Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
12 Июн, 2025   |   16 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:49
Пешин
12:28
Аср
17:38
Шом
20:00
Хуфтон
21:38
Bismillah
12 Июн, 2025, 16 Зулҳижжа, 1446

Рамазон 2023: энг узоқ ва энг қисқа вақт рўза тутиладиган жойлар

23.03.2023   2073   6 min.
Рамазон 2023: энг узоқ ва энг қисқа вақт рўза тутиладиган жойлар

 

Бу йил Шимолий қутбга яқин мамлакатларда рўза 18 соатгача давом этади. Жанубий қутбга яқин мамлакатларда 12 соатгача. 

Фото: Songyuth Unkong / EyeEm / Getty Images

23 март куни мусулмонларнинг муқаддас Рамазон ойи бошланади. Тонг отишидан қуёш ботишигача бўлган рўза яшаш манзилига қараб 12 дан 18 соатгача давом этади. Ислом арконларига кўра, рўзадор киши кундузи овқатланиш, ичиш, чекиш ва жинсий яқинликдан сақланиши лозим. 

Нега Рамазон ҳар йили ҳар хил кунда бошланади? 

 

Ҳар йили Рамазон аввалгига қараганда 10-12 кун олдин бошланади. Чунки Ислом тақвими ҳижрий қамарий тақвимга асосланган ва ойлар 29 ёки 30 кундан иборат. Бу йил Маккада рўзанинг биринчи куни 23 март, пайшанба куни бўлади. 

Қамарий йил қуёш йилидан 11 кунга қисқа бўлгани учун Рамазон ойи 2030 йилда икки марта, аввалига 5 январда, кейин эса 25 декабрда бошланади.

Кейинги сафар Рамазон 33 йилдан кейин, 2056 йилда 23 мартда бошланади. 

Дунё бўйлаб рўза тутиш вақтлари 

Рўза тутиш соатларининг миқдори бутун дунё бўйлаб фарқ қилади. 

Чили ёки Янги Зеландия каби дунёнинг энг жанубий мамлакатларида яшовчи мусулмонлар бу йил ўртача 12 соат, Исландия ёки Гренландия каби шимолий мамлакатларда яшовчилар эса 17 соатдан ортиқ рўза тутишади. 

Шимолий яримшарда яшовчи мусулмонлар учун бу йил рўза тутиш соатлари бироз қисқаради ва 2031 йилгача, яъни Рамазон энг қисқа кунни қамраб олгунга қадар камайиб боради. Экватордан жанубда яшовчи мусулмонлар учун эса бунинг акси бўлади. 

20 апрелдан 22 августгача қуёш ботмайдиган Норвегиянинг Лонгйир каби шимолий шаҳарларда Макка, Саудия Арабистони ёки энг яқин мусулмон мамлакати вақти бўйича рўза тутилади. 

Қуйида дунё шаҳарларида рўза тутиш соатларининг ўртача миқдори келтирилган. Ҳақиқий миқдори ҳисоблаш усулларига қараб ўзгариб туради. 

Қайси шаҳарларда рўза тутиш вақти энг узун? 

