Hammamizga ma'lumki, 21-asr axborot asridir. Bu asrda axborot texnologiyalari shu darajada rivojlandiki, dunyoning bir chekkasidagi voqea shu zahotiyoq keng jamoatchilikka etib boradi. Axborotning bunday tezlikda tarqalishiga internet global tarmog'ining kashf qilinishi sabab bo'ldi. Hozirgi davrda hayotni internetsiz tasavvur qilish qiyin. Albatta, axborot etkazishda, inson bilim doirasini kengaytirishda, biznes olamida va boshqa sohalarda uning o'rni beqiyos. Lekin internet omma mafkurasini buzishda, buzg'unchi g'oya va aqidalarni tarqatishda, inson ongini zaharlashda ham qora kuchlarni asosiy targ'ibot manbasi bo'lib qolmoqda. Global tarmoqning salbiy xarakterga ega bo'lgan bir necha omillari borki, bu omillar har bir inson uchun asosiy xatar hisoblanadi. Biz quyida ana shu omillarning ba'zilarini sanab o'tamiz.
1.Sog'lom e'tiqodga tahdid.
Internet ayniqsa, yoshlarni sog'lom e'tiqodiga tajovuz qiluvchi manbalar makonidir. U erda o'zlarini “do'st sanovchi” yoki “hidoyatga boshlovchi” qilib ko'rsatuvchilar ko'p. Aslida ularning din ilmidan xabarlari yo'q. O'z rahnamolaridan eshitganlarini takrorlashdan nariga o'tmaydilar. Ular o'z johilliklari bilan boshqalarni ham jarga etaklaydilar. Bunday aqidaparast oqimlar targ'ibotini olib borayotgan saytlar soni ma'lumotlarga ko'ra 7000 dan oshgan. “Al-Qoida”, IShID kabi terroristik tashkilotlarning targ'ibot manbalarining asosiy qismi internetga to'g'ri keladi. Afsuski butun dunyo bo'ylab ilmsiz, e'tiqodsiz yoshlar ularning o'ljalariga aylanmoqda.
2.Turli fitnalar makoni.
Internet xalqlar, millatlar orasida nizo keltirib chiqaruvchi manbalar makonidir. Ular ayniqsa, ijtimoiy tarmoqlar orqali keng faoliyatni yo'lga qo'yishgan. U erda yolg'on-yashiq, irqiy kamsitilishga sabab bo'luvchi xabarlar tarqatiladi va kishilarni ommaviy norozilik uyushtirishga chaqirib fitna qo'zg'ashga harakat qilinadi. Fitna har bir rivojlanishga intilayotgan davlat uchun katta halokatdir. Shuning uchun Alloh o'z kalomida: “Fitna qotillikdan ham ashaddiyroqdir”, deb marhamat qiladi. Shuningdek, diniy tushunchalar ham buzib ko'rsatiladi. Ular “Shahid”, “Jihod”, “Hijrat” kabi tushunchalarni ba'zi savodsiz “olim” larning fatvolariga tayanib buzib talqin qilishadi. Shu yo'l bilan omma orasida diniy asosda nizo chiqarishga urinishadi. Bu ishlar esa dinimizda qat'iyan man qilingan ishlardir.
3.Bekorchilik va buzuqlik o'chog'i.
Yoshlarning ko'p hollarda internetdan faqat ko'ngilochar manba sifatida foydalanishi achinarlidir. Bu inson uchun juda qadrli bo'lgan vaqtning behuda o'tishiga sabab bo'ladi. Ayniqsa, ijtimoiy tarmoqlarda behuda vaqt o'tkazish, keraksiz narsalarni tomosha qilish yoshlarning zehnini o'ldiradi, fikrlashini susaytiradi. Aslida, keraksiz narsalarga vaqt sarflash gunohdir. Payg'ambarimiz (s.a.v) hadislarida: “Behuda ishlarni tark etish kishi islomining go'zalligidandir”, deb marhamat qilganlar. Ommaviy madaniyatni, ayniqsa, buzuqchilikni targ'ib qiluvchi saytlar ma'naviyat uchun halokatlidir. Bunday saytlar kishilarni hissiz, atrofidagilarni qadrlamaydigan manqurtlarga aylantirib qo'yadi. Bunday buzuqchilikni doimiy ko'rish qalbni o'ldiradi. Hikmatlarda shunday deyiladi: “Ko'z bilan qilingan gunohning qalbga ta'siri katta.Chunki ko'z qalb bilan bog'liqdir”.
Yuqorida sanab o'tilganlar global tarmoqdagi xatarlarning ba'zilari xolos. Lekin ana shu “ba'zilari”ning ta'siriga berilib vayronkorlik bilan shug'ullanayotganlarni, bu vayronkorlik butun davlatlarni o'z domiga tortayotganligini guvohi bo'lib turibmiz. Bunday illatlardan saqlanish, yoshlarimizni saqlash o'zimizning qo'limizda. Shu yo'l bilan yurtimiz kelajagini, tinch hayotimizni asrash uchun kurashishimiz lozim.
F.Seytimmetov
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Odatda odamlarda «Qiz bola birovning hasmi, erta-indin erga tegib ketib qoladi. Undan nima foyda bo‘lishi mumkin», degan salbiy fikr bo‘ladi. «O‘g‘il bola esa doimo xizmatda bo‘ladi. Uni uylab qo‘ysang, kelin ham xizmatingni qiladi. U qariganingda ham joningga oro kiradi», kabi tushunchalar bor. Bu noto‘g‘ri fikr. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qizlarga nafaqa qilishning fazli haqida o‘z hadislarida qayta-qayta bayon qilganlar. O‘zlari to‘rt nafar qizlariga qilgan muomalalari bilan barchaga namuna ko‘rsatganlar.
Ushbu hadisi sharif va rivoyatlarda ham shu ma’nolar ilgari surilgan.
عَنِ الزُّهْرِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ كَانَتْ لَهُ بِنْتَانِ فَصَبَرَ عَلَى لَأْوَائِهِمَا وَنَفَقَتِهِ عَلَيْهِمَا كَانَتْ لَهُ بِنَفَقَتِهِ عَلَيْهِمَا الْجَنَّةُ».
Zuhriydan rivoyat qilinadi:
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kimning ikki qizi bo‘lsa va ularning mashaqqatlariga va nafaqasiga sabr qilsa, ularga qilgan nafaqasi uchun unga jannat bo‘ladi», dedilar.
Sharh: Qiz boqish oson narsa emas, buni hamma yaxshi biladi. Bu ishni amalga oshirish uchun sabr-matonat kerak, harakat, g‘ayrat kerak, topganini sarflash kerak. Baribir shu qiz ertami, indinmi, birovning uyiga ketishi, kelin bo‘lishi borligini o‘ylab, yurak uvushib ham turadi. Ayniqsa qizi ko‘p bo‘lsa, bu holat aniq bilinadi. Ana shularni bilib turib va sabr etib, qizlarini yaxshi tarbiya qilgan odam o‘zi uchun oxiratning katta bir martabasini kasb qilgan bo‘lar ekan.
Ayni paytda qizlarni nafaqa bilan ta’minlash ham lozim ekan. Bu ish uchun ham sabr-bardosh kerak bo‘ladi.
Ikki qizning tarbiyasidagi mashaqqatlarga, xususan, qizlarning nafaqasini ta’minlashdagi qiyinchiliklarga sabr qilish ota-ona uchun katta savob hamda jannatga kirishga sabab bo‘ladigan amallardan biri hisoblanar ekan.
«Yaxshilik va silai rahm» kitobi 1-juz