Ro'za ruhiy poklanish bilan birga salomatlikni tiklash uchun ham koni foyda. Olimlar tadqiqotiga ko'ra, ro'zadorlar qonidagi qand, xolesterin va yog'lar tekshirilganda tahlil natijasi juda ijobiy chiqqan. Sababi ro'za tutganda insonning tana a'zosida to'planib qolgan yog'lar eriydi. Bu qondagi xolesterin miqdoriga yaxshi ta'sir ko'rsatadi.
Ro'zaning inson salomatligiga ijobiy ta'siri haqida parhezshunos olimlarning tibbiy jihatdan tasdiqlangan quyidagi xulosalarini e'tiboringizga taqdim etamiz:
Yurak – bu a'zo tana bo'ylab haydaydigan qonning 10 foizi taom hazm qilishga yo'naltiriladi. Ro'za paytida bu miqdor kamayadi va yurakning ishlash tezligi biroz pasayib unchalik charchab kolmaydi;
Qon – Ro'zada qondagi suv miqdorini kamaytirib, uning quyuqlashishiga olib keladi. Bu esa tomirlardagi qon miqdorini kamaytirib, prostoglandin moddasi ajralib chiqishini kuchaytiradi. Bu modda qon aylanish tizimi faoliyatida muhim o'rin egallaydi;
Miya – Ro'za vaqtida tana a'zolari o'z zahirasining bir kismini iste'mol qilishi natijasida xolesterin mikdorini pasaytiradi. Bu esa insul't bo'lish ehtimolini kamaytiradi;
Teri – Bu paytda ro'zada suv miqdori kamayadi va natijada ko'plab teri kasalliklariga shifo bo'ladi. Shuningdek, immunitet oshishi, teri hastaliklari paydo bo'lishi ehtimoli, allergiya kasalliklari kamayishi, husnbuzarlar yo'qolishi, hatto ayrim hollarda saraton kasalliklariga ham shifo bo'ladi;
Me'da – Oshqozon shirasi ro'za paytida kamroq ishlab chiqariladi. Natijada oshkozondagi kislota miqdori kamayib, yarali kasalliklar paydo bo'lish ehtimoli pasayadi;
Jigar – bu a'zo ro'zada o'z faoliyatini kuchaytiradi. Tana a'zosidan peshob pufagi va yo'g'on ichak orqali zaharli moddalar chiqib ketadi.
Oshqozon osti bezi – Ro'za oshqozon osti beziga dam olish imkoniyatini beradi. U qandni to'qimalarda to'planadigan quruq yoki yog'li moddaga aylantiradigan insulin ajratib chiqaradi. Inson tanasida insulin taom ko'pligi sabab me'yoridan ortsa, oshqozon osti beziga ziyon etkazadi va charchoq keltirib chiqaradi. Oqibatda u o'z faoliyatini bajarolmay, qonda qand moddasi to'planib qolishiga olib kelishi mumkin.Bu esa qandli diabetni keltirib chiqaradi.
O'rni kelganda aytish joiz, iftor vaqtida haddan tashqari ko'p taom iste'mol qilish, qorinni tuydirib yuborishdan saqlanish lozim. Bu Payg'ambarimiz alayhissalom sunnatlariga xilof bo'lish bilan birga, ochlik “ta'mi”ni tatib ko'rish to'la amalga oshmaydi.
Manbalar asosida
O'MI hamshirasi
N.Tuychiyeva tayyorladi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori
Buyuk vatandoshimiz, islomiy ilmlar rivojiga ulkan hissa qo‘shgan benazir alloma, kalom ilmining sultoni Imom Abu Mansur Moturidiyning (keyingi o‘rinlarda – Imom Moturidiy) ibratli hayot yo‘li va boy ilmiy-ma’naviy merosini har tomonlama chuqur o‘rganishni rag‘batlantirish, moturidiylik ta’limotiga xos bag‘rikenglik va mo‘tadillik tamoyillarini xalqimiz va jahon jamoatchiligi o‘rtasida keng targ‘ib etish, yoshlarni Vatanga muhabbat, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida tarbiyalash maqsadida qaror qilaman:
1. Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, O‘zbekiston musulmonlari idorasi, Samarqand viloyati hokimligi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi, Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazining 2025 yilda Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risidagi taklifi ma’qullansin.
2. Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligiga bag‘ishlangan tadbirlarga tayyorgarlik ko‘rish va ularni o‘tkazish bo‘yicha tashkiliy qo‘mita (keyingi o‘rinlarda – Tashkiliy qo‘mita) tarkibi ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
3. Tashkiliy qo‘mita (A.Aripov) ikki hafta muddatda Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini allomaning islom olamidagi obro‘-e’tibori va nufuziga munosib tarzda yuqori saviyada nishonlash bo‘yicha quyidagilarni nazarda tutadigan chora-tadbirlar dasturini tasdiqlasin:
(a) 2025 yil aprel oyida Samarqand shahrida “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy anjuman o‘tkazish;
(b) xorijlik tadqiqotchilar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha ilmiy tanlov o‘tkazish, g‘oliblar ishtirokida O‘zbekistonda madaniy-ma’rifiy uchrashuv va seminar-treninglar tashkil etish;
(v) Imom Moturidiyning “Ta’vilot al-Qur’on” va “Kitob at-tavhid” asarlari va moturidiylik ta’limotiga oid manbalarning o‘zbek va xorijiy tillardagi ilmiy-izohli akademik tarjimalarini nashr etish;
(g) Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligiga bag‘ishlangan esdalik suvenirlarini muomalaga chiqarish hamda pochta markalari, taqvimlar, buyuk mutafakkirning hayoti va ilmiy merosini yoritib beradigan boshqa ko‘rgazmali axborot vositalari turkumini yaratish;
(d) Imom Moturidiyning serqirra hayot yo‘li va ilmiy merosining bugungi kundagi ahamiyatini ochib beradigan badiiy-publitsistik film yaratish;
(ye) Samarqand viloyatida Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limoti yo‘nalishida faoliyat olib borgan allomalarning hayoti, ilmiy va ijodiy merosiga bag‘ishlangan asarlarning nodir qo‘lyozma va nashr nusxalari hamda kitoblari ko‘rgazmasini tashkil etish;
(j) Samarqand shahridagi Abu Mansur Moturidiy majmuasini qayta ta’mirlash va obodonlashtirish.
4. Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi:
(a) Din ishlari bo‘yicha qo‘mita bilan birgalikda 2025 yil may va oktyabr oylarida Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universitetida Oliy ta’lim muassasalarini rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan “Moturidiylik ta’limoti va hozirgi zamon” mavzusida respublika ilmiy-amaliy konferensiyasini hamda ilmiy maqolalar tanlovini o‘tkazsin;
(b) moturidiylik ta’limotiga mansub allomalarning ilmiy merosi va noyob qo‘lyozma asarlarni o‘rganish bo‘yicha Ilm-fanni moliyalashtirish va innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladigan ilmiy-tadqiqot ishlariga davlat buyurtmasini belgilangan tartibda shakllantirib borsin.
5. O‘zbekiston musulmonlari idorasiga imom-xatiblar hamda diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida “Moturidiylik ta’limoti bilimdoni” tanlovini o‘tkazish va g‘oliblarni munosib taqdirlash tavsiya etilsin.
6.Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimliklari Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Yoshlar ishlari agentligi, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi bilan birgalikda 2025 yil davomida joylarda Imom Moturidiyning ilmiy merosiga bag‘ishlangan davra suhbatlarini tashkil etsin.
7. Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi Madaniy meros agentligi bilan birgalikda:
(a) xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotiga mansub allomalarning hayoti va ilmiy merosiga oid noyob qo‘lyozma asarlar va boshqa madaniy boyliklarni aniqlash, ularning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish va tadqiq qilishni tizimli ravishda tashkil etsin;
(b) Imom Moturidiyning hayoti va ilmiy faoliyatiga bag‘ishlangan yuqori sifatli mediamahsulotlar hamda audiovizual asarlar yaratish, ularni mahalliy va xorijiy ommaviy axborot vositalarida e’lon qilish, internet tarmog‘i va ijtimoiy tarmoqlarda keng targ‘ib qilish choralarini ko‘rsin.
8. O‘zbekiston Milliy axborot agentligi, O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi, “Dunyo” axborot agentligi va O‘zbekiston milliy media assotsiatsiyasiga Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlash bilan bog‘liq tadbirlarni keng yoritib borish tavsiya etilsin.
9. Mazkur qarorning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining maslahatchisi R.Q. Davletov zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh. Mirziyoyev
manba: https://president.uz/uz/lists/view/7946