O'zbekistonning Londondagi elchixonasi Britaniya muzeyi bilan hamkorlikda Madaniyat vazirligi, Turizm va sport vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi, Respublikaning qator muzeylari tadqiqotchi va xodimlari uchun madaniy va tarixiy meros buyumlarini saqlash, ularning kontrabandasi va noqonuniy savdosiga qarshi kurashish bo'yicha onlayn seminar tashkil qildi, deb xabar bermoqda «Dunyo» AA.
Tadbirda Britaniya muzeyining Yaqin Sharq bo'yicha bo'limi katta kuratori Sent-Jon Simpson, Oksford universiteti professori Jeyms Allan, York universiteti professori Richard Makkleri va Davlat Ermitajining Markaziy Osiyo sektori katta ilmiy xodimi Andrey Omelchenko ma'ruza qildi.
Britaniya muzeyi vakili o'tgan yili Londonning Hitrou aeroportida islom epigrafikasi tushirilgan 6 ta tarixiy koshin saqlab qolingani haqida so'zlab berdi. Mutaxassis koshinlar O'zbekiston, Buyuk Britaniya, AQSh, Rossiya va boshqa mamlakatlarning olimlari tomonidan o'rganilganini bildirdi. XII-XIV asrlarga oid ushbu tarixiy ashyolar O'zbekistondagi me'moriy obidalarga, xususan, Samarqand shahridagi Shohi Zinda majmuasiga tegishli ekani taxmin qilinmoqda.
17 may kuni Britaniya muzeyi karantindan keyin ilk marta ochiladi va ushbu koshinlar O'zbekistonning roziligi bilan muzey galereyalaridan birida namoyish etiladi. Bu muzeyga tashrif buyuruvchilarda katta qiziqish uyg'otadi. Bir necha oydan so'ng O'zbekiston elchixonasi ko'magida eksponatlar o'z Vataniga qaytariladi.
Britaniya muzeyi vakili koshinlarning identifikatsiya qilish va vataniga qaytarish O'zbekiston vakillari bilan muvaffaqiyatli hamkorlik samarasi ekanini ta'kidladi.
Eslatib o'tamiz, o'tgan yil noyabr' oyida Britaniya muzeyi hamda O'zbekiston madaniyati va san'atini rivojlantirish jamg'armasi o'rtasida hamkorlik to'g'risidagi memorandum imzolandi. Unda nafaqat o'g'irlangan yoki noqonuniy muomalada bo'lgan buyumlarni aniqlash va konsul'tatsiya qilish bo'yicha o'zaro aloqalarni, balki hamkorlikda ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish, kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish, birgalikdagi tadbirlarni o'tkazish masalalarini ham qamrab olgan.
Onlayn-seminarda so'zga chiqqan mutaxassislar madaniy meros ob'ektlarini saqlash va hisobga olishda olimlar va muzeylar o'rtasidagi hamkorlikning alohida ahamiyatini ta'kidladi. Shuningdek, ular barcha arxitektura yodgorliklari, arxeologik qazish ishlari paytida topilgan ob'ektlar fotosuratlarining raqamli ma'lumotlar bazasini yaratish, madaniy meros ob'ektlarining al'bomlari va pochta kartalarini nashr etish, artefaktlar sotiladigan “kim oshdi” savdolari va onlayn-resurslarni monitoring qilish zarurligini ta'kidladi.
Tarixiy buyumlar haqida qanchalik ko'p ma'lumot mavjud bo'lsa, ularning kontrabandasi va noqonuniy savdosiga qarshi kurashish shunchalik oson bo'lishi qayd etildi.
O'zbekiston vakillari mamlakatimizda madaniy va tarixiy merosni saqlash va chet ellarda keng ommalashtirishga katta e'tibor qaratilayotganini ta'kidladi. Horijiy sheriklar bilan kontrabanda va eksponatlarning noqonuniy savdosiga qarshi kurashishda hamkorlik qilishga qiziqish kattaligi ta'kidlandi.
Shu nuqtai nazardan, mazkur veb-seminar ushbu dolzarb mavzuga bag'ishlangan birinchi xalqaro tadbir bo'lib, unda ochiq va samarali bahslar bo'lib o'tdi.
Ma'lumot uchun, yaqin kunlarda O'zbekiston va Buyuk Britaniya huquqni muhofaza qilish idoralari vakillari badiiy va madaniy meros kontrabandasiga qarshi kurashish bo'yicha hamkorlikni kuchaytirish masalalarini muhokama qiladi.
Onlayn seminar nihoyasida ma'ruzachilar O'zbekistonda joriy yil sentyabr' oyida YuNESKO homiyligida o'tkaziladigan «Markaziy Osiyo dunyo tsivilizatsiyalari chorrahasida» xalqaro forumida ishtirok etish uchun taklif qilindi.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Salama ibn Akva’ roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam aslamlik bir kishiga odamlar ichida «Kim biron narsa yegan bo‘lsa, kunning qolganida ro‘za tutsin, kim yemagan bo‘lsa, u ham ro‘za tutsin, chunki bugun Ashuro kuni», deb jar solishga buyurdilar».
Ikki Shayx va Nasaiylar rivoyat qilishgan.
Rubayyi’ bint Mu’avviz ibn Afro roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ashuro kuni ertalab Madina atrofidagi ansorlarning qishloqlariga odam yuborib, «Kim ro‘za tutgan holda tong ottirgan bo‘lsa, ro‘zasini tugal qilsin. Kim og‘zi ochiq holda tong ottirgan bo‘lsa, kunining qolganini (ro‘za bilan) tugal qilsin», dedilar.
Shundan keyin biz uning ro‘zasini tutadigan va yosh bolalarimizga ham Alloh xohlaganicha tuttiradigan bo‘ldik. Masjidga borib, ularga yungdan o‘yinchoq qilib berar edik. Birortasi ovqat deb yig‘lasa, iftorgacha unga o‘shani berar edik».
Muslim rivoyat qilgan.
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
«Men Nabiy sollallohu alayhi vasallamning ushbu kun – Ashuro kunining hamda ushbu oy, ya’ni Ramazon oyining ro‘zasidan tashqari biror kunni boshqasidan afzal ko‘rib, ro‘za tutishga qasd qilganlarini ko‘rmadim».
Ikki Shayx rivoyat qilgan.
Izoh: Ya’ni, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qachon Ashuro kuni kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib turar ekanlar. Boshqa biror kunning ro‘zasini tutish uchun bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar.
Shuningdek, Ramazon oyini ham qachon kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib kutar ekanlar. Boshqa biror oyning ro‘zasini tutishni bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar. U kishining ummatlari, ya’ni bizlar ham shunday bo‘lishimiz lozim.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ramazondan keyingi eng afzal ro‘za Allohning oyi muharramdadir. Farz namozdan keyingi eng afzal namoz tungi namozdir», dedilar».
Muslim rivoyat qilgan.
Abu Qatoda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ashuro kunining ro‘zasi o‘zidan oldingi yilning gunohlariga kafforat bo‘ladi», dedilar».
Muslim rivoyat qilgan.