Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyun, 2025   |   19 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:29
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
15 Iyun, 2025, 19 Zulhijja, 1446

Guvohlarsiz maxfiy nikohning hukmi

06.12.2023   1065   3 min.
Guvohlarsiz maxfiy nikohning hukmi

 

Ahli ilmlar ijmo'siga ko'ra, nikoh guvohlarga oshkor etilishi shartdir!

Hanafiy mazhabimiz fuqaholari nikoh faqat oshkora guvohlar ishtirokidagina sahih bo'ladi, degan. Bu imom Shofe'iy va Savriyning ham fikridir.

Imom Molik va Lays rahimahumalloh esa guvohlarsiz ham nikoh bo'laveradi, degan. Lekin bu mutlaqo maxfiy nikoh joiz degan ma'noda emas. Imom Molik aytganki, agar bir kishi qizini erga berib, bu nikohni maxfiy tutishlarini tayinlasa joiz bo'lmaydi. Mabodo, yaxshi niyatda sabab bilan sir tutib guvohsiz nikoh qilsa, joiz bo'ladi lekin, shunda ham kelgusida kelin-kuyov oshkor etishi kerak! Ibn Qosimning imom Molikdan shunday rivoyati bor.

Ibn Vahb imom Molikdan quyidagicha rivoyat qilgan: bir kishi ikki guvoh xuzurida nikohlandi va guvohlarga bu nikohni sir tutishlarini buyurdi. Bu vaziyatda oralari bir taloq bilan ajratiladi va nikohlari joiz bo'lmaydi. Agar kelinga yaqinlik qilib ulgurgan bo'lsa uning mahrini berish vojib bo'ladi. Guvohlar yashirin nikohning gunohligini bilmagan bo'lsa, ularning bu guvohligi uchun jazoga tortilmaydi. Agar bilib turib guvohlikka rozi bo'lishgan bo'lsa, ular shar'an jazoga tortiladi.

Bizning hanafiy ulamolarimiz va imom Shofe'iy yashirin nikoh masalasida shunday deganlar: Agar ikki guvoh xuzurida nikohlanib, guvohlarga bu nikohni sir tutinglar deb tayinlasa nikohi joiz bo'ladi.

Imom Tahoviy aytadi: fuqaholarning hammasi quyidagi fikrga ittifoq qilishgan: shariat nuqtai nazaridan nikoh rishtasini oshkor qilmasdan iloji yo'q! Bir guruh faqihlar guvohlarga oshkor qilishni shart qilgan. Boshqa bir guruh esa garchi nikoh paytida hech kim guvoh bo'lmasada, keyinchalik odamlarga ma'lum qilib, nikohni sirlik darajasidan chiqarib, maxfiy qolib ketmasligini shart qilgan. Demak xulosa shuki, nikoh rishtasi boshqalarga bildirish lozim bo'lganidan keyin, uni nikoh aqdi chog'ida bo'lishi lozim. Qachonki guvohlar xuzurida bo'lsa sirlik darajasidan chiqib shar'an joiz bo'ladi. Bunga xilof tarzda amalga oshirilgan nikohlar esa maxfiy nikoh bo'ladi. Abdulloh ibn Abbos raziyallohu anhudan rivoyat qilinganki, “Zoniyalar, ular shundayki o'z tanalarini guvohsiz nikohlaydilar”. Sahobalardan hech kim bu fikrga muxolif bo'lmagan!
(Muxtasaru ixtilafil-ulama. Imom Tahoviy. 2 – J. 251 — B).

“Qorabosh ota” jome masjid imom xatibi O.RAHIMOV
Andijon tumani

Muharrir: Botirjon qori

 

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Muazzam kunlar og‘ushidamiz

05.06.2025   15578   4 min.
Muazzam kunlar og‘ushidamiz

Diyorimizga ulug‘ ayyom kirib kelmoqda. Qutlug‘ Iydul Azho vatandoshlarimizni xayru saxovat, mehr-oqibat sari chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda odamiylik ayyomi. Insonlarga mehr, o‘ksik ko‘ngillarga shodlik ulashish fursati.


Qalblari himmat va karam ne’matidan bobahra xalqimiz bu muazzam kunlarni boy bermaslik uchun fursatni g‘animat biladilar va savobdan bahramand bo‘lib qolishga harakat qiladilar.


Dinimiz ko‘rsatmalari, shariat hukmlarini ustivor tutgan qodir vatandoshlarimiz qurbonliklar qilib, Haqni rozi qilishga, haqdorlar ko‘nglini olishga intiladilar. Yaratganning rahmati yog‘ilib turgan damlarda duolar mustajob bo‘ladi. Alloh taolo o‘zining kalomida “Parvardigoringiz uchungina namoz o‘qing va qurbonlik qiling”, - deb marhamat qiladi.


Bu borada sarvari koinot sayyidimiz ibratlari o‘rinli. Oila a’zolarimizni yo‘qlash, qo‘shnilar holidan xabar olishda, miskinlarni sevintirish-u, xastalar ahvolidan  ogoh bo‘lishda ularning hadisi muboraklari bizga nurli yo‘l, deymiz.


Amallar ko‘p. Ularga beriladigan savoblarning darajasi amalga qarab belgilanadi. Eng savobi ko‘p amal bu farz hisoblansa, boshqalarga yaxshilik ulashish undan keyingi o‘rinda turadigan ulug‘ ibodatdir!


Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadislarida boshqalarga qilinadigan yaxshilikni farzdan keyingi o‘rinda turishini bayon qilib shunday dedilar: “Farzlarni ado qilishdan keyingi o‘rinda turadigan Allohga eng suyukli bo‘lgan amal bu musulmoning qalbiga xursandchilikni kiritishdir”.


Shuning uchun Shayx Abdulloh Hoshim rahmatullohi alayh qozilikdan kelgan maoshning teng yarmiga shirinlik sotib olib, o‘zlari bilan olib yurar va har doim uchratgan bolaga shirinlikdan berib, uni xursand qilar edilar.


Ulug‘ kunlarda turibmiz. Har damni g‘animat bilishlik, bir birimizga saxovatda ibrat bo‘lishimiz savobli amallar ekanini his qilmog‘imiz lozim. Bu kunda isrofgarchilikdan xoli dasturxonlar yozish, borimizni boshqalar bilan bo‘lishishga intilishimiz darkor. Xayrni,  yaxshilikni gunohga almashtirib qo‘ymaslik uchun ham uyg‘oq ko‘ngil bo‘lish talab etiladi.


Bugun muazzam kunlar og‘ushidamiz, dedik. Vatandoshlarimiz ulug‘ safarlarni ixtiyor etganlar. Ayni fursatlarda hojilarimiz Mino, Arofat vodiylarida, Muzdalifada – duolar qabul bo‘ladigan makonlarda, zamonlarda ibodatlar qilib, elu yurtga tinchlik, osoyishtalik so‘ramoqdalar. Bu duolar barakotidan diyorimiz ahliga qancha yaxshiliklar yetishadi, inshaalloh. Ibodatlar huzurini totgan odamlarning qalbi salim, ehsonu, muruvvatda peshqadam bo‘lishlari bu eng katta yaxshilik aslida. Hojilarimiz safar odoblarini tushunib, ulug‘ dargohlardan nasibador bo‘lib qaytadilar. Diyorimizga qaytganlaridan so‘ng esa yoshlarimiz ma’naviyatiga kamarbasta bo‘ladigan, Haq va haqiqat yo‘lida sidqidil xizmat qiladigan xolis Haq xizmatchilariga aylanadilar, degan umidimiz bor. Bunday ulug‘ ziyoratlar insonni qaysi yoshda bo‘lmasin, ezguliklarga xayrixox qiladi. O‘zgalar qalbini tushunishga, vatan va xalq manfaati yo‘lida sa’y-harakatga chorlaydi.


Bu kunlarning Yaratgan dargohidagi o‘rni musharraf. Hayit kechalarida duolar qabul bo‘ladi. Qurbonlik go‘shtlaridan nasibador oilalarga xursandchilik kiradi. Bu ehsonlar ortida ham mehr-oqibat, o‘zaro bag‘rikenglik maqsadi mujassam. Biz bu makonda yasharkanmiz, turli millatlar vakillari yagona O‘zbekistonning fuqarolarimiz. O‘zaro tenglik, adolat hukm surgan yurtda birodarlik, yaxshi qo‘shnichilik an’analarini qadrlab yashamoqdamiz. Mahallalarda hamkorlik bilan obodlik sari yo‘l ochilyapti. Vatanimiz kundan- kunga farovon, xalqimiz turmushi chiroyli bo‘lib boryapti. Bu ne’matlarga shukrona qilish, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lish ma’rifatimiz, ma’naviyatimiz kamolidan darak beradi.


Xalqimizga saodat va sano ayyomi – Qurbon hayiti muborak bo‘lsin! Barchamizni Yaratgan xayru xursandchiliklar ustida bardavom qilsin. Vatanimiz tinch, yurtdoshlarimizning oilalari farovon bo‘lsin.

Xolmurod MAMAJONOV,

Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari