Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Оламлар Робби Аллоҳга ҳамд бўлсин! Саййидимиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга, аҳлларига, саҳобаларига ва қиёматгача у зотга эргашувчиларга салавоту саломлар бўлсин!
Ушбу муборак учрашувда бизни Исломга, Ислом даъватига, Исломни ёйишга, Ислом умматига таълим беришга жамлаган Аллоҳ азза ва жаллага шукрлар бўлсин! Бу буюк Аллоҳнинг фазлидир.
Аллоҳнинг фазли ва карами билан улкан яхшиликларни умид қилаётганим ушбу тадбир ташкилотчилари Президент жаноби олийларига ва муҳтарам раҳбарларга ташаккур айтаман.
........мен айтмоқчи бўлган ва тайёрлаб келган нарса биринчи галдаги нарса бу – “Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” номли ушбу конференция мавзусига қисқа ва лўнда изоҳ бериш эди. Ҳа, албатта бу икки сўзнинг изоҳи бутунлай Ислом шарҳига муҳтождир. Тинчлик ва унинг сабаблари, яхшилик ва унинг тур ва сабаблари булар барчаси Ислом остига киради. Лекин бу улуғ, қадимий, мусулмон юрт ҳақида олдин айтган ва ҳозир айтмоқчи бўлган фикр ва мулоҳазаларим шуки: “Эй бу юртнинг аҳли, азиз биродарлар, раҳбарлару уламолар! Эй бу юртнинг устунлари! Аллоҳни гувоҳ қилиб айтаманки бу юртда бирор қарич ер йўқки, у ерни бирор аллома ёки ҳужжатулисломлар босмаган бўлса! Бу юртдан етишиб чиққан ёки бу юртга келиб яшаган олиму уламолар, фозилу фузалолар шу қадар кўпки, сизлардан олдин бу табаррук заминда имомлар, уламолар, ҳужжатулисломлар юрмаган бўлса! Шундай экан, бу азиз юртни эъзозланг! Унинг муқаддасотларини, шаънини, илм-маърифатдаги ютуқларини муҳофаза қилинг, қадрига етинг!”.
Ислом тинчлик динидир. Дастлабки вақтидаги ислом фатҳларига назар солинг, унда Қусам ибн Аббос розияллоҳу анҳу фатҳларга киришган ва шаҳид бўлган эди. Ва яна ўша фатҳлардан то ҳозирги кундан 100 йил олдинги давргача бўлган тарихга назар солинг. Шу вақтда илм ва уламолар қандай бўлган?! Илм қай даражада тараққий топган?! Юқорида айтганимдек, уламолар шу даражада кўп эдики ҳар бир қарич жойда албатта бир олим ёки имомнинг изи бор. Барчамиз Имом Бухорийни мадҳ этамиз, сизлар ҳам у зотни мадҳ этасизлар ва юртдош эканлигингиз билан фахрланасизлар.
Олимларнинг ҳаётларига оид таржимаи ҳолларини ўқинглар. Фалончининг қабри “Чокардиза”да, фалончининг қабри “Чокардиза”да, фалончининг қабри “Чокардиза”да. “Чокардиза” қабристони қаерда? Қаерда у? У Имом Мотуридий раҳимаҳуллоҳнинг мақбараси ёнидаги ердир. Ўша қабристонга қарасангиз, барчаси олимлар ва уламоларнинг қабрларидир, улар мана шу ерни ҳаётлик даврларида, вафотларидан сўнг эса қабрлари билан шарафлантирдилар (Аллоҳ улардан рози бўлсин!). Ўша ерда “Муҳаммадийлар қабристони” деб номланадиган Чокардиза қабристонининг бир қисми жойлашган. Негаки бу ерга фақат исми Муҳаммад ибн Муҳаммад бўлган олимлар дафн қилинган. Шу исмга эга 400 дан ортиқ олим дафн қилинган. “Ҳидоя” китобининг муаллифи, уламоларнинг энг машҳурларидан бўлган Имом Марғиноний вафот этганларида, мана шу қабристонга қўйишга изн сўралган. Бироқ, “Йўқ, унинг исми Муҳаммад эмас” деб рад қилинган. Мана шундай! Уларнинг қабрларининг тупроқларию тошлари илмдан сўзлайди. Қадрдонларим, ушбу юртнинг тошлари ҳам илмдан сўзлайди.
Аллоҳ азза ва жалладан ўз фазли-карами билан Ислом умматининг барчасига ва ушбу диёрга шуҳратини, азизлигини, мукаррамлигини, омонлигини, тинчлигини ва осойишталигини бугунги кун замонавий тушунчаларига ва турли-туман қарашларга оғишмайдиган ҳақ Ислом соясида қайтаришини сўраймиз.
Саййидимиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга, аҳлларига, саҳобаларига ва қиёматгача у зотга эргашувчиларга салавоту саломлар бўлсин!
Оламлар Робби Аллоҳга ҳамд бўлсин!
Муҳаддис аллома Муҳаммад Аввоманинг
“Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” мавзусида ўтказилган халқаро анжуманда сўзлаган нутқидан.
Тошкент. 2024 йил 15-октябрь.
Муносабат
Аввало, барча юртдошларимизни хурсандчилик айёми – Қурбон ҳайити байрами билан самимий муборакбод этаман!
Мамлакатимизда Қурбон ҳайити нафақат диний, балки умуммиллий байрам сифатида ҳам кенг нишонланади. Зеро, ушбу кунда юртдошларимиз бир-бирини ҳайит билан самимий табриклаб, ўзаро совғалар улашади, миллати, тили ва динидан қатъи назар, ёлғиз кексалар, кам таъминланган оилалар ҳолидан хабар олиниб, хайрия ишлари амалга оширилади.
Шу маънода, ушбу қутлуғ байрам инсонпарварлик ва бағрикенглик рамзи бўлиш билан бирга, инсонлар ўртасида ўзаро меҳр-муҳаббат ва ҳамжиҳатлик каби фазилатларни ҳам ўзида мужассам этади.
Юртимизда ҳайит байрамини муносиб кутиб олиш ва ўтказиш, шунингдек, миллий-диний қадриятларимизни асраб-авайлаш, халқимизнинг кўп асрлик анъана ва урф-одатларига уйғун ҳолда ўтказилишига алоҳида эътибор қаратилади. Бунинг учун барча зарур тайёргарликлар кўрилади, мамлакатимизнинг барча ҳудудларида том маънода байрам шукуҳи ҳукм суради.
Кези келганда юртимизда “Инсон қадри учун” деган улуғвор ғоя асосида барча соҳалар қатори диний-маърифий жабҳада ҳам катта ислоҳотлар амалга оширилаётгани, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар такомиллаштирилиб, соҳа фаолияти самарадорлиги янги босқичга чиқарилаётганини алоҳида қайд этиш лозим.
Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан охирги йилларда юртимизнинг ҳар бир гўшасидаги улкан бунёдкорлик ишлари изчил давом эттирилмоқда. Хусусан, Тошкентда Ислом цивилизацияси маркази биноси қурилиши якунига етиб бормоқда, Самарқандда Имом Бухорий мажмуаси қад ростламоқда.
Яқинда Президентимиз ушбу мажмуага ташриф буюриб, у ердаги бунёдкорлик ишлари билан танишди, зарур кўрсатмалар берди. Зеро, бу давлатимиз раҳбарининг узоқни кўра билиши, улуғ аждодларга юксак эҳтиромининг ёрқин ифодасидир.
Эътиборга сазовор жиҳатлардан яна бири шуки, Президентимиз қўнғироқ қилиб, ҳожиларимиз учун яратилган шарт-шароитлар, уларнинг саломатлиги ва кайфияти ҳақида сўради. Бундан ҳожиларимиз беҳад мамнун бўлди, эътибор ва эҳтиромдан хурсанд бўлган зиёратчиларимиз кўзларида ёш билан дуо қилдилар.
