04 Март, 2025, 4 Рамазон, 1446
04 Март, 2025, 4 Рамазон, 1446
Кўпчиликдан: “Сиз мутакаббирмисиз?” – дея сўрасангиз, улар дарҳол: “Йўқ”, деб жавоб берадилар. Шундай бўлса-да, сизга бир нечта саволлар билан мурожаат қиламиз. Агарда сиз саволимизга “Ҳа” деб жавоб берсангиз, сизда махфий кибр мавжуддир. Устоз Аҳмад Шуқайрий “Ëшлик хотиралари” китобида бир қанча саволларни зикр қилган, сиз бу саволларга очиқ-ойдин жавоб беринг:
– Бирор киши тарафидан танқидга дуч келсангиз, аччиқланасизми ёки ўзингизни ноқулай ҳис қиласизми, ё бўлмаса тезлик билан бирорта чора топиб, уни ўзингиздан йироқ қилиш пайига тушасизми?
– Агар бирор кишининг гапи сизга ёқмаса, унинг гапини бўласизми?
– Сиз ўзингиздан юқорироқ мансабда бўлган кишининг қаршисида турганингизда безовталик ёки хавфсираш сезасизми?
– Одамларнинг олдида ўз фикрингизни билдириш олдидан сизда “менинг фикримни қабул қилмасалар-чи?” деган қўрқув пайдо бўладими?
– Қулоқ солишингиздан кўра гапиришингиз кўпми?
– Бошлиғингизга бўлган муомалангиз билан ўзингиздан қуйи мартабадаги кишилар орасида бўладиган муомалангиз ўртасида фарқ борми? Сиз одамларга бир хилда эмас, аксинча, уларнинг мансабидан келиб чиқиб муомала қиласизми?
– Бирор йиғинда кимдир сиз билан тортишиб қолса, бу шахсий ишингиз эканини рўкач қиласизми?
– Одамлар сизни қўллаб-қувватламаса ва сизнинг қарашларингизга қўшилмаса, асабингиз таранглашиб, аччиғингиз чиқадими?
– Мақтов сўзларни эшитишга ишқибозмисиз ва одамлар сизни мақташлари учун бор куч-ғайратингизни сарфлайсизми?
– Ўзингизни бошқалар билан солиштириб турасизми? Ўзингиздан қуйироқ кишилар билан бирга бўлганингизда яйраб кетасизми? Гапи сиздан ўткирроқ киши билан муомала қилганингизда асабийлик ҳолатини ҳис қиласизми?
– Азиз китобхон! Сиз ҳам ушбу имтиҳондан йиқилганлар сафида бўлсангиз, ҳеч ажабланманг. Чунки кўпчилик бу имтиҳондан йиқилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “Қалбида заррача кибри бор киши жаннатга кирмайди”[1] деган ҳадиси шарифлари айни ҳақиқатдир. Шу ўринда муҳим бир савол туғилади: қандай қилиб тавозели бўламиз? Бу саволга қисқача: юқоридаги саволларни тескарисига ўгирсак тавозели бўлмоқликка эришамиз, дея жавоб бериш мумкин.
– Одамларнинг гапларини бўлманг, аксинча, жим туриб уларга қулоқ солинг.
– Кўпроқ эшитинг ва камроқ гапиринг.
– Одамларни табақаларга ажратиб муомала қилманг.
– Одамлардан мақтов эшитиш учун эмас, Аллоҳнинг ризоси учун амал қилинг.
Борди-ю, Аллоҳнинг олдидаги тавозеингиз бандалар олдида амалий тавозега айланмаса, билингки сизнинг тавозеингизда камчилик бор.
Ҳассон Шамсий Пошонинг “Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Муслим ривояти.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Шайх Муҳаммад Мутаваллий Шаъроний раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар:
"Бир куни Рамазон ойида шомдан бир соат аввал уйга қайтаётган эдим. Шу пайтда масжиддаги дарсимга баъзан ташриф буюрадиган фақир одам мени тўхтатди. У мени қаттиқ қувонч билан қучоқлаб, кўз ёшлари билан: — Сиздан илтимос қиламан, Аллоҳ юзи учун, бугун менинг уйимда ифтор қилинг! — деди.
Шайх шундай давом этади:
— Унинг илтижоси тилимни тутиб қўйди, хоҳиши юрагимни забт этди ва мени Аллоҳ юзи билан сўрагани қалбимни ёритди.
Мен унга: — Биродар, аҳлим мени кутаяпти, ҳолатим бунга мос эмас. Аммо...
Шундай десам-да, ўзимни у киши билан юриб кетаётганимни сездим. Унинг уйини қаердалигини ҳам, шароити қандайлигини ҳам билмасдим, шу қадар муҳими, ифторга озгина вақт қолган эди.
Унинг уйига етиб борганимизда, бир хонали уй, ошхона ва кичик очиқ бир ҳовли экан. Унинг уйи бирон кишидан сотиб олинган бинонинг том қисмида жойлашган бўлиб, алоҳида кириш йўли ва эски ёғоч зинаси бор эди. Зина икки киши бир вақтда чиқишга дош бера олмасди, у эскирган ва аранг турган тахталардек туюлди.
У одам ҳаддан ташқари хурсанд эди. У менга миннатдорлик сўзларини айтиб: — Қаранг, устоз, бу уй менга тегишли! (Албатта, барча мулк Аллоҳники). Дунёда ҳеч ким мендан бир тийин ҳам талаб қила олмайди! Қаранг, устоз, қуёш эрталаб хонамга нур сочади, кечқурун эса қарши томондан ботади. Мен тонг ва шом олдидан шу ерда Қуръон ўқийман. Хотиним Аллоҳ ундан рози бўлсин, ана у ердаги ойна олдида ўтириб, мен учун дуо қилади. Валлоҳи, устоз, ўзимни жуда бахтиёр ҳис қиламан, худди жаннатда яшаётгандек!
Шайх шундай давом этади:
— Бу сўзлар гўё юрагимда жўр бўлиб турарди. Мен эҳтиёткорлик билан зинадан чиқарканман, ёғочлар синмасин деб қўрқардим.
Бироз вақт ўтиб, хонага кирдик. Мен ўтирдим, у эса рафиқаси томон йўл олди. Шунда унинг паст овозда: — Устоз бугун бизнинг уйда ифтор қиладилар, ҳозир таом тайёрла, — деган сўзлари эшитилди. Хотини эса қийналган ҳолда: — Валлоҳи, уйда биргина фулдан (буғдой ёки нўхатдан тайёрланган таом) бошқа ҳеч нарса йўқ. Ифторга ҳам ярим соат қолди, бизда ҳатто тайёрлашга маҳсулот ҳам йўқ! — деди.
Шайх:
— Бу мулоқотнинг барчасини эшитиб турдим. Шунда уй соҳибига бундай дедим: — Биродар, сиздан бир илтимосим бор: мен билан бирга масжидга юринг, у ерда биродарларимиз билан бирга ифтор қиламиз. Кейин мен сиз билан уйингизга қайтаман ва сизга дуо қиламан.
Уй соҳиби рози бўлди ва улар биргаликда масжидга йўл олишди. Масжидда жамоат билан бирга ифтор қилишди ва ибодат қилишди. Кейин шайх ва уй соҳиби унинг уйига қайтишди. Шайх унга ва унинг оиласига дуо қилди ва улар билан суҳбатлашди. Бу воқеа уй соҳибининг қалбида чуқур из қолдирди ва унинг иймонини мустаҳкамлади.
Бу қисса бизга меҳр-муҳаббат, саховат ва биродарликнинг аҳамиятини кўрсатади. Шайхнинг уй соҳибининг ҳолатини тушуниб, унинг эҳтиромини сақлаб, уни масжидга таклиф қилиши ва у ерда жамоат билан бирга ифтор қилишлари уларнинг ҳар иккиси учун ҳам баракотли бўлди. Бу ҳолат бизга инсонлар ўртасидаги меҳр-муҳаббат ва ҳамжиҳатликнинг қанчалик муҳим эканлигини эслатади".
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 