Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
09 Июн, 2025   |   13 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:05
Қуёш
04:50
Пешин
12:27
Аср
17:37
Шом
19:58
Хуфтон
21:36
Bismillah
09 Июн, 2025, 13 Зулҳижжа, 1446

Гувоҳларсиз махфий никоҳнинг ҳукми

06.12.2023   985   3 min.
Гувоҳларсиз махфий никоҳнинг ҳукми

 

Аҳли илмлар ижмоъсига кўра, никоҳ гувоҳларга ошкор этилиши шартдир!

Ҳанафий мазҳабимиз фуқаҳолари никоҳ фақат ошкора гувоҳлар иштирокидагина саҳиҳ бўлади, деган. Бу имом Шофеъий ва Саврийнинг ҳам фикридир.

Имом Молик ва Лайс раҳимаҳумаллоҳ эса гувоҳларсиз ҳам никоҳ бўлаверади, деган. Лекин бу мутлақо махфий никоҳ жоиз деган маънода эмас. Имом Молик айтганки, агар бир киши қизини эрга бериб, бу никоҳни махфий тутишларини тайинласа жоиз бўлмайди. Мабодо, яхши ниятда сабаб билан сир тутиб гувоҳсиз никоҳ қилса, жоиз бўлади лекин, шунда ҳам келгусида келин-куёв ошкор этиши керак! Ибн Қосимнинг имом Моликдан шундай ривояти бор.

Ибн Ваҳб имом Моликдан қуйидагича ривоят қилган: бир киши икки гувоҳ хузурида никоҳланди ва гувоҳларга бу никоҳни сир тутишларини буюрди. Бу вазиятда оралари бир талоқ билан ажратилади ва никоҳлари жоиз бўлмайди. Агар келинга яқинлик қилиб улгурган бўлса унинг маҳрини бериш вожиб бўлади. Гувоҳлар яширин никоҳнинг гуноҳлигини билмаган бўлса, уларнинг бу гувоҳлиги учун жазога тортилмайди. Агар билиб туриб гувоҳликка рози бўлишган бўлса, улар шаръан жазога тортилади.

Бизнинг ҳанафий уламоларимиз ва имом Шофеъий яширин никоҳ масаласида шундай деганлар: Агар икки гувоҳ хузурида никоҳланиб, гувоҳларга бу никоҳни сир тутинглар деб тайинласа никоҳи жоиз бўлади.

Имом Таҳовий айтади: фуқаҳоларнинг ҳаммаси қуйидаги фикрга иттифоқ қилишган: шариат нуқтаи назаридан никоҳ риштасини ошкор қилмасдан иложи йўқ! Бир гуруҳ фақиҳлар гувоҳларга ошкор қилишни шарт қилган. Бошқа бир гуруҳ эса гарчи никоҳ пайтида ҳеч ким гувоҳ бўлмасада, кейинчалик одамларга маълум қилиб, никоҳни сирлик даражасидан чиқариб, махфий қолиб кетмаслигини шарт қилган. Демак хулоса шуки, никоҳ риштаси бошқаларга билдириш лозим бўлганидан кейин, уни никоҳ ақди чоғида бўлиши лозим. Қачонки гувоҳлар хузурида бўлса сирлик даражасидан чиқиб шаръан жоиз бўлади. Бунга хилоф тарзда амалга оширилган никоҳлар эса махфий никоҳ бўлади. Абдуллоҳ ибн Аббос разияллоҳу анҳудан ривоят қилинганки, “Зониялар, улар шундайки ўз таналарини гувоҳсиз никоҳлайдилар”. Саҳобалардан ҳеч ким бу фикрга мухолиф бўлмаган!
(Мухтасару ихтилафил-улама. Имом Таҳовий. 2 – Ж. 251 — Б).

“Қорабош ота” жоме масжид имом хатиби О.РАҲИМОВ
Андижон тумани

Муҳаррир: Ботиржон қори

 

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Минода қандай амаллар бажарилади?

04.06.2025   5309   2 min.
Минода қандай амаллар бажарилади?

Зулҳижжа ойининг 8 куни “Тарвия куни” дейилади.

“Тарвия” дейилишига сабаб ўша куни ҳожилар зам-зам сувидан қониб-қониб ичадилар.

“Тарвия” – тафаккур маъносида ҳам қўлланилади. Чунки зулҳижжанинг саккизинчи кечасида Иброҳим алайҳиссалом тушларида ўғиллари Исмоил алайҳиссаломни қурбонлик қилаётганларини кўрадилар ва бу туш шайтонийми ёки раҳмоний дея ўша кунни тафаккур билан ўтказадилар. Шунга кўра, бу кун “Тарвия – тафаккур куни” дейилади.

 

Мино луғатда – “орзу, истак” деган маъноларни билдиради. Макка ва Муздалифа оралиғидаги қишлоқнинг номи. Араблар одамлар тўпланган жойни “мино” деб аташади. Мино Масжидул-ҳаром шимолидан 7 км. узоқликда жойлашган.

Бу ерда Иброҳим алайҳиссалом шайтонга тош отганлар, қурбонлик қилганлар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам айнан шу жойда тош отиб, қурбонликларини адо этганлар. Бу муқаддас маконда Наср ва Мурсалот суралари нозил бўлган.

 

Ҳожилар зулҳижжанинг саккизинчи куни бомдод намозидан сўнг Минога қараб йўл олишади. Минода тарвия кунининг пешин, аср, шом, хуфтон ҳамда арафа кунининг бомдод намозлари ўқилади. Кейин арафотга жўнаб, ўнинчи куни яна Минога қайтишади ва икки кун шайтонга тош отишни давом эттиришади.

Минода бажарилиши зарур бўлган амаллар ҳақида Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади: «Ва ўзларига бўладиган манфаатларга шоҳид бўлсинлар. Маълум кунларда уларга ризқ қилиб берган чорва ҳайвонларини (сўйишда) Аллоҳнинг исмини зикр қилсинлар. Бас, улардан енглар ва бечора ва фақирларга ҳам едиринглар. Сўнгра ўзларидаги кирларни кетказсинлар, назрларига вафо қилсинлар ва “Қадимги уй”ни тавоф қилсинлар”, деганимизни эсла» (Ҳаж сураси, 28-29-оятлар).

Ушбу оятда Мино кунлари жамаротда тош отиш, қурбонлик қилиш ва соч олдириб эҳромдан чиқиш каби амалларни адо этиш таъкидланмоқда. Мино кунлари ушбу учта амални мукаммал тарзда бажариш вожибдир.

Аллоҳ таоло қилаётган ва қиладиган барча солиҳ амалларингизни Ўз даргоҳида қабул этсин. Ўзи куч-қувват берсин..

Даврон НУРМУҲАММАД