Samolyotda parvoz qilish oldidan juda ko'pchilik ijtimoiy tarmoqlarda o'z suratlari bilan bo'lishadi. Bu ko'pincha parvoz zavqi, sayohat ishtiyoqi bilan bog'liq bo'ladi.
Lekin uzoq yillar vatangadolikda yurgan odamlarning parvozi samolyot u intiq bo'lgan zaminga qo'nguncha ko'zyoshlarga chulg'anishi haqida eshitganmisiz?
“Prezidentimiz bizni jahannamdan olib chiqdi. Suriyadan samolyotga o'tirganimdan Vatanimizga kelib qo'ngunimizgacha ko'z yoshlarim tinmadi. Bizga o'zimiz hatto tasavvur qila olmaydigan yaxshilikni ravo ko'rganlarni tinmay duo qilyapman”, deb ta'kidlaydi Nodira Oloviddinova.
U o'zi tug'ilib o'sgan Namangan viloyati Kosonsoy tumanidan chiqib ketganiga 24 yil bo'lgan ekan. Turmush o'rtog'i xorijda ishlashga jazm qilganida u ham birga yo'lga chiqqan. Bu yo'llar turli sarhadlarni bosib o'tib, oxirida ularni Suriya davlatiga olib bordi.
– Avval Qozog'iston, Eron, Turkiya davlatlarida yashab, ishlaganmiz. Keyin Suriyada yaxshi maosh to'lashi haqida eshitib, u erga borganmiz. Biroq borishimiz bilan jahannam oloviga tushib qolganimizni tushundik, lekin ortga yo'l yo'q edi, – deydi N.Oloviddinova. – Atrofimizda o'q ovozlari tinmas, bombalar yog'ilib turgan bir sharoitda yurak hovuchlab yashardik. Kunlardan birida qizimni olib, ish bilan uydan chiqdim. Qaytib kelganimizda yashayotgan joyimizga bomba tushib, uy ham, shu vaqtda o'sha erda bo'lgan turmush o'rtog'im, besh o'g'lim kunpayakun bo'lgan ekan...
Hammasidan bir kunda ayrilib, faryod ko'targanicha qolgan ayol bir qizi va o'sha vaqtda uydan chiqib ketgani uchun tirik qolgan yana bir o'g'li bilan uch-to'rt yildan buyon og'ir sharoitda yashab kelgan. Qo'rquv to'la uyqusiz tunlarida yurtga qaytishga ko'zi etmasa ham Yartgandan doim najot so'ragan.
Hayot so'qmoqlarida bu ayol kabi adashganlarni ko'pchilik qoralaydi, albatta. Biroq inson borki, xato qiladi. Ayniqsa, eri, aka-ukasining qistovi bilan yurtdan chiqib ketgan ayollar, ularning bolalari aslida aybsiz aybdorlardir.
Shuning uchun ham davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoev topshirig'iga ko'ra va bevosita nazorati ostida xorijiy yurtlarda qiyin sharoitga tushib qolgan shunday vatandoshlarimizga ko'mak berish, ularni mamlakatimizga qaytarish bo'yicha “Mehr” insonparvarlik operatsiyasi amalga oshirib kelinmoqda.
Shu kungacha o'tkazilgan “Mehr-1, -2, -3, -4” operatsiyalari doirasida Suriya, Iroq va Afg'onistondan og'ir ahvolga tushib qolgan 438 nafar ayol va bola mamlakatimizga olib kelindi.
Zero, har bir O'zbekiston fuqarosi davlat himoyasida ekani Bosh qomusimizda kafolatlangan.
Kuni kecha Muborak Ramazon oyida AQSh va boshqa hamkor davlatlar ko'magi bilan amalga oshirilgan “Mehr-5” operatsiyasi natijasida Suriya hududidagi urush ketayotgan “qaynoq nuqtalar”ga borib qolib, “Al-Hol” lagerida 3 yildan ortiq vaqt davomida ushlab turilgan 24 nafar ayol va 69 nafar bola O'zbekistonga qaytarildi.
Ular mutaassiblik, terrorchilik yo'liga kirgan turmush o'rtoqlarining undovi bilan Suriyaga borgan va erlarini janglarda yo'qotib, o'zlari beva, farzandlari esa etim qolgan.
Vatanga olib kelingan bolalar orasida ham otasini, ham onasini yo'qotgan 7 nafar chin etim ham bor.
Achinarlisi, taqdirning achchiq qismatiga duchor kelgan bu vatandoshlarimiz hayot kechirish uchun zarur bo'ladigan oddiy sharoitlardan mahrum holatda yashab kelgan.
– Yurtimizda kechirimlilik, afv etish, adashgan kishilarning to'g'ri yo'lga tushib ketishiga imkon berishdek azgu amallar muntazamlik kasb etgan, – deydi O'zbekiston Musulmonlari idorasi raisining birinchi o'rinbosari Homidjon Ishmatbekov. – Ushbu muborak kunlarda shunday yana bir bag'rikenglikning guvohi bo'lib turibmiz. Prezidentimiz topshirig'i bilan urush ketayotgan joydan og'ir ahvolda qolgan ayollar va bolalar olib kelindi. Halqimizdan, davlatimiz rahbaridan kechirim so'rab, yordam so'rab yolvorgan bu ayollar noto'g'ri da'vatlarga uchib, xorijga chiqib ketgan turmush o'rtoqlarining xatosi qurboni bo'lgan. Bu holatdan boshqalar, ayniqsa, yoshlar saboq olishi kerak. Chunki shu kunlarda ham soxta da'volarga aldanib, go'yoki xijrat qilish uchun Suriyaga ketmoqchi bo'layotganlar topiladi. Aynan shular bunday qilmishning oqibati nima bo'lishini mana bu tirik etimlar misolida anglashi zarur.
Suriyadan olib kelingan ayollar va bolalar Toshkent viloyatidagi “Bo'ston” sanatoriyasiga joylashtirildi. Ularga tibbiy, psixologik va ijtimoiy yordam ko'rsatiladi. Shuningdek, ularning shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarni rasmiylashtirish bo'yicha zarur ishlar amalga oshiriladi.
Avval yangi tong otishiga ishonmay uyquga yotgan bu 93 nafar insonning bugungi tonggi xotirjamlikda, ertangi kunga ishonch bilan otdi.
Halqaro ekspertlar fikriga ko'ra, O'zbekiston o'z fuqarolarini harbiy mojaroli zonalardan olib chiqish bilan faol shug'ullanayotgan kam sonli davlatlardan biri sanaladi.
Hulosa o'rnida ta'kidlash lozimki, aynan “Mehr”operatsiyasi orqali avval olib kelingan shaxslar bunday bag'rikenglikka javoban hozir tinch hayot kechirib, halol mehnat bilan shug'ullanmoqda. Bolalar esa ta'lim olmoqda. Chin etim bo'lib qolgan farzandlar Mehribonlik uylariga joylashtirilgan. Ularning yangi hayoti, dunyoqarashi yaxshi tomonga o'zgargan.
Turli sabablar bilan adashgan, bugun to'g'ri yo'lga tushayotgan bunday shaxslarga nafaqat davlat, jamoatchilik g'amxo'rlik ko'rsatishi, balki ularning atrofidagi odamlar ham befarq bo'lmasligi kerak. Zero, bir zaminda tug'ilib, yonma-yon yashar ekanmiz, har birimiz bir-birimiz uchun ham mas'ulmiz. Zotan, qayerda adashganlar bo'lsa, bu uning atrofidagilarning loqaydligi mahsulidir.
Hech qachon befarq bo'lmang, yaqinlaringiz, atrofingizdagilar adashishiga yo'l qo'ymang.
Norgul Abduraimova,
O'zA
Dunyo ilm-fan rivojida Islom ma’rifati va madaniyatining o‘rni beqiyosdir. Ko‘plab allomalar va ulamolarning ma’naviy-ilmiy asarlari o‘z davridan hozirgi vaqtgacha ahamiyatini yo‘qotmasdan ilm-fan taraqqiyotiga muhim manba sifatida e’tirof etib kelinmoqda. Umumjahon e’zozlagan olimlar va ulamolar Bog‘dod, Damashq, Samarkand, Buxoro, Granada va Tripoli kabi shaharlarda yashab ijod qilganlar. Ular: Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Dorimiy, Imom Moturidiy, Mahmud Zamahshariy kabi ulamolar dinimiz rivojiga hissa qo‘shgan. Abbosiylar davridan boshlab Tripoli shahri mana bir necha asrdirki ilm-fan markazi bo‘lib qolmoqda. Fotimiylar davrida esa Tripoli shahri poytaxt bo‘ldi. Halifa Ibn Ammor Tripolini ilm markaziga aylantirdi va o‘z davrining eng yirik kutubxonalaridan biri ochildi. Manbalarga ko‘ra unda yuz ming jild kitob mavjud edi. Uning davrida olimlar, ulamolar va yozuvchilar ulug‘langan. Ularga g‘amxo‘rlik qilingan va alohida halifa e’tirofida bo‘lishgan.
Hozirgi kunda ham Tripolida nufuzli xalqaro tashkilotlar, universitetlar, kutubxonalar va ilmiy tadqiqot markazlari faoliyat yuritib kelmoqda. Shahar ulamolar, olimlar, tadqiqotchilar va talabalar bilan gavjum. Poytaxtning o‘zida 100 dan ko‘p nufuzli universitetlar mavjud. Tripoli universiteti esa o‘zida ham diniy va dunyoviy ilmlarni jamlagani bilan boshqa universitetlardan ajralib turadi. Ushbu dargoh “200 nufuzli Islom universitetlari” ro‘yxatiga kiritilgan. Tripoli universiteti 1957 yilda tashkil etilgan bo‘lib, hozirgi kunda 70 000 dan ortiq talabalar bu dargohda ta’lim olib kelishmoqda. U turli yo‘nalishdagi 20 ta kollejni birlashtiradi. Islomshunoslik, Ilohiyat, Fiqh, Huquqshunoslik, Tibbiyot, Xorijiy tillar va Iqtisodiyot kabi fakultetlardan tashkil topgan. Tripoli universiteti dinimiz qadriyatlari doirasida rivojlanishni va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llovchi ta’lim muassasasidir. Universitetning maqsadi talabalarga Islom dini va axkomlari asosida ilmiy va axloqiy ta’lim berish va turli dunyoviy bilimlarni o‘rgatishdir. Tripoli universitetining o‘ziga hos jixati shundaki har bir talaba moliyaviy savodxonlik va tadbirkorlikni o‘rganishi shart. Tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi talabalar universitet tomonidan rag‘batlantiriladi.
Islomshunoslik yo‘nalishi talabalari o‘quv dasturi davomida Quroni karimni to‘liq yod olishi, shariat asoslarini o‘rganishi, Islom tarixi, Hadis ilmi, Meros taqsimoti, og‘zaki va yozma nutq san’ati kabi fanlarni o‘zlashtirishi talab qilinadi. Islomning sof fitratini namoyish etish, ilm olish va uni ulashish ushbu yo‘nalish fakultetining maqsadidir. Adashgan oqimlar va ekstremistik qarashdagi guruhlarni Quron va hadis orqali ezgu yo‘lga chorlash ularning vazifasidir.
Tripoli universitetida 3450 ta ilmiy nashr faoliyat ko‘rsatadi. Ularda talabalarning ilmiy ishlari, amaliyot va tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Misol tariqasida, “Islom ta’limini o‘rganishda Qur’oni Karimning ta’siri”, Ahmad Abdul Salam Abu Moziriqning “Irshod al-Hiron” kitobi haqida, Shayx Abu Abdulloh Muhammad bin Ali al-Xorubiyning “Riyod al-Azhar” va “Sirlar xazinasi”ning lingvistik talqini kabi ilmiy izlanishlar va maqolalar nashrlar orqali keng ommaga berib boriladi.
Shohruh UBAYDULLOH