлар, оналаримиз, устоз ва зиёлилар бор. Бу ҳар бир юртдошимизнинг қалбида қувонч уйғотади. Айниқса, мамлакатимиз раҳбари муҳтарам Президентимиз Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазрат билан телефон орқали мулоқот қилиб, ҳожиларимиз аҳволидан хабар олганелари, уларга муборак сафарда тўлиқ шароит яратилиши, Ҳаж ибодатини хотиржам ва мукаммал адо этишлари учун зарур кўмак ва дуоларини изҳор этганлари катта воқеа бўлди.
Бу воқелик юртимизда дин ва давлат муносабатлари янги, барқарор ва ҳамжиҳат заминда қурилаётганидан далолатдир. Бу – халқимизнинг муқаддас қадриятларига ҳурмат, Исломнинг пок таълимотига бўлган эҳтиром намунасидир.
Бу каби юксак эътиборлар юртимизда дин ва давлат ўртасидаги мувозанатли муносабатнинг, халқнинг эътиқоди ва қадриятига нисбатан ҳурмат ва эъзознинг амалий намунасидир.
Муҳтарам юртдошлар! Фурсатдан фойдаланиб барчаларингизни ийд ал-Азхо – Қурбон ҳайити билан самимий муборакбод этаман. Юртимиз тинчликлиги барқарор, халқимиз тотувлиги бардавом бўлсин, динимиз янада равнақ топсин, хонадонингиздан файзу барака аримасин!
Қурбон ҳайитингиз муборак бўлсин!
Убайдуллоҳ Абдуллаев,
Фарғона вилояти бош имом-хатиби
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 