Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
15 Июн, 2025   |   19 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:49
Пешин
12:29
Аср
17:39
Шом
20:01
Хуфтон
21:39
Bismillah
15 Июн, 2025, 19 Зулҳижжа, 1446

Рамазон 2023: энг узоқ ва энг қисқа вақт рўза тутиладиган жойлар

23.03.2023   2146   6 min.
Рамазон 2023: энг узоқ ва энг қисқа вақт рўза тутиладиган жойлар

 

Бу йил Шимолий қутбга яқин мамлакатларда рўза 18 соатгача давом этади. Жанубий қутбга яқин мамлакатларда 12 соатгача. 

Фото: Songyuth Unkong / EyeEm / Getty Images

23 март куни мусулмонларнинг муқаддас Рамазон ойи бошланади. Тонг отишидан қуёш ботишигача бўлган рўза яшаш манзилига қараб 12 дан 18 соатгача давом этади. Ислом арконларига кўра, рўзадор киши кундузи овқатланиш, ичиш, чекиш ва жинсий яқинликдан сақланиши лозим. 

Нега Рамазон ҳар йили ҳар хил кунда бошланади? 

 

Ҳар йили Рамазон аввалгига қараганда 10-12 кун олдин бошланади. Чунки Ислом тақвими ҳижрий қамарий тақвимга асосланган ва ойлар 29 ёки 30 кундан иборат. Бу йил Маккада рўзанинг биринчи куни 23 март, пайшанба куни бўлади. 

Қамарий йил қуёш йилидан 11 кунга қисқа бўлгани учун Рамазон ойи 2030 йилда икки марта, аввалига 5 январда, кейин эса 25 декабрда бошланади.

Кейинги сафар Рамазон 33 йилдан кейин, 2056 йилда 23 мартда бошланади. 

Дунё бўйлаб рўза тутиш вақтлари 

Рўза тутиш соатларининг миқдори бутун дунё бўйлаб фарқ қилади. 

Чили ёки Янги Зеландия каби дунёнинг энг жанубий мамлакатларида яшовчи мусулмонлар бу йил ўртача 12 соат, Исландия ёки Гренландия каби шимолий мамлакатларда яшовчилар эса 17 соатдан ортиқ рўза тутишади. 

Шимолий яримшарда яшовчи мусулмонлар учун бу йил рўза тутиш соатлари бироз қисқаради ва 2031 йилгача, яъни Рамазон энг қисқа кунни қамраб олгунга қадар камайиб боради. Экватордан жанубда яшовчи мусулмонлар учун эса бунинг акси бўлади. 

20 апрелдан 22 августгача қуёш ботмайдиган Норвегиянинг Лонгйир каби шимолий шаҳарларда Макка, Саудия Арабистони ёки энг яқин мусулмон мамлакати вақти бўйича рўза тутилади. 

Қуйида дунё шаҳарларида рўза тутиш соатларининг ўртача миқдори келтирилган. Ҳақиқий миқдори ҳисоблаш усулларига қараб ўзгариб туради. 

Қайси шаҳарларда рўза тутиш вақти энг узун? 

– Нуук, Гренландия: 17 соат

– Рейкявик, Исландия: 17 соат

– Ҳелсинки, Финляндия: 17 соат

– Стокҳолм, Швеция: 17 соат

– Глазго, Шотландия: 17 соат

– Амстердам, Нидерландия: 16 соат

– Варшава, Полша: 16 соат

– Лондон, Буюк Британия: 16 соат

– Остона, Қозоғистон: 16 соат

– Брюссел, Бельгия: 16 соат

– Париж, Франция: 15 соат

– Цюрих, Швейцария: 15 соат

– Бухарест, Руминия: 15 соат

- Оттава, Канада: 15 соат

– София, Болгария: 15 соат

– Рим, Италия: 15 соат

– Мадрид, Испания: 15 соат

– Сараево, Босния ва Герцеговина: 15 соат

– Лиссабон, Португалия: 14 соат

– Афина, Греция: 14 соат

– Пекин, Хитой: 14 соат

– Вашингтон, АҚШ: 14 соат

– Пхенян, Шимолий Корея: 14 соат

– Анқара, Туркия: 14 соат

– Работ, Марокаш: 14 соат

– Токио, Япония: 14 соат

– Исломобод, Покистон: 14 соат

– Кобул, Афғонистон: 14 соат

– Теҳрон, Эрон: 14 соат

– Бағдод, Ироқ: 14 соат

– Байрут, Ливан: 14 соат

– Дамашқ, Сурия: 14 соат

– Қоҳира, Миср: 14 соат

– Қуддус: 14 соат

– Кувайт, Кувайт: 14 соат

– Ғазо, Фаластин: 14 соат

– Деҳли, Ҳиндистон: 14 соат

– Ҳонконг: 14 соат

– Дакка, Бангладеш: 14 соат

– Маскат, Уммон: 14 соат

– Ар-Риёз, Саудия Арабистони: 14 соат

– Доҳа, Қатар: 14 соат

– Дубай, БАА: 14 соат

– Адан, Яман: 14 соат

– Аддис-Абеба, Эфиопия: 13 соат

– Дакар, Сенегал: 13 соат

– Абужа, Нигерия: 13 соат

– Коломбо, Шри-Ланка: 13 соат

– Бангкок, Таиланд: 13 соат

– Хартум, Судан: 13 соат

– Куала-Лумпур, Малайзия: 13 соат

– Сингапур: 13 соат

– Найроби, Кения: 13 соат

– Луанда, Ангола: 13 соат

– Жакарта, Индонезия: 13 соат

– Бразилиа, Бразилия: 13 соат

– Ҳараре, Зимбабве: 13 соат

– Йоҳаннесбург, Жанубий Африка: 13 соат 

– Буэнос-Айрес, Аргентина: 12 соат

– Сюдад дел Эсте, Парагвай: 12 соат

– Кейптаун, Жанубий Африка: 12 соат

– Монтевидео, Уругвай: 12 соат

– Канберра, Австралия: 12 соат

– Пуэрто Монт, Чили: 12 соат

– Крайсчерч, Янги Зеландия: 12 соат

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Меҳр-оқибат, шодлик, хайр-саховат айёми

06.06.2025   5564   4 min.
Меҳр-оқибат, шодлик, хайр-саховат айёми

Шукуҳ


Мамлакатимизда муборак Қурбон ҳайитини кўтаринки кайфиятда нишонлаш яхши анъанага айланган. Байрам кунлари юртимизда меҳр-оқибат, инсонпарварлик, шукроналик, саховат ва бағрикенглик каби халқимизга хос эзгу фазилатлар янада ёрқин намоён бўлади.

Ушбу муборак айёмда қариндош-уруғлар, яқинлар, ёлғиз кексалар ҳолидан хабар олинади, кўмакка муҳтож инсонларга ёрдам берилади, қисқача айтганда, жамиятда бирдамлик ва аҳиллик муҳити яна ҳам мустаҳкамланади.

Кези келганда, бугун мамлакатимиз янги тараққиёт босқичига чиққанини, барча соҳалар қатори диний-маърифий жабҳада ҳам кўплаб ислоҳотлар амалга оширилаётганини, ютуқларга эришилаётганини алоҳида қайд этиш лозим.

Янги Ўзбекистондаги бу муваффақиятлар замирида фуқароларнинг виждон эркинлиги ҳуқуқларини таъминлаш борасидаги янгилик ва енгилликларни алоҳида қайд этиш, хусусан, икки муҳим ҳужжатни эслаб ўтиш лозим.

Биринчиси — “Ўзбекистон Республикасида фуқароларнинг виждон эркинлигини таъминлаш ва диний соҳадаги давлат сиёсати концепциясини тасдиқлаш тўғрисида”ги Қонун, иккинчиси — Президентимизнинг “Фуқароларнинг виждон эркинлиги ҳуқуқи кафолатларини янада мустаҳкамлаш ҳамда диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларни янги босқичга олиб чиқиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони. Ушбу икки муҳим ҳужжат том маънода диний-маърифий соҳа самарадорлигини янги босқичга олиб чиқишнинг мустаҳкам ҳуқуқий асоси бўлди.

Фармонга асосан, кўҳна Бухорода Баҳоуддин Нақшбанд илмий-тадқиқот маркази ташкил этилди. Бу халқимиз, хусусан, диний-маърифий соҳа вакиллари учун катта хушхабардир. Ушбу марказ том маънода буюк аждодимиз Баҳоуддин Нақшбанд ва нақшбандийлик тариқати алломаларининг юксак инсонпарварлик ғояларини илмий асосда ўрганиш, ёш авлодни бағрикенглик ҳамда ўзаро ҳурмат руҳида тарбиялашда муҳим ўрин тутади. Шунингдек, тасаввуф таълимоти тарихи ва унинг бугунги кундаги аҳамиятини илмий тадқиқ этиш, “Етти пир” алломалари ва азиз авлиёларнинг бой илмий-маънавий меросини халқаро майдонда кенг тарғиб қилиш каби асосий вазифаларни бажаради. Нақшбандийлик таълимотининг эзгу ғояларини тадқиқ этиш учун илмий-назарий ва услубий масалаларга бағишланган анжуман, конференция, кўргазма, семинар-тренинг, танловлар ҳамда бошқа маданий-маърифий тадбирлар ташкил этади. Тасаввуф таълимотининг илмий асосланган ғояларини тарғиб қилади ва сохта тариқатчиликнинг олдини олиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқади.

Сирасини айтганда, ушбу марказ ҳам Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказлари ҳамда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази сингари учинчи Ренессансни қарор топтириш йўлидаги яна бир мустаҳкам илм ва ақл маркази бўлади, албатта.

Шу ўринда, Ўзбекистон Президентининг Қурбон ҳайити муносабати билан йўллаган табригида таъкидланганидек, буюк тарихимиз ва маданиятимиз дурдоналарини, машҳур алломаларимизнинг бой меросини тўплаш ва кенг тарғиб этишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Жумладан, кўҳна Шарқ мўъжизаси — Самарқанд шаҳри 2025 йилда Ислом маданияти пойтахти, деб эълон қилинди, улуғ ватандошимиз Имом Мотуридийнинг 1155 йиллик таваллуд санаси юртимиз бўйлаб кенг нишонланмоқда.

Пойтахтимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази илмий-маънавий йўналишдаги улкан ва ноёб лойиҳа сифатида эл-юртимиз ҳамда халқаро жамоатчиликда катта қизиқиш уйғотмоқда. Бу муаззам маскан кўп минг йиллик қадимий тарихимиз, бой ва бетакрор миллий маданиятимизнинг ёрқин тимсоли сифатида янги Ўзбекистон ҳаётидаги ғоят муҳим воқеага айланажак, албатта.

Шукрки, мақтансак арзийдиган бу каби хушхабар ва янгиликлар бисёр. Айниқса, айни ҳайит кунларида бу юртдошларимиз кайфиятини янада кўтариши, байрамга ўзгача шукуҳ қўшиши муқаррар.

Кези келганда айтиш жоизки, муборак Қурбон ҳайитининг аҳамияти янги Ўзбекистонда ижтимоий давлат барпо этиш жараёнлари ҳал қилувчи босқичга кираётган бугунги шароитда тобора ортиб бормоқда. Бу муборак кунда яқинлар билан кўришиш, узоқлашган дўстлар билан ярашиш, қариндош-уруғларга зиёратга бориш — барчаси меҳр-оқибат ва инсонлар ўртасидаги узвий алоқаларни мустаҳкамлайди.

Ҳайит фақат байрамгина эмас, балки минг йиллар давомида шаклланган қадриятларимиз тараннуми ҳисобланади. Одатда ушбу айёмда ҳамма бир-бирини байрам билан самимий муборакбод этади, қурбонликлар қилинади. Қурбонлик гўштидан ва таомидан эҳтиёжманд, кам таъминланган инсонлар, турли миллат ва дин вакилларига улашилади. Бу, ўз навбатида, сахийлик, шукроналик, жамиятдаги тенгликни таъминлашга қаратилган улкан ибрат ҳамда муҳтожлар, етим-есирлар ва эътиборга муҳтож инсонлар ҳақида қайғуришнинг амалий ифодаси, қолаверса, ўзаро меҳр-оқибат ришталарининг янада мустаҳкамланишига сабаб бўлади.

Ҳайит айёмингиз муборак бўлсин!

 

Ҳомиджон ИШМАТБЕКОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари.

Мақолалар