Арафот майдонида, дуолар мустажоб бўладиган айни онларда Президентимизнинг Қурбон ҳайити муносабати билан Ўзбекистон халқига йўллаган табригини катта ҳаяжон билан эшитдик. Яратгандан юртимизга тинчлик, халқимизга фаровонлик сўраб, дуолар қилдик.
Айниқса, табрикда ҳожиларимиз алоҳида эслаб ўтилгани зиёратчиларимизни чексиз қувонтирди.
Барча юртдошларимиз қатори ҳожиларимиз ҳам ушбу табрикдаги олижаноб ғоя ва ташаббусларга бефарқ эмаслигини изҳор қилди.
Табрикдаги “Инсон қадри учун, инсон бахти учун!” деган олижаноб ғоя барча жабҳалардаги ислоҳотларнинг асоси эканини алоҳида эътироф этиш ва ҳожиларимизнинг ташаббуслари ҳам ушбу ғояга ҳамоҳанг эканини қайд этиш лозим.
Бу Арафот майдонида Ўзбекистон Республикаси Президентига ҳожиларимизнинг мурожаатида ҳам ўз аксини топди. Жумладан, мазкур мурожаатда ҳожиларимиз юртга қайтгач, “Янги Ўзбекистоннинг тинчлик ва маънавият тарғиботчилари” деган эзгу ташаббусни бир овоздан илгари суриб, Учинчи Ренессанс яратувчиларини тарбиялашда Президентимизга кўмакчи бўламиз, деб ваъда берди.
Шунингдек, Ватанимиз тараққиётига холис хизмат қилиш, маҳаллаларда тинчлик ва бирдамликни мустаҳкамлаш, тинчлик-осойишталикнинг қадрига етиш, халқимизни маънан юксалтириш, жамиятдаги ислоҳотларга дахлдорлик ҳиссини ошириш кабиларни тарғиб этиш борасида фаол бўлишни айтиб ўтди.
Ўз навбатида, ҳожиларимиз китобхонлик маданиятини юксалтириш, илм-маърифатга ҳомийликда намуна бўлиш, тўйлар, оилавий тадбирлар ва маросимларда меъёрга амал қилган ҳолда камхарж ва ихчам ўтказишда бош-қош бўлиш, маҳаллалардаги нотинч оилалар, шу жумладан, тарбиясида муаммоси бор ёшлар ўртасида тушунтириш ишларини олиб бориш, ҳудудлардаги мактабларнинг таъмирга муҳтож қисмини жорий таъмирлаш ишларига кўмаклашиш, хайрия, меҳр-мурувват ва ёрдам кўрсатиш ишларини кўпайтириш каби ташаббусларни қатъий амалга оширишга аҳд қилди.
Азиз юртдошлар! Шубҳасиз, ушбу шукуҳли кунлар том маънода барчамиз учун катта байрам, хурсандчилик онларидир. Мўътабар манбаларда саодатли дамларни шоду хуррамлик билан ўтказиш бўйича кўп тавсиялар келган. Уламоларимиз: “Ҳайит кунлари шодликни изҳор қилиш диннинг шиорларидан”, дейишади. Демак, Қурбон ҳайити кунларида қувончимизни, саховатимизни ҳар қачонгидан кўра кўпроқ намоён қилишимиз лозим. Айниқса, кам таъминланган, ижтимоий ҳимояга муҳтож инсонларга ёрдам кўрсатишга шошилишимиз лозим.
Ушбу фазилатли кунларда муборак манзилларда туриб, она Ватанимизга тинчлик-осойишталик, халқимизга янада фаровон ҳаёт, фарзандларимизга бахту саодат сўраб, дуолар қилмоқдамиз!
Қурбон ҳайитингиз муборак бўлсин!
Шайх Нуриддин ХОЛИҚНАЗАР,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий