Ҳеч шубҳа йўқки, китоб ўқишга одатланиш мактабга бормай туриб, уйда – оилада йўлга қўйилиши керак. Дарҳақиқат, мутолаа энг яхши одат. Ҳозирда биз телефон, интернет, сериаллар асридамиз. Сиз бундай вазиятда фарзандларингизнинг мутолаага бўлган муҳаббатини қандай шакллантиряпсиз?

Фарзандларингизга намуна бўлинг. Ёш бола уйда турли хил китоблар билан тўлиб турган китоб жавонини кўрса, ота-онасининг тез-тез китоб ўқиётганига гувоҳ бўлса, бундай ҳолат, кўпинча, болани китоб ўқишга ва ота-онасининг изидан боришга ундайди.

Фарзандингизга унинг феъл-атвори, ёшига тўғри келадиган китоблар олиб беринг. Ёш болаларга расмлари бўлмаган катта-катта китобларни олиб бериб бўлмайди.

Фарзандингизни ўзларининг китоб жавонлари бўлишига қизиқтиринг, кичкина бўлса ҳам майли. Уларнинг китоб жавонларида ибратли қиссалар, эртак китоблар, эътиборни тортувчи газета ва журналлар бўлсин. Фарзандларингизни китоб дўконларига олиб боринг ва улар сизнинг назоратингизда қизиқарли китоблар ёки журналлар сотиб олишсин.

Ёш болаларга китобни босқичма-босқич танланг. Аввалига ёзуви кам, суратлари кўп китобларни, кейин аста-секин бошқаларини олиб беринг.

Албатта, фарзандларингизнинг қизиқишларини ҳисобга олинг. Болалар, одатда, ранг-баранг ҳамда қаҳрамонлар тўғрисидаги эртакларга қизиқишади. Уларни қизиқмайдиган китобларни ўқишга ҳеч ҳам мажбур қилманг.

Ҳатто бешикдаги фарзандингизга ҳам китоб ўқиб беринг. У сизнинг ишорангиз ва ҳаракатларингизга ўз таъсирини билдиради, сизга қўшилиб ҳаракат қилади.

Фарзандингизга ухлашидан аввал бирорта эртак ёки қисса айтиб беришга ҳаракат қилинг. Агар бу ишда онаси ҳам иштирок этса жуда ажойиб бўлади. Ҳикоя қила туриб қаҳрамонларнинг образларига мослаб ҳаракатларингиз ва овозингизни ўзгартиринг. Ёшлари бироз катта бўлгач эса бир неча дақиқа бўлса-да, китоб ўқиб беринг.

Фарзандларингизга байрамларда, бирор-бир муваффақиятлари муносабати билан китоблар совға қилинг.

Уйингизга биттадан ортиқ телевизор ўрнатманг. Бундай жиҳозларнинг кўпайиши фарзандларингизнинг асосий вақтларини телевизор қаршисида ўтказадиган қилиб қўяди. Телевизордаги фойдали кўрсатувларни кўриши учун уларга кунига бир ярим соат вақт белгиланг. Ўқиш кунлари эса буни ярим соатга қисқартиринг. Айниқса фарзандларингизнинг ётоғига асло телевизор ўрнатиб берманг. Улар телевизор кўриб ухлашга одатланиб қоладилар.

Фарзандларингизнинг мутолаадаги ғайратлари, ҳаракатларини мақтаб қўйинг ва уларнинг ўқиган ҳар бир китобларининг номини ёзиб қўйинг, шунингдек, вақти-вақти билан кутубхоналарга олиб боринг.

Ҳассон Шамсий Пошонинг "Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар" номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.