Долзарб мавзу
“Қор маликаси” фильмида бир гап айтилади: “Болаларни эркатой қилиб ўстириш керак. Шунда улар буюк қароқчи бўлиб етишади...” Атрофга боқиб, эркатой болаларнинг бир кўзини боғлаб, бировларнинг молини зулм билан тортиб оладиган қароқчига айланишини кутдим. Ўшанда бола эканман-да... Сўзларни тўппа-тўғри тушуниб олибман.
Мен “қароқчи” бўлишини кутган эркатойларнинг аксари оддийгина болалар каби улғайишди, ўқишга киришди, кейин фарзандли бўлишди, турли ташкилотларда ишлаб кетишди.
Хуллас, бу эркатойликнинг зарари йўқдек кўрина бошлади. Бироқ бир куни эркатой бир танишим ўқишга кириши тарихини гапириб берди. Суҳбат орасида ҳамкасбларининг ёмон муносабатларидан ҳам нолиб ўтди...
Шу пайт миямда “ярқ” этиб чақин чаққандек бўлди...
Барчага бирдек аёнки, қароқчилар ўзгаларнинг мол-мулкини зўравонлик, зулм билан тортиб олишади. Мен аслида тўғридан-тўғри тушунган сўзнинг бироз теранроқ, бироз фалсафийроқ маъноси бор экан. Ўйлаб кўрилса, эркатойлар нафақат моддий, балки маънавий ҳақларга ҳам дахл қилишаркан.
Отасининг даврида билими етмаса ҳам, таълим даргоҳига “киради”. Билимли бир етук мутахассиснинг ўрнини эгаллайди. Ишга “жойлашади”. Яна ўша манзара... Етук билим ва салоҳиятга эга корхонага ҳам, юртга ҳам манфаат келтира оладиган – бир мутахассис ишсиз. Корхона эса, иш бермайдиган бир ходимга ойлик тўлайди. Унинг вазифаси, масъулияти ўзгалар зиммасига юкланади. Натижада иш сифати пасаяди, корхонада муҳит издан чиқади. Зеро, ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳи алайҳи ва саллам: “Иш ўз эгасининг қўлидан бошқасига ўтса, қиёматни кутаверинг”, дея огоҳлантирганлар (Имом Бухорий ривояти).
...Аслида биз санаб ўтган ва яна тилга олмаган бу каби иллатлар охир-оқибат жамият кишилари орасида норозилик, бир-бирига бўлган ёмон муносабат, душманлик каби вазиятларни келтириб чиқаради. Алал-оқибат, эркатойлар ҳам тараққиётга, ҳам тинчликка рахна солади.
Тўғри, бола тарбиясининг маълум босқичларида болани ёшига яраша эркалаш, рағбатлантириш, суйиш фойдали. Лекин уни кейинчалик ҳам ёш боладай эркалаб, айтганини муҳайё қилавериш салбий оқибатларга олиб келади.
Айниқса, меҳри тўлиб-тошиб турадиган оналар бу нарсани доимо эсда тутишлари оилага ҳам, жамиятга ҳам наф беради.
Нигора МИРЗАЕВА
Бақара сурасининг: «Аллоҳга “чиройли қарз” берадиган (Унинг йўлида ўз бойлигидан сарфлайдиган) киши борми?..» 245-ояти каримаси нозил бўлгач, Абу Даҳдаҳ розияллоҳу анҳу: “Эй Аллоҳнинг Расули! Аллоҳ қарздан беҳожат бўлгани ҳолда, бизнинг қарз беришимизни хоҳлайдими?” – дедилар.
Набий алайҳиссалом: “Ўша сабабли сизларни жаннатга киритишни хоҳлайди”, дея жавоб бердилар. “Агар мен Роббимга қарз берсам, унинг эвазига мен ва болаларимни ҳам жаннатга киритадими?” – дедилар Абу Даҳдаҳ.
Набий алайҳиссалом: “Ҳа”, дедилар. Шунда Абу Даҳдаҳ: “Ундай бўлса, қўлингизни узатинг!” – дедилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қўлларини узатган эдилар, Абу Даҳдаҳ: “Менинг иккита боғим бор, уларнинг бири Мадинанинг паст тарафида, бошқаси тепа тарафида жойлашган. Худо ҳаққи, менда шулардан бошқа нарса йўқ, уларни Аллоҳга қарз бердим”, дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Биттасини Аллоҳга бериб, бошқасини ўзинг ва оиланг тирикчилиги учун олиб қўявергин”, дедилар.
Абу Даҳдаҳ: “Ё Аллоҳнинг Расули, сиз гувоҳ бўлингки, мен иккисидан энг яхшисини, ичида 600 туп хурмоси борини бердим”, дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ундай бўлса, Аллоҳ у сабабли сени жаннат ила мукофотлайди”, дедилар.
Абу Даҳдаҳ боғ томон юрдилар ва аёли ҳамда болаларини чақириб: “Чиқинг, мен бу ерни Аллоҳга қарз бердим”, дедилар.
Умму Даҳдаҳ: “Йўғ-э, нимага бундай қилдингиз, ахир бу боғни орқангиздан қоладиган болаларингизга ташлаб кетганингиз яхши эмасми? Чорагиними ё ярминими бериб, қолганини ўзимизга олиб қолмабсиз-да!” демадилар.
Аксинча, Умму Даҳдаҳ: “Яхши савдо бўлибди, Аллоҳ сизга барака берсин”, дедилар. Кейин болаларига ўгирилиб, уларнинг этакларидаги хурмоларни қоқиб ташладилар ва оғзида чайнаб турганларини ҳам чиқартириб юбордилар. Шу заҳоти болалари билан у ердан чиқиб, иккинчи боғга кириб жойлашдилар.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Абу Даҳдаҳ учун мевалари мўл қанчадан-қанча хурмо дарахтлари тайёрлаб қўйилган”, дедилар.
Эй Абу Даҳдаҳ, мукофотингизни Аллоҳ берсин! Қандай қилиб Аллоҳнинг амрига бу даражада тезлик ила лаббай дея жавоб бердингиз-а?! Қандай қилиб ажабтовур, мевалари кўплигидан шохлари эгилиб қолган бу хурмозорни
Аллоҳнинг жаннатидан умид қилиб, Ўзининг йўлида садақа қилдингиз?! Буни қандай уддаладингиз?!
Ҳозирги кунда олдига ишончли кишилар келиб масжид қурилиши учун ёрдам сўрашганида ёки мусулмонларга фойда келтирадиган бирор-бир ишга ҳомийлик қилиш илтимоси бўлганда иккиланадиган баъзи бойларга ўхшаб Абу Даҳдаҳ розияллоҳу анҳу узоқ ўйланмадилар. Ёки бўлмаса мақтов, ўзларининг ҳақларига мадҳия сўрамадилар. Йўқ, Аллоҳга қасамки, у зот бу ишларни Аллоҳ Ўзининг мухлис бандаларига тайёрлаб қўйган жаннатига талабгор бўлиб қилдилар, бундан бошқа нарсанинг талабида бўлганлари йўқ.
Эй Абу Даҳдаҳ, қилган ишингиз муборак бўлсин! Яна сизга бундайин солиҳа аёл муборак! Бундай улкан мартабада тура олиш қутлуғ бўлсин! Эй Умму Даҳдаҳ! Мусулмонларнинг аёллари сиздайин зотларга эргашсинлар...
Ҳассон Шамсий Пошонинг "Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар" номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.