– Нуук, Гренландия: 17 соат

– Рейкявик, Исландия: 17 соат

– Ҳелсинки, Финляндия: 17 соат

– Стокҳолм, Швеция: 17 соат

– Глазго, Шотландия: 17 соат

– Амстердам, Нидерландия: 16 соат

– Варшава, Полша: 16 соат

– Лондон, Буюк Британия: 16 соат

– Остона, Қозоғистон: 16 соат

– Брюссел, Бельгия: 16 соат

– Париж, Франция: 15 соат

– Цюрих, Швейцария: 15 соат

– Бухарест, Руминия: 15 соат

- Оттава, Канада: 15 соат

– София, Болгария: 15 соат

– Рим, Италия: 15 соат

– Мадрид, Испания: 15 соат

– Сараево, Босния ва Герцеговина: 15 соат

– Лиссабон, Португалия: 14 соат

– Афина, Греция: 14 соат

– Пекин, Хитой: 14 соат

– Вашингтон, АҚШ: 14 соат

– Пхенян, Шимолий Корея: 14 соат

– Анқара, Туркия: 14 соат

– Работ, Марокаш: 14 соат

– Токио, Япония: 14 соат

– Исломобод, Покистон: 14 соат

– Кобул, Афғонистон: 14 соат

– Теҳрон, Эрон: 14 соат

– Бағдод, Ироқ: 14 соат

– Байрут, Ливан: 14 соат

– Дамашқ, Сурия: 14 соат

– Қоҳира, Миср: 14 соат

– Қуддус: 14 соат

– Кувайт, Кувайт: 14 соат

– Ғазо, Фаластин: 14 соат

– Деҳли, Ҳиндистон: 14 соат

– Ҳонконг: 14 соат

– Дакка, Бангладеш: 14 соат

– Маскат, Уммон: 14 соат

– Ар-Риёз, Саудия Арабистони: 14 соат

– Доҳа, Қатар: 14 соат

– Дубай, БАА: 14 соат

– Адан, Яман: 14 соат

– Аддис-Абеба, Эфиопия: 13 соат

– Дакар, Сенегал: 13 соат

– Абужа, Нигерия: 13 соат

– Коломбо, Шри-Ланка: 13 соат

– Бангкок, Таиланд: 13 соат

– Хартум, Судан: 13 соат

– Куала-Лумпур, Малайзия: 13 соат

– Сингапур: 13 соат

– Найроби, Кения: 13 соат

– Луанда, Ангола: 13 соат

– Жакарта, Индонезия: 13 соат

– Бразилиа, Бразилия: 13 соат

– Ҳараре, Зимбабве: 13 соат

– Йоҳаннесбург, Жанубий Африка: 13 соат 

– Буэнос-Айрес, Аргентина: 12 соат

– Сюдад дел Эсте, Парагвай: 12 соат

– Кейптаун, Жанубий Африка: 12 соат

– Монтевидео, Уругвай: 12 соат

– Канберра, Австралия: 12 соат

– Пуэрто Монт, Чили: 12 соат

– Крайсчерч, Янги Зеландия: 12 соат

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар

Расулуллоҳ ﷺнинг охирги ҳаж ва хутбалари

04.06.2025   5403   4 min.
Расулуллоҳ ﷺнинг охирги ҳаж ва хутбалари

Умматга қилинган сўнгги васият


“Ҳажжатул вадоъ” яъни “Вадо хутбаси” луғатда “Видолашув хутбаси”, “хайрлашув, айрилиқ хутбаси-хитоби” деган маъноларни билдиради.

Ҳижрий ўнинчи йилнинг 9 зулҳижжа ойида (милодий 632 йил 8 март) Пайғамбаримиз алайҳиссалом сўнгги ҳаж ибодатини адо этганларида хутба қилганлар. Унда Маккада жами 124 минг мусулмон тўпланган эди.

У зот алайҳиссалом Қасво деган туяларига миниб, Арафот водийсида умматга сўнгги васиятларини баён этганлар. Бу хитоб фақат ўша жойда тўпланган ҳожиларгагина эмас, балки қиёматга қадар келадиган бутун инсониятга қаратилган.

 

Пайғамбаримиз алайҳиссалом умматга бундай васият қилдилар:

“Эй инсонлар! Сўзимни яхшилаб тингланг... Бу йилдан сўнг сизлар билан бу ерда яна кўришиш-кўришмаслигимни билмайман.

 

Эй инсонлар! Бугунингиз қандай ҳам муқаддас кун, бу ойлар қандай ҳам муқаддас ой, бу шаҳар (Макка) қандай ҳам муқаддас бир шаҳар бўлса, Роббингиз билан кўришгунга қадар қонларингиз, молларингиз, обрўларинигиз ҳам айни шаклда муқаддасдир ва бир-бирларингизга ҳаромдир!

Эй саҳобаларим! Эртага Роббингизга рўпара бўлиб ва бугунги ҳолингиз ҳақида жавоб берурсиз. Мендан сўнгра эски залолатларга қайтиб, бир-бирингизнинг бўйнингизга урмангиз!...

Эй инсонлар! Аёлларингизга яхши муомала қилишингизни ва Аллоҳдан қўрқишингизни тавсия қиламан. Чунки улар амрингиз остидадир. Сиз уларни Аллоҳнинг бир омонати ўлароқ олдингиз ва уларнинг номусларини ва иффатларини Аллоҳ олдида сўз берароқ ҳалол этингиз.

Яхши билингки, сизнинг аёлингизда ҳаққингиз бўлганидек, уларнинг ҳам сизда ҳақлари бор.

Эй мўминлар! Сўзимни тингланг. Яхши тушиниб олинг. Батаҳқиқ Роббингиз бирдир. Оталарингиз ҳам биттадир. Аллоҳ ҳузурида энг хайрлигингиз, Аллоҳдан энг кўп қўрққанингиздир.

Арабларнинг ажамдан, ажамнинг эса арабдан, оқ ирқлининг қора ирқлидан, қора ирқлининг оқ ирқдан ҳеч қандай устунлиги йўқдир. Устунлик ёлғиз тақводадир.

Эй инсонлар! Аллоҳдан қўрқинг, раҳбар қилиб устингизга бурни, қулоғи кесик бир қулни сайлаб қўйса, Аллоҳнинг Китоби ила ҳукм этгани қадар уни тингланг ва унга итоат этинг!

Эй инсонлар! Сизга бир омонат қолдираяпман-ки, уни маҳкам ушласангиз йўлингиздан адашмайсиз! У омонат Аллоҳнинг Китоби ва пайғамбарининг суннатидир.

Эй мўминлар! Аллоҳдан қўрқинг! Беш вақт намозингизни ўқинг! Рамозон ойидаги рўзаларингизни тутинг!

Молларингизнинг закотини беринг! Ўзларингиздан бўлган амр соҳибларига итоат этинг-ки, Роббингизни жаннатига кирурсиз.

Эй инсонлар! Ҳаддан ошишликдан сақланинг. Ўтган умматларнинг ҳалокатининг сабаби, динларида ҳаддан ошиш эди.

Бу санадан сўнгра яна сиз билан бу ерда кўришиш-кўришмаслигимни билмайман.

Эй инсонлар! Эртага мен хақимда сиздан сўраганларида нима дейсиз? Рисолатни етказдимми? Илоҳий вазифани адо қилдимми?”, дедилар.

Бунга бутун асҳоби киром шундай жавоб бердилар: “Албатта, қасам ичамизки сиз Аллоҳнинг хабарини таблиғ этдингиз, вазифани бажардингиз. Бизга тавсия ва насиҳатда бўлдингиз. Ҳаммасига шоҳидлик берамиз!”

 

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак кўрсатгич бармоқларини самога ишорат қилдириб, жамоатга боқиб бундай дедилар: “Шоҳид бўл Роббим! Шоҳид бўл Роббим! Шоҳид бўл Роббим!”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам видолашув хутбасини якунлагач, Аллоҳ таоло қуйидаги оятни нозил қилди:

Бугунги кунда Мен сизнинг динингизни мукаммал қилиб бердим. Сизга неъматимни батамом қилдим. Ва сизга Исломни дин деб рози бўлдим (Моида сураси, 3-оят).

Набий алайҳиссалом вадо ҳажидан қайтишда йўлда хасталандилар. Хасталиклари 13 кун давом этди. Ҳижрий 11 йили робиъул аввал ойининг душанба куни Оиша онамизнинг хоналарида муборак руҳларини Аллоҳга топширдилар ва ўша жойда дафн қилиндилар...

Соллаллоҳу алайҳи васаллам

Даврон НУРМУҲАММАД