Ahli ilmlar ijmo'siga ko'ra, nikoh guvohlarga oshkor etilishi shartdir!
Hanafiy mazhabimiz fuqaholari nikoh faqat oshkora guvohlar ishtirokidagina sahih bo'ladi, degan. Bu imom Shofe'iy va Savriyning ham fikridir.
Imom Molik va Lays rahimahumalloh esa guvohlarsiz ham nikoh bo'laveradi, degan. Lekin bu mutlaqo maxfiy nikoh joiz degan ma'noda emas. Imom Molik aytganki, agar bir kishi qizini erga berib, bu nikohni maxfiy tutishlarini tayinlasa joiz bo'lmaydi. Mabodo, yaxshi niyatda sabab bilan sir tutib guvohsiz nikoh qilsa, joiz bo'ladi lekin, shunda ham kelgusida kelin-kuyov oshkor etishi kerak! Ibn Qosimning imom Molikdan shunday rivoyati bor.
Ibn Vahb imom Molikdan quyidagicha rivoyat qilgan: bir kishi ikki guvoh xuzurida nikohlandi va guvohlarga bu nikohni sir tutishlarini buyurdi. Bu vaziyatda oralari bir taloq bilan ajratiladi va nikohlari joiz bo'lmaydi. Agar kelinga yaqinlik qilib ulgurgan bo'lsa uning mahrini berish vojib bo'ladi. Guvohlar yashirin nikohning gunohligini bilmagan bo'lsa, ularning bu guvohligi uchun jazoga tortilmaydi. Agar bilib turib guvohlikka rozi bo'lishgan bo'lsa, ular shar'an jazoga tortiladi.
Bizning hanafiy ulamolarimiz va imom Shofe'iy yashirin nikoh masalasida shunday deganlar: Agar ikki guvoh xuzurida nikohlanib, guvohlarga bu nikohni sir tutinglar deb tayinlasa nikohi joiz bo'ladi.
Imom Tahoviy aytadi: fuqaholarning hammasi quyidagi fikrga ittifoq qilishgan: shariat nuqtai nazaridan nikoh rishtasini oshkor qilmasdan iloji yo'q! Bir guruh faqihlar guvohlarga oshkor qilishni shart qilgan. Boshqa bir guruh esa garchi nikoh paytida hech kim guvoh bo'lmasada, keyinchalik odamlarga ma'lum qilib, nikohni sirlik darajasidan chiqarib, maxfiy qolib ketmasligini shart qilgan. Demak xulosa shuki, nikoh rishtasi boshqalarga bildirish lozim bo'lganidan keyin, uni nikoh aqdi chog'ida bo'lishi lozim. Qachonki guvohlar xuzurida bo'lsa sirlik darajasidan chiqib shar'an joiz bo'ladi. Bunga xilof tarzda amalga oshirilgan nikohlar esa maxfiy nikoh bo'ladi. Abdulloh ibn Abbos raziyallohu anhudan rivoyat qilinganki, “Zoniyalar, ular shundayki o'z tanalarini guvohsiz nikohlaydilar”. Sahobalardan hech kim bu fikrga muxolif bo'lmagan!
(Muxtasaru ixtilafil-ulama. Imom Tahoviy. 2 – J. 251 — B).
“Qorabosh ota” jome masjid imom xatibi O.RAHIMOV
Andijon tumani
Muharrir: Botirjon qori
Bugun, 1 iyun kuni Haj va umra ishlari vaziri Tavfiq bin Favzon ar-Rabia taklifiga binoan Jidda shahrida tashkil etilgan 49-haj anjumanida O‘zbekiston delegatsiyasi vazirlar, muftiylar, ulamolar va haj xizmatiga aloqador turli sohalar yetakchilari bilan birga ishtirok etdi.
Mamlakatimiz delegatsiyasi tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiqjon Toshboyev, “Haj” va “Umra” bo‘yicha attashe Shuhrat Amoniy va bir qator soha mutasaddilari qatnashdi.
Qur’oni karim tilovati bilan boshlangan anjumanni mamlakat Haj va umra ishlari vaziri kirish so‘zi bilan ochib, martabali mehmonlarni Makkai mukarramaga tashriflari va nufuzli tadbirdagi ishtiroki bilan qutlab, haj mavsumini yuqori darajada o‘tkazish yuzasidan amalga oshirilayotgan yangi loyihalar to‘g‘risida so‘zladi.
Xalqaro anjuman doirasida haj ibodatini yengillashtirish, ziyoratchilarga qulay sharoit yaratish, joriy haj mavsumi yozning issiq kunlariga to‘g‘ri kelayotgani, hojilar salomatliklariga e’tibor qilishlari, Arafot hududidagi Rahmat tog‘iga chiqishdan saqlanishlari, shuningdek, haj xizmatidagi tashkilotlar o‘rtasidagi hamkorlikni mustahkamlash kabi muhim mavzular muhokama qilindi.
Xalqaro anjumanda Saudiya Arabistoni Podshohligining ziyoratchilarga xizmat ko‘rsatish sohasida amalga oshirayotgan ko‘lamli ishlari haqida so‘z yuritildi. Musulmonlarga xizmat qilish uchun Ikki Muqaddas Masjiddagi eng muhim loyiha va katta o‘zgarishlar taqdimot qilindi. Shuningdek, haj amalini ado etishda qonuniy ruxsatnomalarga va amaldagi qoidalarga rioya qilish alohida ta’kidlab o‘tildi.
Ma’lumot o‘rnida, ushbu simpozium 1970 yildan buyon har yili o‘tkaziladi. Bu yilgi anjumanda 50 dan ortiq davlatdan 500 dan ziyod olim va mutafakkirlar mavzu yuzasidan muhim masalalarni muhokama qildilar.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati